Sardes

Sardes Sardes (baita ere Sardes), Asia txikiko hiria, gaur egun Turkian dagoena, Tmolos mendiaren maldan kokatuta (gaur egungo Boz Dag mendia), erdi ibai den harana Pactolon (gaure gungo Gediz), Egeon itsasoratzen dena. Lidiako hiriburua izan zen.

Historia

K.a. VIII mendean Lidia izkutuan gelditu zen, Frigia bere bizilaguna boterea hartu zuelako Mermnadako Dinastía (k.a. 687) expansioko aroa hasten da, orduan Sardes hazten hasten da. K.a. 644 urtearen inguruan Sardeseko behe hiria lapurtu egin zuten. Nshiz eta horrelako gertaerak egon, Lidiako hitiburua izaten jarraitu zuen, pertsiar konkista iritis zen arte k.a. 547 urtean. Pertsiarrel Sardeseko izena satrapia (Strapa pertseraz) osoari eman zioten. Sardesen hasten zen Susara eramaten zuen bidea.

Macedoniako konkista onsoren k.a. IV mendean, erreinu seleuzida izan zen. Magnesiako batalla ondoren, Pergamoko erreinu helenistikoaren zati bat izatera pasa zen, Erromako aliatua. Atalo III erregea hiltzerakoan, bere erreinua Errepublika erroamatarri eman zion (k.a. 133), eta horrela Asiako hiriburuan bihurtu zen 129 k.a.

Sardes suntsituta izan zen k.o. 15 urtean lurrikara baten erruz, Tiberio zegoenean, baina berriz eraiki zuten. Probintzia baten hiriburu ere izan zen Inperioko azkeneko urteetan eta Bizanzioko Inperioaren hasieran ere.

Sardes Turkiako leku arkeologiko garrantzitsuenetako bat da, monumentu asko ikusi daitezke paisai ederrez inguratuta. Arkiologia eta motologia gustatzen zaien pertsonak gogoratuko dituzte Sardesekin zerikusia duten izenak gogoratuko dituzte, Paztolo adibidez, urrezko ibaia ospetsua.