Kanariak

Kanariak
Islas Canarias
Ereserkia: Himno de Canarias
Kanarietako bandera Kanarietako armarria
Geografia
Hiriburua	Santa Cruz Tenerifekoa eta Las Palmas Kanaria Handikoa 28°28′12″N 16°15′0″W
Azalera	7.447
Punturik altuena	Teide
Kontinentea	Afrika
Administrazioa
Presidentea	Paulino Rivero (CC)
Ángel Víctor Torres Pérez (en)
Legebiltzarra	Kanarietako Parlamentua
Demografia
Biztanleria	2.172.944 (2021) −3.008 (2020)
Dentsitatea	291,79 bizt/km²
Hizkuntza ofizialak	ikusi gaztelania
Ekonomia
Historia
Sorrera data: 1982ko abuztuaren 10a
Bestelako informazioa
ISO 3166-1 alpha-2	baliorik ez eta IC
Ordu eremua	ikusi Atlantikoa/Kanariak Udako ordutegi: UTC+01:00 ordutegi estandarra: UTC±00:00
Internet domeinua	.ic (en)
gobcan.es

Kanariak edo Kanaria uharteak Afrikako uhartedi atlantikoa da, Marokoren kostalde parean kokatua. Era berean, Kanariek Espainiako autonomia erkidego bat osatzen dute: Kanarietako Autonomia Erkidegoa.

Historia

XV. mendean Espainiak konkistatu aurretik, guantxeak ziren bertako biztanleak.

Uhartediko konkista ia 100 urte luzatu zen, 1402tik 1496 arte hain zuzen ere. Jean de Bethencourt merkatari normandiarrak ekin zion konkistari, Gaztelaren zerbitzura. Tartean, Portugal ere saiatu zen uharteak bereganatzen, baina Errege Katolikoen aurrean atzera egin zuten.

Banaketa administratiboa

Uhartedia zazpi uhartek eta hainbat uhartetxok osatzen dute, bi probintziatan banaturik:

• Santa Cruz Tenerifekoa:
  • Tenerife: 2.034 km², 852.945 biztanle (2006).
  • La Palma 706 km², 86.062 biztanle.
  • Gomera: 369 km², 21.952 biztanle.
  • Hierro: 268 km², 10.688 biztanle.

• Las Palmas:
  • Fuerteventura: 1.659 km2. 89.680 bizt. Lobos irlatxoa barne hartzen du.
  • Kanaria Handia: 1.560 km2. 807.049 bizt.
  • Lanzarote: 846 km2. 127.457 bizt. Alegranza, Graciosa, Montaña Clara, Roque del Este eta Roque del Oeste irlatxoak barne hartzen ditu.

Inguru naturala

Sumendiek sortu zuten nagusiki uhartedia. La Palma izan da azken erupzioa izan duena, eta Lanzarote eta Hierro dira sumendi gehien dituztenak.

Bestela, lau natura parke dituzte: Timanfaya (Lanzarote), Teidekoa (Tenerife), La Caldera de Taburiente (La Palma) eta Garajonay (Gomera).

Kultura

Guantxera izan da uharteetako biztanleen jatorrizko hizkuntza XVIII. mendea arte, mintzaira bizia moduan desagertu zenean.

Kirolak

Club Deportivo Tenerife eta Union Deportiva Las Palmas dira uharteetako futbol talde nagusiak.

Ekonomia

Turismoa da uhartediko jarduera nagusia, klimari esker. Bestela, bananak eta mahastiak dira laborantza mota garrantzitsuenak.

Pertsonaia ezagunak

• Jose de Anchieta (1534–1597), jesuita eta misiolaria Brasilen.
• Leopoldo O'Donnell (1809-1867), militarra eta politikaria.
• Benito Perez Galdos (1843-1920), idazlea.
• Juan Negrin (1892-1956), mediku eta politikaria.
• Cesar Manrique (1919-1992), artista.
• Rogelio Botanz (1956-), kantautorea.
• Pedro Guerra (1966-), kantautorea.
• Juan Carlos Valeron (1975 - ), futbolaria.

Kanpo loturak

• (Gaztelaniaz) Gobernuaren webgune ofiziala

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Kanariak