Gartzia V.a Ramiritz: berrikuspenen arteko aldeak
tNo edit summary |
|||
| 65. lerroa: | 65. lerroa: | ||
* [[John Julius Norwich|Norwich, John Julius]]. ''The Kingdom in the Sun 1130-1194''. Longmans: [[Londres]], [[1970]]. |
* [[John Julius Norwich|Norwich, John Julius]]. ''The Kingdom in the Sun 1130-1194''. Longmans: [[Londres]], [[1970]]. |
||
{{Oinordekotza |
{{Oinordekotza |
||
| aurrekoa = [[Alfontso I.a Nafarroakoa|Alfontso I.a]] |
| aurrekoa = [[Alfontso I.a Nafarroakoa|Alfontso I.a]] |
||
| titulua = [[Nafarroako erregeen zerrenda|Iruñeko erregea]] |
| titulua = [[Nafarroako erregeen zerrenda|Iruñeko erregea]] |
||
18:30, 10 iraila 2011ko berrikusketa
Txantiloi:Agintari infotaula Gartzia V.a edo Gartzia Ramirez, «Berrezarlea» ezizenaz ezaguna, (? - † Lorka, 1150ko azaroaren 21a), Iruñeko erregea (1134-1150) izan zen.
Erregealdia
Nafarroako handiki eta apezpikuek errege aukeratua zen, Alfontso I.a Bataiatzailearen testamentuaren xedapenei men ez egiteko.
Aita Ramiro Antso, Monzon eta Logroñoko Jauna, eta ama Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa, El Ciden alaba, zituen.
Antso IV.a Peñalengoa hil zenetik Alfontso I.a Borrokalaria hil zen arte Nafarroa eta Aragoiko erresumak batera gobernatuak izan baziren ere, banatzeko proposamena egin zuten handikiek, aita Ramiro Antso Aragoiko erregea izatea eta Gartzia semea, berriz, Nafarroakoa. Biek erresuma bana bazuten ere, bien artean Ramiro da nagusia.
Alfontso VII.a Leongoa Zaragozara sartu eta aragoiarrek basailutza egin zutenean, erresuma bien arteko banaketa areagotu zen, Antso III.aren feudo baziren ere.
1137an Gartziak Alfontso I.a Portugalgoa kidetu eta, basailutza egina bazuen ere, Alfontso VII.a Leongoaren aurka egin zuten. Bakea 1139 eta 1140 artean sinatu zuten.
Nafarrek 1146an Deustia okupatu zuten, baina Alfontso VII.a Leongoak erresuma bien arteko epailearena egin zuen.
1144an alargun gelditu eta gero, Alfontso VII.a Leongoaren alaba zen Urraka ezkondu zuen. Hortik aurrera, Nafarroa eta Aragoiko erregeak Leon eta Gaztelako enperadorearekin senidetu ziren, era berean Erramon Berenguer koinatua zen. Denek Alfontso VII.a enperadorearen menpekotzat jo zuten.
Ordutik aurrera, Gartziak Alfontso VII.a Leongoa lagunduko du bere errekonkista kanpainetan. Esate baterako, 1147an Almeria okupatzera lagundu zuen.
1149an bake-ituna sinatu zuen Erramon Berenguerrekin. Hori zela eta, katalanak Blanka alaba ezkonduko zuen, Petronila Aragoikoaren senargaia bazen ere. Baina konpromisoa ez zen bete, Gartzia hil zelako. 1150ko azaroaren 21ean Lorkan hil zen, Lizarratik gertu. Iruñeko katedralean lurperatu zuten.
Ezkontzak eta seme-alabak
Gartzia V.a hiru aldiz ezkondu zen. Lehenik, errege titulua ez zuelarik, 1130 inguruan, ezkondu zen Margaritarekin, L'Aigleko jaunaren alabarekin. Margarita hil zen 1141eko maiatzaren 25an, hiru seme-alabak izan zituelarik:
- Antso VI.a, ondoko Nafarroako erregea
- Blanka, Gaztelako Antso III.a erregearekin ezkondua (1151) eta Alfontso VIII.a erregearen ama
- Margarita, Siziliako Gilen I.a erregearekin ezkondua (1150) eta Gilen II.a erregearen ama
Bigarren ezkontza 1144an izan zen Gaztelako Alfontso VII.a erregearen sasiko alaba zen Urrakarekin. Urraka 1189an hilko zen. Alaba bat izan zuten:
- Antsa, Biarnoko Gaston V.a bizkondearekin ezkondua. Azken hau hil ondoren (1170), Narbonako Piarres Manrike bizkondearekin ezkondua eta Aimeri IV.a bizkondearen ama
Hirugarrenez, Ganfreda Lopez ezkondu zuen.
Maitale ezezagun batekin Gartzia Ramirez erregeak seme bat izan zuen:
- Errodrigo Gartzia, 1172ko urtarrila eta gero hila, Montescagliosoko kondea[1], 1167an Rogelio II.a de Siziliakoaren alaba bat ezkondu zuena[2].
Erreferentziak
- ↑ Hugo Falcandok "erreginaren neba (Margarita Iruñekoarena) Palermon geratu ... eta Errodrigo zuen izena ... erreginak Henrike izenera aldatzea eskatu eta Montescagliosoko konderria eman zion" dio, The History of the Tyrants of Sicily by Hugo Falcandus, G. A. Loud eta T. Wiedmann, Manchester University Press, 1998, 155. orr.
- ↑ Salernoko artzapezpikua zen Romualdo Guarnaren kronikak "Henricus naturalis frater reginæ Siziliara heldu zenean comitatum Montis-Caveosi izendatu zutela eta unam de filiabus regis Rogerii ezkondu zuela" dio. Cronica di Romualdo Guarna arcivescovo Salernitano (Chronicon Romualdi II archiepiscopi Salernitani),Cronisti e scrittori sincroni Napoletani G. del Re, 1845, Vol. 1 (Napoli), 31. orr.
Bibliografia
- Lourie, Elena. The Will of Alfonso I, 'El Batallador,' King of Aragon and Navarre: A Reassessment. Speculum, 50. liburukia, 4. zbk (1975eko urria), 635-651 orr.
- Grassotti, H. Homenaje de García Ramírez a Alfonso VII Vianako Printze erakundea. 94-95 orr. (1964).
- Norwich, John Julius. The Kingdom in the Sun 1130-1194. Longmans: Londres, 1970.
| Aurrekoa Alfontso I.a |
Iruñeko erregea 1134 - 1150 |
Ondorengoa Antso VI.a |
| Iruñeko buruzagiak |  | |
|---|---|---|
| Iruñeko erregeak | Antso I.a | Gartzia II.a | Antso II.a | Gartzia IV.a | Antso III.a | Gartzea III.a | Antso IV.a | Antso V.a | Petri I.a | Alfontso I.a | Gartzia V.a | |
| Nafarroako errege-erreginak | Antso VI.a | Antso VII.a | Tibalt I.a | Tibalt II.a | Henrike I.a | Joana I.a eta Filipe I.a | Luis I.a | Joanes I.a | Filipe II.a | Karlos I.a | Joana II.a eta Filipe III.a | Karlos II.a | Karlos III.a | Blanka I.a eta Joanes II.a | Leonor I.a | Frantzisko I.a | Katalina I.a eta Joanes III.a | |
| Nafarroa Behereko errege-erreginak | ||