Ameskoabarrena: berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 42°46′15″N 2°07′54″W / 42.770889°N 2.131692°W / 42.770889; -2.131692
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Adrar (eztabaida | ekarpenak)
15.616 edits
No edit summary
No edit summary
12. lerroa: 12. lerroa:
| garaiera = 563
| garaiera = 563
| azalera = 46.80
| azalera = 46.80
| biztanleria = 811
| biztanleria = 793
| bizt_urtea = 2009
| bizt_urtea = 2011
| distantzia = 60
| distantzia = 60
| euskaldunak = 6,6
| euskaldunak = 6,6

12:40, 6 otsaila 2012ko berrikusketa

Ameskoabarrena
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria

Bandera

Ameskoabarrengo armarria
Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Garaia
Merindadea Lizarra
EskualdeaLizarrerria
Administrazioa
Estatua Espainia
Erkidegoa Nafarroa
Izen ofiziala Améscoa Baja
AlkateaDiego Arturo Urra Velasco (AIAB, Indep.)
Posta kodea31xxx
INE kodea31013
Herritarraameskoar, ameskoabarrendar
Geografia
Koordenatuak42°46′15″N 2°07′54″W / 42.770889°N 2.131692°W / 42.770889; -2.131692
Azalera46,8 km²
Garaiera563 metro
Distantzia60 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria724 (2023:  −8)
alt_left 331 (%45,7)(2019) (%54,3) 393 alt_right
Dentsitatea15,47 biztanle/km²
Zahartzea[1]% 27,9
Ugalkortasuna[1]‰ 19,87
Ekonomia
Jarduera[1]% 77,32 (2011)
Desberdintasuna[1]% 0 (2011)
Langabezia[1]% 8,32 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1][2]% 10,80 (2018: %4,22)


Ameskoabarrena[3] Nafarroako udalerria da. Herria Nafarroako hiriburutik 60 kilometrora dago eta 2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera, 811 biztanle ditu.

Inguru naturala eta kokapena

Zudairiren ikuspegia.

Ameskoabarrena Lizarrako merindadearen iparraldean dago, Urbasako mendizerratik gertu. Urbasako mendilerroa eta parkea udalerriaren iparraldean daude kokaturik. Bestalde, Urbasako mendateak Ameskoabarrena eta Olazti (Sakana) lotzen ditu.

Iparraldean Urbasarekin egiten du muga, hegoaldean Lana eta Allinekin, ekialdean Abartzuzarekin, eta mendebaldean Eulaterekin.

Klima eta landaredia

Ibarraren erdialdean dagoen klima mediterraneoko guneren bat, eta ipar eta ipar-ekialdeko mendietako klima atlantiarra izan ezik, udalerriaren gehienean klima azpimediterraneoa nagusitzen da. Urteko batez besteko tenperatura 8-10 gradukoa eta prezipitazioak 800 eta 1400mm bitartekoak dira. Iparraldeko gune menditsuenean 1.400mm gorakoak ere izan daitezke. Urteroko egun euritsuak 100 eta 120 artekoak dira.

Ameskoabarrena baso gehien dituen Nafarroako udalerria da, udalerriaren azaleraren %65,6. Larre lur moduan erabilitakoak %16,1 eta laborantza lurrak %15,1 dira. Zuhaitz espezieen artean, ameztia, hosto txikiko haritza, eta udalerriaren iparraldean pagoa nabarmentzen dira.

Herriak

Bakedanoko elizaren ikuspegia.

Ondoko kontzejuek osatzen dute Ameskoa udalerria: San Martin, Artatza, Bakedano, Barindano, Ekala, Gollano, Urra eta Zudairi.

Historia

Ameskoabarrena jaurerria izan zen Erdi Aroan zehar, eta udalerriari buruzko lehen dokumentu idatzia XI. mendekoa da. XVI. mendea arte, herriaren izena "Ameskoa" izan zen.

Demografia

Ameskoabarrengo biztanleria
1897 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2006
1.236 1.300 1.354 1.373 1.428 1.592 1.690 1.713 1.233 1.051 860 816 826

2008ko erroldaren arabera, hamaika etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %1,34 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

Politika

Alkateak

Alkateen zerrenda
1979-1983
1983-1987
1987-1991
1991-1995
1995-1999
1999-2003
2003-2007
2007-2011 Diego Arturo Urra Velasco Basaula
2011- Diego Arturo Urra Velasco AIAB

Udal hauteskundeak

Ameskoabarrengo alkatea Diego Arturo Urra Velasco da 2007ko udal hauteskundeez geroztik. Orduan bera kide zen Basaula zerrendak atera zituen aukeratutako zinegotzi guztiak. Baliogabeko botoak 5 izan ziren (emandako guztien %1,29) eta 14 boto zuri izan ziren (botoen %3,66). Abstentzioa %46,41koa izan zen.

Ameskoabarrengo Udala (2007)
Alderdia Botoak Zinegotziak
Basaula 347 4

2011n berriro Urra atera zen alkate, kasu honetan AIAB (Agrupación Independiente Améscoa Baja) zerrendako kide. Beste bi zerrendak (Agrupación Independiente Artaza eta Arrepuiak) ere ordezkaritza lortu zuten.

Ameskoabarrengo Udala (2011)
Alderdia Botoak Zinegotziak
AIAB 301 5
Artaza 74 1
Arrepuia 64 1

Udaletxea

Udaletxe zaharra Zudairitik gertu dagoen Bazarramendi izeneko gunean izan zen. Ondorengo udal eraikina Zudairiko kontzejuaren etxean egon zen. Gaur egungo udaletxea 1923an eraiki zen Luis Salvatierra arkitektoaren proiektuaren arabera. Udalak alkatea eta sei zinegotzi dauzka.

  • HELBIDEA: San Anton kalea, 30 (Zudairi kontzejua)

Euskara

Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Ameskoabarrena eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %6,60k zekien euskaraz hitz egiten.

2008an Nafarroako Ezker Batuak eta Nafarroa Baik Euskararen Foru Legea aldatu eta gune mistoan udalerri gehiago sartzeko (horien artean Ameskoabarrena) proposamena aurkeztu zuten Nafarroako legebiltzarrean. UPN ez beste talde guztien baiezko botoarekin proposamena aurrera aterako zela zirudienean, PSN alderdiaren ustegabeko jarrera aldaketak atzera bota zuen gune mistoaren hedapena[4].

Azpiegitura eta garraioak

Automoviles Urederra autobus konpainiak Ameskoabarrengo Zudairi eta Barindanoko kontzejuak Lizarrarekin batzen ditu. Autobus lineak honako ibilbidea egiten du:

Ikus, gainera

Erreferentziak

  1. ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
  3. ↑ Euskaltzaindiaren 155. araua: «Nafarroako udal izendegia».
  4. ↑ Euskarakultur.com webguneko albistea.

Kanpo loturak


Ameskoabarrenako kontzejuak eta lekuak

Artatza • Bakedao • Barindano • Ekala • Gollano • San Martin • Urra • Zudairi

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ameskoabarrena&oldid=2675128"(e)tik eskuratuta