Aranera: berrikuspenen arteko aldeak

Aranera
	Aranés
	[[Fitxategi:Aranera hitz egiten den eremua borobil gorriz adierazita.\|285px]]
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Katalunia
Hiztunak	4.700
Rankinga	Ez 100 mintzatuenen artean
Ofizialtasuna	Katalunia
Eskualdea	Arango harana
Araugilea	Conselh Generau d'Aran
Hizkuntza sailkapena
	giza hizkuntza; indoeuropar hizkuntzak; hizkuntza italikoak; hizkuntza erromantzeak; mendebaldeko hizkuntza erromantzeak; hizkuntza galo-iberiarrak; hizkuntza galo-erromantzeak; Hizkuntza okzitaniar-erromantzeak; okzitaniera; gaskoi
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	subjektu aditza objektua eta silabadun hizkuntza
Alfabetoa	latindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
Glottolog	aran1260
Linguasphere	51-AAA-ff
IETF	oc-aranes

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

00:23, 8 iraila 2011ko berrikusketa

Aranera^[1] okzitanieraren dialektoa den gaskoiaren aldaera bat da. Arango aranean (Katalunia) mintzatzen da. 2006ko abuztuaren 9tik —lege bidez 2010ean egikaritua— Kataluniako autonomia erkidego osoan hizkuntza ofizial izaera du, katalana eta gaztelaniarekin batera, Kataluniako estatutu berrian hala jasota.^[2] 1984an aranera Arango haraneko hezkuntza sisteman erabiltzeko hizkuntza izendatu zen.

Arautzea

Aranerak berezko idaztarauak ditu, eta gaskoiaren gainerako aldaeretatik bereizita dago, berezko dituen ezaugarriak kontuan hartzen dira idazteko garaian, adibidez: emakumezkoentzako pluralak -es bukaera izatea (es hemnes araneses, emakume arandarrak euskaraz), gizonentzako pluralen "-i" (es aranesi) eta artikulu piriniotarrak (eth, era, es).

Inguruko hizkuntzen eragina

Aranerak inguruko hizkuntza ofizialen eragina jaso du historikoki (gaztelaniarena lehendabizi, katalanarena ondoren), eta egun gaskoitik bereizten dituen ezaugarriak ditu. Horrela, azken hamarkadetan neologismo "hispaniar" ugari gehitu zaizkio araneraren lexikoari. Esaterako, actuar (okzitanierako "agir"-en ordez), empresa (vs. "entrepresa"), foment, impartir, increment (vs. "aumentacion"), laborau, matrícula (vs. "inscripcion"), oficina (vs. "burèu"), etab.

Erabilera

	Kopuruak	Portzentaiak
Ulertzen dute	6.712	%88,88
Hitz egiteko gai dira	4.700	%62,24
Irakurtzeko gai dira	4.413	%58,44
Idazteko gai dira	2.016	%26,69
Iturria: IDESCAT, 2001eko hizkuntz neurketa

Ekimenak

2005ean Corsa per la lenga izeneko lasterketa aldarrikatzailearen 12. edizioa ospatu zuten, Korrikaren ereduari jarraituz.

Erreferentziak

↑ 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-12-23).
↑ (Katalanez) El Parlament aprova la llei de l'occità. Vilaweb (Noiz kontsultatua: 2011-09-08).

Kanpo loturak

(Okzitanieraz) Aranerari buruzko ikastaro eta loturak
(Okzitanieraz) Aranes.org webgunea
(Okzitanieraz) Araneraren idaztarauak

[1] 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-12-23).

[2] (Katalanez) El Parlament aprova la llei de l'occità. Vilaweb (Noiz kontsultatua: 2011-09-08).

[1]

[2]

@@ 20. lerroa: / 20. lerroa: @@
 }}
+'''Aranera'''<ref>{{Web erref|izenburua=38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2010-12-23}}</ref> [[okzitaniera]]ren dialektoa den [[gaskoi (hizkuntza)|gaskoiaren]] aldaera bat da. [[Arango harana|Arango aranean]] ([[Katalunia]]) mintzatzen da. [[2006]]ko [[abuztuaren 9]]tik —lege bidez [[2010]]ean egikaritua— Kataluniako autonomia erkidego osoan hizkuntza ofizial izaera du, [[katalan]]a eta [[gaztelania]]rekin batera, Kataluniako estatutu berrian hala jasota.<ref>{{Web erref|izenburua=El Parlament aprova la llei de l'occità |url=http://www.vilaweb.cat/noticia/3778993/20100922/parlament-aprova-llei-loccita.html|argitaletxea=Vilaweb|hizkuntza=ca|sartze-data=2011-09-08}}</ref> [[1984]]an aranera Arango haraneko hezkuntza sisteman erabiltzeko hizkuntza izendatu zen.
-[[Fitxategi:Europe2005 bossost-aranes1.jpg|thumb|220px|right|Aranerazko errepide seinaleak]]
-'''Aranera'''<ref>{{Web erref|izenburua=38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0038.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2010-12-23}}</ref> [[okzitaniera]]ren dialektoa den [[gaskoi (hizkuntza)|gaskoiaren]] aldaera bat da. [[Arango harana|Arango aranean]] ([[Katalunia]]) mintzatzen da. [[2006]]ko [[abuztuaren 9]]tik Kataluniako autonomia erkidego osoan hizkuntza ofizial izaera du, [[katalan]]a eta [[gaztelania]]rekin batera, Kataluniako estatutu berrian hala jasota. [[1984]]an aranera Arango haraneko hezkuntza sisteman erabiltzeko hizkuntza izendatu zen.
-=== Arautzea ===
+== Arautzea ==
 Aranerak berezko idaztarauak ditu, eta gaskoiaren gainerako aldaeretatik bereizita dago, berezko dituen ezaugarriak kontuan hartzen dira idazteko garaian, adibidez: emakumezkoentzako pluralak ''-es'' bukaera izatea (''es hemnes araneses'', emakume arandarrak [[euskara]]z), gizonentzako pluralen "-i" (''es aranesi'') eta artikulu piriniotarrak (''eth'', ''era'', ''es'').
+[[Fitxategi:Europe2005 bossost-aranes1.jpg|thumb|220px|left|Aranerazko errepide seinaleak]]
-=== Inguruko hizkuntzen eragina ===
+== Inguruko hizkuntzen eragina ==
 Aranerak inguruko hizkuntza ofizialen eragina jaso du historikoki ([[gaztelania]]rena lehendabizi, [[katalan]]arena ondoren), eta egun gaskoitik bereizten dituen ezaugarriak ditu. Horrela, azken hamarkadetan neologismo "hispaniar" ugari gehitu zaizkio araneraren lexikoari. Esaterako, ''actuar'' (okzitanierako "agir"-en ordez), ''empresa'' (vs. "entrepresa"), ''foment'', ''impartir'', ''increment'' (vs. "aumentacion"), ''laborau'', ''matrícula'' (vs. "inscripcion"), ''oficina'' (vs. "burèu"), etab.
-=== Erabilera ===
+== Erabilera ==
 <table bordercolor="#999999" cellspacing="0" cellpadding="2" width="471" border="1">
                   <tr>