Gartzia Semenoitz Iruñekoa

Gartzia Ximenez edo Gartzia II.a Iruñekoa (835-882) IX. mendeko Iruñeko erregeorde edo erregekidea izan zen.

Biografia

Nafarroako Pirinioetan jaio zen, non bere familiak lurraldeak zituen.

Ximena leinu euskaldunak, antza denez, Aritza leinuak kontrolatzen zuen beste Iruñeko Erresumaren zatia zuen kontrolpean. Itxuraz Gartzia bere aitaren oinordekoa izan zen Gartzia Enekoren errenialdian. Horrexegatik, Rodako kodexean Iruñeko "beste zatiren" buruzagitzat hartzen dute.

Gartzia Eneko 870ean hil eta Fortun Gartzia bere semea eta oinordekoa Kordoban preso zegoela, Gartzia Ximenez eztabaidagabeko erregeorde bihurtu zen 882an Aibarko guduan hil zen arte. Hala ere, badaude agiriak Gartzia Eneko oraindirik biririk zegoela semea 880an itzuli zenean azaltzen dutenak eta litekeena da 882ko guduan hil zen erregea Gartzia Ximenez izatea. Izan ere, ez daude Gartzia Ximenezek inoiz Iruñeko Erresuma osoko gobernuan parte hartzen zuten agiriak.

Ezkontzak eta seme-alabak

Gartzia Ximenezek lehendabizikoz Oneka, "Zangozako matxinoa", ezkondu eta bi seme-alaba izan zituzten:

• Eneko, Rodako kodexaren arabera, agian aitaren oinordekoa.
• Antsa, lehendabizikoz Fortun I.a Gartzia Nafarroakoaren semea zen Eneko Fortun eta bigarrenez Aragoiko kondea zen Galindo II.a Aznarez ezkondu zituena.

Bigarrenez Raimundo I.a Ribagorza eta Pallarskoaren alaba Dadildis ezkondu eta seme bi izan zituzten:

• Antso, Ximena leinuaren lehendabiziko erregea.
• Ximeno, Iruñeko infante eta erregeordea.

Bibliografia

• Lakarra de Miguel, José María. "Textos navarros del Códice de Roda". Estudios de Edad Media de la Corona de Aragon. 1:194-283 (1945).
• Pérez de Urbel, Justo. "Lo viejo y lo nuevo sobre el origin del Reino de Pamplona". Al-Andalus. 19:1-42 (1954).
• Sánchez Albornoz, Claudio. "Problemas de la historia Navarra del siglo IX". Vianako Printze Erakundea, 20:5-62 (1959).