Haakon V.a Norvegiakoa: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Norvegiako Haakon V.a izenburuaren ordez, Haakon V.a Norvegiakoa ezarri da
Ene! Haakon IV.ari buruzko datuekin eta interwikiekin egon da artikulu hau oso-osorik, duela lau urte sortu zenetik
1. lerroa: 1. lerroa:
'''Haakon Haakonsson''' ([[1204]]-[[1263]] [[Abenduaren 16]]) ([[Norvegiera]]z ''Håkon Håkonsson'', [[Norvegiera zaharrean]] ''Hákon Hákonarson''). ''Haakon Zaharra'' deitua ere, [[Norvegia]]ko errege izan zen [[1217]]. urtetik [[1263]]. urterarte.
'''Haakon V.a Magnusson''' ([[1270]] 8 May [[1319]] [[maiatzaren 8]]a) [[Norvegia]]ko errege izan zen 1299tik 1319raino.


Håkon-en ama [[Varteig-ko Inga]] zen. [[Håkon III.]]ena [[Varteig]]-en egona zen jaio baino baino urte bat lehenago eta [[Varteig-ko Inga|Ingak]] bere semea erregearena zela zihoen. Nahiz eta erregea hila zegoen Håkon jaio zenerako, jarraitzaileek bere semetzat hartu zuten, eta errege bezala hezitu zuten.
[[Norvegia]]ko gudak [[1130]]. urtean hasi eta 110 urte iraun zituen. Honen artean gatazka asko egon ziren tribu desberdinen artean. Gudate honen zergatiak, oso argi ez zeuden suzesio arauak, tribuen arteko liskarrak, eta eliza eta erregearen arteko botere-banaketa izan ziren. [[Birkebeiner]] eta [[bagler]] taldeak desberdintzen ziren. Bi taldeak konpontzen hasi zirenean, erregea hil egin zen ondorengorik utzi gabe, gazte, eta ondorioz bi taldeen arteko gatazkak bizia hartu zuten. [[Norvegia]] bi erresuma desberdinean zatitzeko harriskua zegoen eta erregeak ondorengo bat utzi zuela jakin zutenean, hau bahitzen saiatu ziren. Baina azkenean [[Birkebeiner]] taldekoek bere alde jartzea lortu zuten.
[[Fitxategi:Birkebeinerne ski.jpg|thumb|right|Eskiatzen lortu zuten Håkon erregea babestea.]]


[[Kategoria:1270eko jaiotzak]]
== Hasierako erregealdia ==
[[Kategoria:1319ko heriotzak]]
[[Kategoria:Norvegiako errege-erreginak]]


[[en:Haakon V of Norway]]
Erregina hil zenean, nahiz eta beste erregegai gehiago egon, Håkon errege izendatu zuten [[1217]]an, 13 urte zituelarik. Hala ere, gatazkak ez ziren [[1227]]. urterarte bukatu izan ere, bi taldeetako erregeak urte berean hil zirenez, erresuma bateratzea erabaki zuten eta elizak Håkon errege aukeratu zuenez, biztanleriaren zati bat erregearen aurka agertu zen.
[[da:Håkon 5. Magnusson]]
Hasieran, botere guztia [[Skule Bårdsson]] gizonarengan zegoen, izan ere erregea oraindik oso gaztea zen. Idatzia zegoen [[Skule]]k [[Norvegia]]ko erresumaren heren bat gobernatuko zuela eta Håkonek aldiz, beste guztia. Baina azkenekoa handia egiten hasi zenean [[Skule]]k kendutako botereak eskuratzen hasi zen eta bien arteko gatazkak hasi ziren. Baketzeko asmoz Håkon bere etsaiaren alabarekin ''Margrét Skúladóttir''-ekin hezkondu zen eta [[Nidaros]] (gaur egun [[Trondheim]]) herrian [[Norvegia]] erresuma '''osoko''' errege izendatu zen. Horrek gerra zibil bat ekarri zuen eta azkenean [[1239]]an etsaiak garaitzea lortu zuen erregeak eta [[Skule]] eta bere jarraitzaileei heriotz zigorra ezarri zien, honela [[Norvegia]]k azken urteetako gatazkei bukaera emanez.
[[de:Håkon V. (Norwegen)]]

[[et:Håkon V Magnusson]]

[[es:Haakon V de Noruega]]
== Bukaerako erregealdia ==
[[fa:هاکون پنجم نروژ]]

[[fr:Håkon V de Norvège]]
[[Fitxategi:St Magnus Cthl Kirkwall.jpg|thumb|300px|left|St Magnus Katedrala, [[Kirkwall]]]]
[[is:Hákon háleggur]]
Håkon erregearen erregealdian [[Norvegia]]k inoiz izan ez duen hazkunde eta bakea izan zuen, [[Norvegia]]ko [[Erdi Aroa|erdi-aroko]] erresumaren ''urrezko aroa''. Azkenean [[1247]]. urtean [[aita santua]]k kardinale bat bidali zuen [[Bergen]] herrira erregeari bere honespena emateko. Erresumatik hurrun, [[1256]]. urtean erregeak [[Suedia]]ko [[Halland]] lurraldea bereganatu zien [[Danimarka|daniarrei]] eta [[1261]]ean [[Islandia]] eta [[Groenlandia]] batu zituen bere erresumara, hauen honespenarekin. Urte hauetan [[Norvegia]]ko erresumak bere luzeera handiena lortu zuen.
[[it:Haakon V di Norvegia]]
[[1263]]. urtean [[eskozia]]ko errege [[Eskoziako Alexandro III|Alexandro III]].arekin gatazka batzuk izan zituen bere irla txikietako bat indarkeriz hartu zuelako, baina honek aurre egin eta garaitu egin zuen. Negoziaketetan zebiltzanean negua iritsi egin zen eta [[Norvegia]]ko etxetik urrun zegoenez [[Orkada Uharteak|Orkada uharteetan]] negu-pasa geratzea erabaki zuen, baina orduan gaixo jarri eta hil egin zen [[1263]]. urteko [[abenduaren 16ean]]. [[Kirkwall]] herrian lurperatu zuen '''St Magnus''' katedralean. Udaberria iritsi zenean [[Bergen]] herrira itzuli zuten bere gorpua eta nahiz eta [[1531]]. urtean bertako katedrala bota zuten gaur egun oraindik bere oroigarri bat dago han, [[Norvegia]]ko errege onenarentzat.
[[hu:V. Haakon norvég király]]
Hil baino lehen Håkon IV.ak bizirik zegoen seme bakarra zeukala esan zuen [[Norvegiako Magnus VI]] eta berehala erregetzan ezarri zuten.
[[nl:Haakon V van Noorwegen]]

[[ja:ホーコン5世 (ノルウェー王)]]
== Oinordekoak ==
[[no:Håkon V Magnusson]]

[[nn:Håkon V av Noreg]]
Bere maitalearekin, ''Kanga Gaztea'':
[[pl:Haakon V Długonogi]]
* ''Sigurd (Sigurðr)'' ([[1225]]-[[1254]])
[[pt:Haakon V]]
* ''Cecilia'' ([[1225]]-[[1248]]). Gizon oparo batekin hezkondu eta bizitza zoriontsua izan zuen seme-alaba asko edukiz.
[[ru:Хокон V (король Норвегии)]]
Bere emaztearekin, ''Margrét Skúladóttir'':
[[fi:Haakon V Maununpoika]]
# ''Olav (Óláfr)'' ([[1226]]-?). Txikitan hil zen.
[[sv:Håkon Magnusson]]
# ''Håkon (Hákon) (Håkon Gaztea)'' ([[1232]]-[[1257]]). ''Rikitsa Birgersdóttir'', [[Suedia]]ko erregearen alabarekin hezkondua. Bere aita baino lehenago hil zen itsasoan.
[[uk:Ґокон V]]
# ''Kristín'' ([[1234]]-?). [[Gaztelako Koroa|Gaztelako]] errege baten anaiarekin hezkondu zen, ''Felipe''rekin [[1258]]an, eta gazte hil zen.
# ''[[Norvegiako Magnus VI|Magnús]]'' ([[1238]]-[[1280]]). ''Ingibjörg'' [[Danimarka|daniar]] printzesarekin hezkondu zen eta errege bihurtu zen, erregealdi eztabaidatsu batekin.

[[Kategoria:1204ko jaiotzak]]
[[Kategoria:1263ko heriotzak]]

[[da:Håkon 4. Håkonsson]]
[[de:Håkon IV. (Norwegen)]]
[[en:Haakon IV of Norway]]
[[fi:Haakon IV Haakoninpoika]]
[[fr:Håkon IV de Norvège]]
[[ja:ホーコン4世 (ノルウェー王)]]
[[nn:Håkon IV av Noreg]]
[[no:Håkon Håkonsson]]
[[pl:Haakon IV Stary]]
[[ru:Хокон IV]]
[[sv:Håkon IV Håkonsson]]

10:41, 11 urtarrila 2012ko berrikusketa

Haakon V.a Magnusson (1270 – 8 May 1319 maiatzaren 8a) Norvegiako errege izan zen 1299tik 1319raino.