Orkidea

Taxotaula bat irakurtzeko era Orkideak
Ophrys apifera
Sailkapen zientifikoa
Erreinua: Plantae Dibisioa: Landare loredunak Azpidibisioa: azpifamiliak Klasea: Liliopsida Ordena: Asparagales Familia: Orchidaceae Juss.

Orkideak (Orchidaceae) landare loredunen lehenengo familiarik handiena da espezie kopuruari erreparatuta. 800 genero eta 25.000 espezie ditu. Orkidazeoak landare kosmopolitak dira, baina gehienbat eskualde tropikaletan egoten dira. Landare monokotiledoneoak dira.

Orkideen ezaugarri bereizgarria da lorearen petaloetako bat eraldatu egin dutela, eta animalien erreinuan ohikoak diren egiturak osatzen dituztela. Ophrys generokoek, esaterako, erle emea imitatzen dute; haren ile eta guzti. Eta, gainera, loreek erleen hormona sexualen antzeko usaina dute. Erle-orkidea hauei sagar-usaina hartzen diegu guk, baina intsektuari bere espezieko emea gogorarazten dio. Hain imitazio ona izanik, erle arrarentzat benetako sexu-deia izaten da, eta askotan hazia lorearen gainean botatzera iristen da. Orkidea guztiek, hala ere, ez dute sexua erabiltzen intsektuak erakartzeko.

Azpifamiliak

• Apostasioideae
• Cypripedioideae
• Epidendroideae
• Orchidoideae
• Vanilloideae

Euskal Herriko orkideak

Ez dago tropikoraino joan beharrik orkidea dotoreak ikusteko. Euskal Herrian ohikoak dira gure inguruko kareharrizko lurretan. Adibidez generoak Epipactis, Cephalantera, Limodorum, Neottia, Listera, Spiranthes, Orchis eta Ophrys hazten dira.

Erabilpenak

Banilla orkidea bat da

Orkidazeo landareek garrantzi komertzial handia dute munduan bereziki lorezaintzan eta gainera banilla (Vanilla fragrans) jangarri da.

Erreferentziak

• Batygina, T. B., Bragina, E. A. i Vasilyeva, E. (2003): The reproductive system and germination in orchids. Acta Biol. Cracov. ser. Bot. 45: 21-34.
• Berg Pana, H. (2005): Handbuch der Orchideen-Namen. Dictionary of Orchid Names. Dizionario dei nomi delle orchidee. Ulmer, Stuttgart.
• Kreutz, C. A. J. (2004): Kompendium der Europaischen Orchideen. Catalogue of European Orchids. Ed. Kreutz, Landgraaf, Països Baixos.
• Taylor, D.L. i Bruns, T.D. (1997): Ectomycorrhizal mutualism by two nonphotosynthetic orchids. Proc. Natl. Acad. Sci. USA; vol. 94, pp. 4510-4515, abril 1997 (en línia).

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Orkidea

• Zientzia.net
• (Katalanez) Associació Catalana d'Amics de les Orquídies
• (Gaztelaniaz) Orkideen fitxak
• (Ingelesez)Orkidearen entziklopedia
• (Ingelesez)Argazkiak