Gary Cooper

Gary Cooper
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Frank James Cooper
Jaiotza	Helena, 1901eko maiatzaren 7
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Beverly Hills, 1961eko maiatzaren 13a (-61 urte) (60 urte)
Hobiratze lekua	Kalifornia Sacred Hearts of Jesus and Mary Catholic Cemetery (en) Holy Cross Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: prostatako minbizia
Familia
Aita	Charles Henry Cooper
Ama	Alice Cooper
Ezkontidea(k)	Veronica Cooper  (1933ko abenduaren 15a -  1961eko maiatzaren 13a)
Seme-alabak	ikusi Maria Cooper Janis (en)
Hezkuntza
Heziketa	Grinnell College (en) Helena High School (en) Gallatin County High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	zinema aktorea, gidoilaria, telebista-aktorea eta aktorea
Altuera	191 zentimetro
Lantokia(k)	Ameriketako Estatu Batuak
Jasotako sariak	ikusi Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria  (1941) : Sergeant York Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria  (1953ko martxoaren 19a) : High Noon Ohorezko Oscar Saria  (1960) Golden Globe Award for Best Actor – Motion Picture Drama  (1953) : High Noon Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa
Alderdi politikoa	Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Errepublikanoa
garycooper.com

Gary Cooper Eleanor Roosvelt Lehen Damaren ezkerrean.

Frank James “Gary” Cooper (Helena, Montana, 1901eko maiatzaren 7a - Los Angeles, Kalifornia, 1961eko maiatzaren 13a) Estatu Batuetako aktorea izan zen, bitan Oscar sariaren irabazlea.

Biografia

1920ko hamarkadan hasita eta heriotzaren urtean amaituta, 100 film baino gehiagotan parte hartu zuen Cooperek. Antzezteko era lasaia, estoikoa ia ia mugigabea zeukan, baina aldi berean, batzuetan, intentsitate handiko nortasuna erakusten ahal izaten zuen. Hori dela eta, western generoa izugarri egokitzen zitzaion.

Kaliforniako egunkari desberdinetan hasi zen lanean aktore ospetsua, baina hortik zinemara egin zuen salto. Besteak beste, Wings, Design for Living eta Sergeant York filmetan egindako lan bikainagatik oso ospetsu egin zen Hollywooden eta mundu osoan.

Frank James Cooper 1901. urteko maiatzaren 7an jaio zen Montanan (AEB), baina Ingalaterran hazi zen. Bertan lehen mailako ikasketak bukatu ondoren eta kotxe istripu larria izan eta gero, AEBetara itzuli zen Cooper bere heziketa amaitzeko. Montanan nekazaritza ikasi zuen eta artea Grinnelleko Unibertsitatean (Iowa). Bere gaztaroan, Yellowstone parkeko gidaria izan zen eta bere herriko zenbait egunkaritan ere egin zuen lan.

1920ko hamarkadaren hasieran Kaliforniara joan zen Cooper maila handiagoko egunkari batean lana aurkitzeko esperantzarekin. Hala ere, ez zuen bere nahia lortu, eta zineman lehen pausoak eman arte, saltzaile lanetan aritu zen etxez etxe.

Hamarkadaren erdialdean paper txikiak egin zituen western desberdinetan, eta 1926. urtean garrantzizko lehen papera egin zuen Flor del desierto Henry King zuzendariaren filmean. Geroxeago Paramount etxeak fitxatu zuen, eta It (1927) edo Wings (1927) filmak egin zituen. Bigarren lan horretan Clara Bowrekin egin zuen lan gainera aktoreak. Bow eta Cooper maitaleak izan ziren, baina ospe handiko emakume gehiagorekin ete izan zituen harremanak aktore ospetsuak; besteak beste, Lupe Velezekin, Marlene Dietrichekin edo Evelyn Brentekin.

The Virginian (1929) filmarekin egin zuen debuta Gary Cooperrek zinema soinudunean. Horrez gain, Hollywoodeko izar handi bihurtu zen 1930eko hamarkadan. Beste lan askoren artean, Morocco (1930), City Streets (1931), A Farewell to Arms (1932), If I Had a Million (1932), Design for Living (1933), The Wedding Night (1935), The Lives of a Bengal Lancer (1935), Desire (1936), Mr. Deeds Goes to Town (1936), The General Died at Dawn (1936), Buffalo Bill (1936), Souls at Sea (1937) eta Beau Geste (1939) filmetan hartu zuen parte.

Design for Living pelikulan egindako lanagatik Oscar sarirako izendatu zuten lehenengo aldiz Cooper. Hala ere, aktoreak ez zuen zorte handirik izan eta golardoa Paul Munik irabazi zuen. 1933. urtean Veronica Balferekin ezkondu zen Montanakoa. Pelikuletan Sandra Shaw goitizena erabiltzen zuen aktoreak.

1940ko hamarkadaren hasieran The Westerner (1940), Meet John Doe (1941), Sergeant York (1941), Ball of Fire (1941), The Pride of the Yankees (1942) eta For Whom the Bell Tolls (1942) pelikuletan egin zuen lan aktore ospetsuak.

Sergeant York pelikulan egindako lanak bere lehen Oscar saria ekarri zion eta The Pride of the Yankees eta For Whom the Bell Tolls (Ernest Hemingwayren liburu batean oinarritutakoa) pelikulengatik izendapenak jaso zituen, nahiz eta James Cagneyk (Yanqui Dandy) eta Paul Lukasek (Watch on the Rhine) eskuratu zituzten golardoak.

1940ko hamarkadaren amaiera ez zen aktorearen garai onena izan, nahiz eta Along Came Jones (1945), Unconquered (1947) edo The Fountainhead filmak egin zituen.

High Noon (1952) lanarekin bigarren Oscarra irabazi zuen Cooperrek. Garai hartako filmen artean aipagarriak dira Garden of Evil (1954), Vera Cruz (1954), The Court-Martial of Billy Mitchell (1955), Love in the Afternoon (1957), Man of the West (1958) eta The Hanging Tree (1959).

Birikietako minbizi hilgarri baten ondorioz hil zen aktorea 1961eko maiatzaren 13an. 60 urte bete berri zituen, eta urtebete lehenago bere ibilbidea saritzen zuen Oscarra eman zion Hollywoodeko Akademiak.

Filmografia

• Dick Turpin (1925)
• The Thundering Herd (1925)
• Wild Horse Mesa (1925)
• The Lucky Horseshoe (1925)
• The Vanishing American (1925)
• The Eagle (1925)
• Tricks (1925)
• Three Pals (1926)
• The Enchanted Hill (1926)
• Watch Your Wife (1926)
• The Winning of Barbara Worth (1926)
• Old Ironsides (1926)
• The Spider's Net (1927)
• It (1927)
• Arizona Bound (1927)
• Children of Divorce (1927)
• The Last Outlaw (1927)
• Wings (1927)
• Nevada (1927)
• Half a Bride (1928)
• Beau Sabreur (1928)
• Doomsday (1928)
• The Legion of the Condemned (1928)
• Lilac Time (1928)
• The First Kiss (1928)
• The Shopworn Angel (1928)
• The Wolf Song (1929)
• Betrayal (1929)
• The Virginian (1929)
• Seven Days' Leave (1930)
• Only the Brave (1930)
• Paramount on Parade (1930)
• The Texan (1930)
• A Man from Wyoming (1930)
• The Spoilers (1930)
• Morocco (1930)
• Fighting Caravans (1931)
• The Slippery Pearls (1931) (film laburra)
• City Streets (1931)
• I Take This Woman (1931)
• His Woman (1931)
• The Voice of Hollywood No. 13 (1932) (film laburra)
• Hollywood on Parade (1932) (film laburra)
• Make Me a Star (1932) (Cameo)
• Devil and the Deep (1932)
• If I Had A Million (1932)
• A Farewell to Arms (1932)
• Today We Live (1933)
• One Sunday Afternoon (1933)
• Alice in Wonderland (1933)
• Design for Living (1933)
• Operator 13 (1934)
• Now and Forever (1934)
• The Hollywood Gad-About (1934) (film laburra)
• Star Night at the Cocoanut Grove (1934) (film laburra)
• The Lives of a Bengal Lancer (1935)
• The Wedding Night (1935)
• Peter Ibbetson (1935)
• La Fiesta de Santa Barbara (1935) (film laburra)
• Desire (1936)
• Mr. Deeds Goes to Town (1936)
• Hollywood Boulevard (1936) (Cameo)
• The General Died at Dawn (1936)
• The Plainsman (1936)
• Lest We Forget (1937) (film laburra)
• Souls at Sea (1937)
• Bluebeard's Eighth Wife (1938)
• The Adventures of Marco Polo (1938)
• The Cowboy and the Lady (1938)
• Beau Geste (1939)
• The Real Glory (1939)
• Screen Snapshots: Seeing Hollywood (1940) (film laburra)
• Screen Snapshots Series 19, No. 6 (1940) (film laburra)
• The Westerner (1940)
• North West Mounted Police (1940)
• Meet John Doe (1941)
• Sergeant York (1941)
• Ball of Fire (1941)
• Hedda Hopper's Hollywood No. 3 (1942) (film laburra)
• The Pride of the Yankees (1942)
• For Whom the Bell Tolls (1943)
• The Story of Dr. Wassell (1944)
• Memo for Joe (1944) (film laburra)
• Casanova Brown (1944)
• Along Came Jones (1945)
• Saratoga Trunk (1945)
• Cloak and Dagger (1946)
• Variety Girl (1947)
• Unconquered (1947)
• Good Sam (1948)
• Snow Carnival (1949) (film laburra) (narratzailea)
• The Fountainhead (1949)
• It's a Great Feeling (1949) (Cameo)
• Task Force (1949)
• Screen Snapshots: Motion Picture Mothers, Inc. (1949) (film laburra)
• Bright Leaf (1950)
• Dallas (1950)
• You're in the Navy Now (1951)
• It's a Big Country (1951)
• Starlift (1951) (Cameo)
• Distant Drums (1951)
• High Noon (1952)
• Springfield Rifle (1952)
• Return to Paradise (1953)
• Blowing Wild (1953)
• A Bang on Paris (1954)
• Garden of Evil (1954)
• Vera Cruz (1954)
• Screen Snapshots: Hollywood Premiere (1955) (film laburra)
• The Court-Martial of Billy Mitchell (1955)
• Friendly Persuasion (1956)
• Love in the Afternoon (1957)
• Glamorous Hollywood (1958) (film laburra)
• Ten North Frederick (1958)
• Man of the West (1958)
• The Hanging Tree (1959)
• Alias Jesse James (1959) (Cameo)
• They Came to Cordura (1959)
• Premier Khrushchev in the USA (1959) (dokumentala)
• The Wreck of the Mary Deare (1959)
• The Naked Edge (1961)

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gary Cooper