Ñ: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.6.3) (robota Erantsia: lt:Ñ
ZéroBot (eztabaida | ekarpenak)
t r2.7.1) (robota Erantsia: uk:Ñ
53. lerroa: 53. lerroa:
[[tl:Ñ]]
[[tl:Ñ]]
[[tr:Ñ]]
[[tr:Ñ]]
[[uk:Ñ]]
[[zh:Ñ]]
[[zh:Ñ]]

20:57, 29 azaroa 2011ko berrikusketa

Ñ
Ñ
Euskal alfabetoa
A a B b C c (Ç ç)1 D d
E e F f G g H h I i J j
K k L l M m N n Ñ ñ O o
P p Q q R r S s T t U u
V v W w X x Y y Z z

1 ç letra, c letraren aldaera da euskal alfabetoan.


Ñ edo eñe euskal alfabetoko hamaseigarren letra da. Oinarrizko latindar alfabetoan ez da existitzen; bai, ordea, latindar alfabeto hedatuan.

Euskarak [ɲ] hotsa idazteko erabiltzen du, batez ere Iparraldeko tradizioko hitzetan (ad: andereño, irriño, eta abar). Eskualde gehienetan, [ɲ] hotsa [n] hotsa bustitzetik dator, i aurrean duenean. Horrela, baina euskalki batzuetan [baina] eta beste batzuetan [baɲa] ahoskatzen da. Hitz horiek in idazten dira, nork bere erara ahoska ditzan.

Ñ beste hainbat hizkuntzatan erabiltzen da: aragoiera, asturiera, aimara, bretainiera, galiziera, gaztelania, guarani, kitxua, tagalog eta tatar hizkuntzetan. Hizkuntza horietatik gehien-gehienek gaztelaniaren eragin handia izan dute, ortografia finkatzean.

Sorrera

Ñ letraren sorrera nn letra bikoitza sinplifikazioan datza. Erdi Aroko monasterioetako kopistek, lana aurrezteko, n txiki bat ipintzen zutean n arruntaren gainean. Gaineko n txiki hori tilet (~) bihurtu zen. Portugaleran gauza bera gertatu zen bokal sudurkariekin, jatorrian n baitzuten ondoan. Horrela, pan hitza pão bihurtu zen.

Gaztelaniaz, nn hori bustitzen joan zen [ɲ] hotsa eman arte. Horrela latineko annus gaztelaniako año bihurtu zen.

Denborarekin, ñ letra gaztelaniatik beste hainbat hizkuntzatara zabaldu da.