Ñ: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.6.3) (robota Erantsia: lt:Ñ |
t r2.7.1) (robota Erantsia: uk:Ñ |
||
53. lerroa: | 53. lerroa: | ||
[[tl:Ñ]] |
[[tl:Ñ]] |
||
[[tr:Ñ]] |
[[tr:Ñ]] |
||
[[uk:Ñ]] |
|||
[[zh:Ñ]] |
[[zh:Ñ]] |
20:57, 29 azaroa 2011ko berrikusketa
|
Ñ edo eñe euskal alfabetoko hamaseigarren letra da. Oinarrizko latindar alfabetoan ez da existitzen; bai, ordea, latindar alfabeto hedatuan.
Euskarak [ɲ] hotsa idazteko erabiltzen du, batez ere Iparraldeko tradizioko hitzetan (ad: andereño, irriño, eta abar). Eskualde gehienetan, [ɲ] hotsa [n] hotsa bustitzetik dator, i aurrean duenean. Horrela, baina euskalki batzuetan [baina] eta beste batzuetan [baɲa] ahoskatzen da. Hitz horiek in idazten dira, nork bere erara ahoska ditzan.
Ñ beste hainbat hizkuntzatan erabiltzen da: aragoiera, asturiera, aimara, bretainiera, galiziera, gaztelania, guarani, kitxua, tagalog eta tatar hizkuntzetan. Hizkuntza horietatik gehien-gehienek gaztelaniaren eragin handia izan dute, ortografia finkatzean.
Sorrera
Ñ letraren sorrera nn letra bikoitza sinplifikazioan datza. Erdi Aroko monasterioetako kopistek, lana aurrezteko, n txiki bat ipintzen zutean n arruntaren gainean. Gaineko n txiki hori tilet (~) bihurtu zen. Portugaleran gauza bera gertatu zen bokal sudurkariekin, jatorrian n baitzuten ondoan. Horrela, pan hitza pão bihurtu zen.
Gaztelaniaz, nn hori bustitzen joan zen [ɲ] hotsa eman arte. Horrela latineko annus gaztelaniako año bihurtu zen.
Denborarekin, ñ letra gaztelaniatik beste hainbat hizkuntzatara zabaldu da.