Adar eta orrien diagrama: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Joxemai (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Joxemai (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
5. lerroa: 5. lerroa:
== Eraketa ==
== Eraketa ==


Zurtoin-eta-hosto diagrama bat eratzeko, datuak txikienetik handienera ordenatu behar dira lehendabizi. Adibide moduan, ia ordenaturik azaltzen diren datu hauek:
Adibide moduan, ia ordenaturik azaltzen diren datu hauek, kirol-froga batean izandako denborak (segundutan) jasotzen dituztenak:


:::'''117.56 - 124.74 - 134.37 - 128.51 - 142.53 - 151.94 - 138.62 - 147.62 - 158.33 - 137.64'''
:::44 46 47 49 63 64 66 68 68 72 72 75 76 81 84 88 106


:::'''129.11 - 132.79 - 132.59 - 130.07 - 136.99 - 140.68 - 122.43 - 148.66 - 141.22 - 162.53'''
Jarraian, zurtoinek eta hostoek adierazi behar dutena finkatu behar da. Ohizko eraketan, hostoak datuaren azken [[zifra]] adierazten du, zurtoinak datuaren beste zifra guztiak adierazten dituen bitartean.


Lehenik eta behin, datu bakoitzeko lehenengo zifra adierazgarrienak aukeratu behar dira (bat, bi edo hiru izaten dira), zurtoina osatuko dutenak; adibidez, kasu honetan segundu zentesimak adierazgarriak ez direla pentsa daiteke. Horrela, zifra adierazgarri hauek suertatzen dira:
Adibideko datuei dagokien zurtoin-eta-hosto diagrama hau izango litzateke:


:::'''117 - 124 - 134 - 128 - 142 - 151 - 138 - 147 - 158 - 137'''
4 | 4 6 7 9
5 |
6 | 3 4 6 8 8
7 | 2 2 5 6
8 | 1 4 8
9 |
10 | 6
gakoa: 5|4=54
hosto unitatea: 1.0
zurtoin unitatea: 10.0


:::'''129 - 132 - 132 - 130 - 136 - 140 - 122 - 148 - 141 - 162'''
Ikusten denez, zurtoin modu ordenatuan ematen dira eta guzti guztiak ezarri behar dira, bertan daturik kokatzen ez bada ere. Hostoak ere modu ordenatuan jarri behar dira. Hostoak adierazten dituen zifrak 2 balira (adibidez 123-216-... motako datuak ditugunean esaterako, datu bakoitzeko 2 [[zifra]] jarri beharko lirateke zurtoinaren eskuin aldera.

Ordenaturik:

:::'''117 - 122 - 124 - 128 - 129 - 130 - 132 - 132 - 134 - 136'''

:::'''137 - 138 - 140 - 141 - 142 - 147 - 148 - 151 - 158 - 162'''

Oro har zurtoin-zati hauek errepikatzen ez direnez, moztu eta lehenengo bi zifra adierazgarriak soilik hartzen dira:

:::'''11 - 12 - 12 - 12 - 12 - 13 - 13 - 13 - 13 - 13'''

:::'''13 - 13 - 14 - 14 - 14 - 14 - 14 - 15 - 15 - 16'''

Zurtoin-zati bakoitzean datu zenbait (hosto izango direnak) errepikatzen dira eta beraz, zurtoin egokia da. Zurtoin-eta-hosto diagrama osatzeko, zurtoin zati hauek goitik behera jartzen dira eta marra baten ondoren datu bakoitzaren hurrengo zifra adierazgarria:

:::'''11 | 7'''
:::'''12 | 2 4 8 9'''
:::'''13 | 0 2 2 4 6 7 8'''
:::'''14 | 0 1 2 7 8'''
:::'''15 | 1 8'''
:::'''16 | 2'''
'''Unitatea:1 seg'''


== Erabilera ==
== Erabilera ==

18:47, 30 abendua 2011ko berrikusketa

Zurtoin-eta-hosto diagrama datuak irudikatu nahiz modu trinkoan gordetzeko erabil daiteke. Irudian, 20-30-32-35-...-88-102 datuak biltzen dituen diagrama.

Estatistikan, zurtoin-eta-hosto diagrama aldagai bakarreko datuak azaltzeko datu diagrama eta bat da, histogramaren antzekoa, datu guztien banako balioak modu ordenatuan atxikitzen dituena. Maiztasun-banaketa moduan ere erabil daiteke, datuak modu trinkoago batez adierazteko. Datuen azterketa esploratzailean maiz erabiltzen da, baina datu kopurua txikia denean soilik gomendatzen da. Bi zutabe ditu, marra bertikal batez bereizita: ezkerreko zutabean zurtoina dago eta eskuinekoan hostoak ezartzen dira: zurtoinean, datuek partekatzen duten zifraren arabera biltzen dira datuak; hosto bakoitzak datu bakoitzaren azken zifrak biltzen ditu, irudian ikusten denez.

Eraketa

Adibide moduan, ia ordenaturik azaltzen diren datu hauek, kirol-froga batean izandako denborak (segundutan) jasotzen dituztenak:

117.56 - 124.74 - 134.37 - 128.51 - 142.53 - 151.94 - 138.62 - 147.62 - 158.33 - 137.64
129.11 - 132.79 - 132.59 - 130.07 - 136.99 - 140.68 - 122.43 - 148.66 - 141.22 - 162.53

Lehenik eta behin, datu bakoitzeko lehenengo zifra adierazgarrienak aukeratu behar dira (bat, bi edo hiru izaten dira), zurtoina osatuko dutenak; adibidez, kasu honetan segundu zentesimak adierazgarriak ez direla pentsa daiteke. Horrela, zifra adierazgarri hauek suertatzen dira:

117 - 124 - 134 - 128 - 142 - 151 - 138 - 147 - 158 - 137
129 - 132 - 132 - 130 - 136 - 140 - 122 - 148 - 141 - 162

Ordenaturik:

117 - 122 - 124 - 128 - 129 - 130 - 132 - 132 - 134 - 136
137 - 138 - 140 - 141 - 142 - 147 - 148 - 151 - 158 - 162

Oro har zurtoin-zati hauek errepikatzen ez direnez, moztu eta lehenengo bi zifra adierazgarriak soilik hartzen dira:

11 - 12 - 12 - 12 - 12 - 13 - 13 - 13 - 13 - 13
13 - 13 - 14 - 14 - 14 - 14 - 14 - 15 - 15 - 16

Zurtoin-zati bakoitzean datu zenbait (hosto izango direnak) errepikatzen dira eta beraz, zurtoin egokia da. Zurtoin-eta-hosto diagrama osatzeko, zurtoin zati hauek goitik behera jartzen dira eta marra baten ondoren datu bakoitzaren hurrengo zifra adierazgarria:

11 | 7
12 | 2 4 8 9
13 | 0 2 2 4 6 7 8
14 | 0 1 2 7 8
15 | 1 8
16 | 2

Unitatea:1 seg

Erabilera

Zurtoin-eta-hosto diagramak aldi berean datuak gorde eta datuei buruzko informazioa lortzeko erabil daitezke. Zentroari eta sakabanatzeari buruzko ondorioak atera daitezke beraren bitartez. Esan behar da dena den, egokiak direla bakarrik datu kopurua ertaina denean (15-150). Datu kopuru txikien kasuan, diagramak erabilgarritasun txikia izango du; datu kopuru handia denean berriz, diagrama datuz gainezka azalduko da, ulergarritasuna galduz.

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Zurtoin-eta-hosto diagramak