Erregai: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
No edit summary |
||
| 4. lerroa: | 4. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Oil_producing_countries_map.PNG|thumb|Gaur egun erregai nagusia petroleoa da. Erregai honen produktoreak goiko irudian.]] |
[[Fitxategi:Oil_producing_countries_map.PNG|thumb|Gaur egun erregai nagusia petroleoa da. Erregai honen produktoreak goiko irudian.]] |
||
'''Erregaia''' oxidazio bortitz baten ondorioz beroa oso motelki askatzen duen edozein material edo elementu da, eta energia askatzeko ahalmena duena. Askatatutako energia horrek lan mekanikoak (fisikoak, alegia) burutzeko aukera ematen diote gizakiari. Errekuntza gertatu ahal izateko, erregaia oxigenoarekin harremanetan egon behar da, nahiz eta energiaren askapena lortzeko modu ezberdinak dauden. Nagusiak erreakzio exotermikoak eta fusio nuklearrak dira. |
'''Erregaia''' oxidazio bortitz baten ondorioz [[Bero|beroa]] oso motelki askatzen duen edozein material edo elementu da, eta energia askatzeko ahalmena duena. Askatatutako energia horrek lan mekanikoak (fisikoak, alegia) burutzeko aukera ematen diote gizakiari. Errekuntza gertatu ahal izateko, erregaia oxigenoarekin harremanetan egon behar da, nahiz eta energiaren askapena lortzeko modu ezberdinak dauden. Nagusiak erreakzio exotermikoak eta fusio nuklearrak dira. |
||
Orokorki begiratuta, erregaia bi ataletan banatzen da: |
Orokorki begiratuta, erregaia bi ataletan banatzen da: |
||
| 75. lerroa: | 75. lerroa: | ||
| 4000 |
| 4000 |
||
|} |
|} |
||
==Ondorioak== |
==Ondorioak== |
||
17:38, 8 martxoa 2012ko berrikusketa
 |
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da OIg.dearanzabal lankidea. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko. |
 |
Artikulu edo atal hau ez dator bat formatu hitzarmenekin. |
Erregaia oxidazio bortitz baten ondorioz beroa oso motelki askatzen duen edozein material edo elementu da, eta energia askatzeko ahalmena duena. Askatatutako energia horrek lan mekanikoak (fisikoak, alegia) burutzeko aukera ematen diote gizakiari. Errekuntza gertatu ahal izateko, erregaia oxigenoarekin harremanetan egon behar da, nahiz eta energiaren askapena lortzeko modu ezberdinak dauden. Nagusiak erreakzio exotermikoak eta fusio nuklearrak dira. Orokorki begiratuta, erregaia bi ataletan banatzen da:
- Erregai solidoak: Atal honetan ikatza, zura eta turba bezalakoak sartzen dira. Naturan aurkitutako elementuak dira eta ondorioz eraldaketa kimikorik jasan ez dutenak. Erregai edo elementu hauek naturarekin bat sortutakoak izateak ondorio bat dakar: bere erabilpena historian zehar. Erregai solidoak historiaurreko garaitik erabili izan dira, historian zehar gaur arte iraunduz.
- Erregai fluidoak: Naturan erregai fluidoak erregai solidoak baino ez ohikoagoak direnez, gizakiak elementu hauek areagotu ditu, era industrializatu baten bidez. Bi eratako erregai fluidoak daude: likidoak (gasoleoa, kerosenoa, gasolina...)eta gaseosoak (gas naturala, petroleoaren gas likuatuak...)
Izakiak haien gorputzetan erragaiak dituzte, karbohidrato, lipido eta proteina deituak. Energia askatzen duten elementu hauen bidez, lan mekanikoak burutzeko ahalmena ematen zaie izaki bizidunei. Hala ere, elementu hauek, erregai guztiak bezala, ez dute energia mota bakarra askatzen. Hondakin bezala beste energia batzuk askatzen dira errekuntza bakoitzarekin, kasu honetan, energia termikoa.
Hala ere, badaude konbustioa sortzen ez duten substantziak eta hala ere erregai deiturikoak. Hauen artean fisio prozesuan energia nuklearra sortzen dituzten erregaiak eta hidrogenoa daude.
Ezaugarriak
Erregaiak hiru egoera posibleetan aurkitu daitezke (gas, likido eta solido egoeran). Erregai mota ezbirdin hauen kalitatea eta ahalmena neurtzeko erabiltzen den terminoa ahalmen termikoa da. Ahalmen termikoaren bidez masa unitate batek aska dezakeen energia kopurua neurtzen da, oxidazioaren erreakzio kimiko baten ondorioz. Sistema Internazionalean (SI) ahalmen termikoa julio zati kilogramoetan neurtzen da (nahiz eta normalean julioren tamaina txiki dela eta kilojulio zati kilogramo egiten den). Unitateen sistema teknikoan, ordea, kaloria kilogramorekiko neurtzen da, nahiz eta sistema hau zahartuta dagoen. Neurri-unitate angloxajoian BTU librarekiko. Hurrengo taulan ahalmen termikoa substantzia eta neurketa sistemarekiko:
Erregaien ahalmen termikoa neurketa sistema ezberdinekiko | ||||
| Erregaia | MJ/Kg | Kcal/Kg | ||
| Gas Naturala | 53,6 | 12800 | ||
| Azetileno | 48,55 | 11600 | ||
| Propano Gasolina Butano | 46,0 | 11000 | ||
| Gasoil | 42,7 | 10200 | ||
| Fueloil | 40,2 | 9600 | ||
| Antrazita | 34,7 | 8300 | ||
| Koke | 32,6 | 7800 | ||
| Koke gasa | 29,3 | 7000 | ||
| 95º-ko alkohola | 28,2 | 6740 | ||
| Ligntito | 20,0 | 4800 | ||
| Turba | 19,7 | 4700 | ||
| Harrikatza | 16,7 | 4000 | ||
Ondorioak
Erregaiak behar-beharrezkoak dira gizakia ondo bizi ahal izateko eta, ondorioz, hauek lortzeko ahaleginak konstanteak dira. Erregaiek merkatuan gogorki parte hartzen dute eta gizarteak energia behar duenez, behar hau prezioetan islatuko da. Gero eskari gehiago, gero eta prezio altuagoak izango ditu erregai bakoitzak eta porozesu honen adibidetzat hurrengo hau dugu: 1970. urtetik 2004. urtera, petrolioaren prezioa %900ean areagotu zen eta harrikatzarena %200ean. Prezioen aldaketa nabarmen hauek nazio bateko ekonomian eragin handia sor dezake, ondoriotzat inflakzioaren inkrementu posible bat ekarriz, erregaiak nazio bateko arlo guztietan aurkitzen baita.