Erregai: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
|||
| 81. lerroa: | 81. lerroa: | ||
===Bioerregaiak=== |
===Bioerregaiak=== |
||
{{sakontzeko|Bioerregai}} |
{{sakontzeko|Bioerregai}} |
||
Bioerregaiak material [[organiko|organikoetatik]] sortutako erregaiak dira. Erregai ez fosilak dira eta solido egoeran ez ezik, gas eta likido egoeran aurki ditzakegu. Gehienetan landareen bidez jaso ditzakegun erregai hauen erabilerak bi dira: [[Bioetanola|bioetanola]] (bioalkohola) eta [[Biodiesel|biodiesela]]. |
|||
Azken [[Urte|urteetan]] nazio ezberdinen interesak energia mota honen suspertzean bermatu dira. Honen ondorioz, ohiko [[Teknologia|teknologiez]] gain (konbustioa, alegia), zenbait teknologia berri agertzen ari dira. Erregai fosilak baino garestiagoak diren arren, hauen ekoizpena betierekoa delakoarekin justifikatzen da. |
|||
Ekoizpenaren aldetik, |
|||
===Erregai fosilak=== |
===Erregai fosilak=== |
||
14:12, 9 martxoa 2012ko berrikusketa
 |
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da OIg.dearanzabal lankidea. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko. |
 |
Artikulu edo atal hau ez dator bat formatu hitzarmenekin. |
Erregaia oxidazio bortitz baten ondorioz beroa oso motelki askatzen duen edozein material edo elementu da, eta energia askatzeko ahalmena duena. Askatatutako energia horrek lan mekanikoak (fisikoak, alegia) burutzeko aukera ematen diote gizakiari. Errekuntza gertatu ahal izateko, erregaia oxigenoarekin harremanetan egon behar da, nahiz eta energiaren askapena lortzeko modu ezberdinak dauden. Nagusiak erreakzio exotermikoak eta fusio nuklearrak dira. Orokorki begiratuta, erregaia bi ataletan banatzen da:
- Erregai solidoak: Atal honetan ikatza, zura eta turba bezalakoak sartzen dira. Naturan aurkitutako elementuak dira eta ondorioz eraldaketa kimikorik jasan ez dutenak. Erregai edo elementu hauek naturarekin bat sortutakoak izateak ondorio bat dakar: bere erabilpena historian zehar. Erregai solidoak historiaurreko garaitik erabili izan dira, historian zehar gaur egun arte iraunduz.
- Erregai fluidoak: Naturan erregai fluidoak erregai solidoak baino ez ohikoagoak direnez, gizakiak elementu hauek areagotu ditu, era industrializatu baten bidez. Bi eratako erregai fluidoak daude: likidoak (gasoleoa, kerosenoa, gasolina...)eta gaseosoak (gas naturala, petroleoaren gas likuatuak...)
Izaki bizidunek haien gorputzetan erragaiak dituzte, karbohidrato, lipido eta proteina deituak. Energia askatzen duten elementu hauen bidez, lan mekanikoak burutzeko ahalmena ematen zaie izaki bizidunei. Hala ere, elementu hauek, erregai guztiak bezala, ez dute energia mota bakarra askatzen. Hondakin bezala beste energia batzuk askatzen dira errekuntza bakoitzarekin, kasu honetan, energia termikoa.
Hala ere, badaude konbustioa sortzen ez duten substantziak eta hala ere erregai deiturikoak. Hauen artean fisio nuklear prozesuan energia nuklearra sortzen dituzten erregaiak daude, hidrogenoarekin batera.
Ezaugarriak
Erregaiak hiru egoera posibleetan aurkitu daitezke (gas, likido eta solido egoeran). Erregai mota ezberdin hauen kalitatea eta ahalmena neurtzeko erabiltzen den terminoa ahalmen termikoa da. Ahalmen termikoaren bidez masa unitate batek aska dezakeen energia kopurua neurtzen da, oxidazioaren erreakzio kimiko baten ondorioz. Sistema Internazionalean (SI) ahalmen termikoa julio zati kilogramoetan neurtzen da (nahiz eta normalean julioren tamaina txikia dela eta kilojulio zati kilogramo egiten den). Unitateen Sistema Teknikoan, ordea, kaloria kilogramorekiko neurtzen da, nahiz eta sistema hau zahartuta dagoen. Neurri-unitate anglosaxoiean, BTU librarekiko. Hurrengo taulan ahalmen termikoa substantzia eta neurketa sistemarekiko:
Erregaien ahalmen termikoa neurketa sistema ezberdinekiko | ||||
| Erregaia | MJ/Kg | Kcal/Kg | ||
| Gas Naturala | 53,6 | 12800 | ||
| Azetileno | 48,55 | 11600 | ||
| Propano Gasolina Butano | 46,0 | 11000 | ||
| Gasoil | 42,7 | 10200 | ||
| Fueloil | 40,2 | 9600 | ||
| Antrazita | 34,7 | 8300 | ||
| Koke | 32,6 | 7800 | ||
| Koke gasa | 29,3 | 7000 | ||
| 95º-ko alkohola | 28,2 | 6740 | ||
| Ligntito | 20,0 | 4800 | ||
| Turba | 19,7 | 4700 | ||
| Harrikatza | 16,7 | 4000 | ||
Erregai kimikoak
Erregaiak kimikoak inguruko substantziekin harremanetan egotean energia askatzen duten substantziak dira, gehienetan oxidazio motel baten bidez. Erregai kimikoak bi multzotan banatzen dira:
Bioerregaiak
Bioerregaiak material organikoetatik sortutako erregaiak dira. Erregai ez fosilak dira eta solido egoeran ez ezik, gas eta likido egoeran aurki ditzakegu. Gehienetan landareen bidez jaso ditzakegun erregai hauen erabilerak bi dira: bioetanola (bioalkohola) eta biodiesela. Azken urteetan nazio ezberdinen interesak energia mota honen suspertzean bermatu dira. Honen ondorioz, ohiko teknologiez gain (konbustioa, alegia), zenbait teknologia berri agertzen ari dira. Erregai fosilak baino garestiagoak diren arren, hauen ekoizpena betierekoa delakoarekin justifikatzen da. Ekoizpenaren aldetik,
Erregai fosilak
Ondorioak
Erregaiak behar-beharrezkoak dira gizakia ondo bizi ahal izateko eta, ondorioz, hauek lortzeko ahaleginak konstanteak dira. Erregaiek merkatuan gogorki parte hartzen dute eta gizarteak energia behar duenez, behar hau prezioetan islatuko da. Gero eskari gehiago, gero eta prezio altuagoak izango ditu erregai bakoitzak eta porozesu honen adibidetzat hurrengo hau dugu: 1970. urtetik 2004. urtera, petrolioaren prezioa %900ean areagotu zen eta harrikatzarena %200ean. Prezioen aldaketa nabarmen hauek nazio bateko ekonomian eragin handia sor dezake, ondoriotzat inflazioaren inkrementu posible bat ekarriz, erregaiak nazio bateko arlo guztietan aurkitzen baitira.