Honoré Daumier

Honoré Daumier.

Gargantua (1832).

Honoré Daumier (Marseilla, Frantzia, 1808ko otsailaren 26a - Valmondois, Frantzia, 1879ko otsailaren 10a) marrazkigile, litografo eta margolari frantsesa izan zen. Gizadiaren ikertzaile bikaina izan zen. XIX. mendeko frantses politikariak eta gizartea kritikatu zuten irudi satiriko eta kartoiengatik da batez ere ezaguna. Haren margolanak, azkenaldikoak, inpresionismoaren teknikak arte modernoan txertatzeko lagungarri izan ziren.

Biografia

1816an Parisa aldatu zen bere familiarekin, eta zuzenbidearen alorrean aritu zen hasieran lanean. Ondoren margolaritza ikasi zuen Alexandre Lenoirrekin, eta haren eraginez ezagutu eta miretsi zituen Rubens eta Tiziano ("Ninfak satiroengandik ihesi"; 1849-1850, Montrealgo Arte Ederretako Museoa). Hasieran litografiako lanak egin zituen batez ere, eta oso margolari oparoa izan zen alor honetan (3.000 litografiatik gora eta 1.000 grabatu, 1872 bitartean). Monarkiaren kontrako karikaturak egin zituen La Caricature aldizkarian, eta horren ondorioz kritika gogorrak eta are zigorrak jaso zituen 1831tik aurrera. 1832an, besteak beste, Luis Filiperi eginiko Gargantua (1832) irrimarraren ondorioz sei hilabete eman behar izan zituen espetxean, eta 1834an, Daumierrek bere salaketa garratzenak argitara eraman zituen urtean alegia (Rue Transnonain, "Inprimatzeko askatasuna", etab.), La Caricature aldizkaria itxi zuten (Le Charivari aldizkaria osatu zuten geroago).

1836-1838 bitartean ohituren satira adierazten zuen litografia-sail bat egin zuen, bere Robert Macaire iruzurgilea zutela protagonista. Ondoren satira politikoak egiten hasi zen berriro, errepublika ezarri zenean. Errepublikaren akatsen irudi gisa sortu zuen, hain zuzen ere, bere pertsonaia nagusietako bat, Ratapoil eskulturakoa (1850). Eskultura haren aurretik, 1832an, igeltsuzko busto sail garrantzitsu bat egin zuen, eta giza fisionomiaren ikertzaile bikaina zela erakusteaz gainera, medio desberdinetan, eskulturan eta litografian kasu honetan, oreka estetikoa mantentzeko gai zela utzi zuen agerian. Litografia aipagarrienak, lehen aipatutakoez gainera, "Abokatua irakurtzera" (1845- 1846), Le Wagon de troisième classe (1864, "Hirugarren mailako bagoia") dira.

Aurretik ere zenbait koadro egin zituen arren, 1860 inguruan aritu zen batez ere margolaritzan. Litografietan eta eskulturan ez bezala, ez zuen hainbeste landu karikatura eta satira, eta garai modernoetako irudiak eta pertsonaiak irudikatu zituen, kutsu barnekoiagoz halere. Koadro aipagarriak ditu batez ere, La Blanchisseuse (1863, "Garbitzailea", Louvre, Paris). Inpresionismoaren aitzindari izan zela esan daiteke, bere koadroetan hasi baitziren irudiak agertzen argiak janda bezala, eguratsarekin bat eginda marrazkiak. Bere estiloan oinarritu ziren, neurri handi batean, ondorengo Camille Corot, Théodore Rousseau, Jules Dupré, Édouard Manet eta hainbat inpresionista.