Tora

Artikulu hau liburu santuari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Tora (argipena)».

Tora bilki bat irekia

Tora edo Torah (hebreeraz תורה, "legea") judaismoaren liburu fundatzailea da. Monoteismoaren eta erlijio abrahamdarren oinarria da.

Bost liburuk osatzen dute:

• Hasiera (Bereshit [בְּרֵאשִׁית]),
• Irteera (Shemot [שְׁמוֹת]),
• Lebitarrena (Vayikrá [וַיִּקְרָא]),
• Zenbakiak (Bemidbar [בְּמִדְבַּר]) y
• Deuteronomioa (Devarim [דְּבָרִים]).

Bost liburuok Pentateuko edo Jumash deituriko multzoa osatzen dute. Tradizioaren arabera, Moisesek idatzitako liburuak dira eta Jainkoak Sinai mendian egindako errebelazioa biltzen dute. Juduek, Erromako Eliza Katolikoak, Eliza Ortodoxoak eta Protestanteek Bibliaren aurreneko muintzat dute eta denon kanonetan dute lekua. Liburuon gaia hebrear herriaren historia da, hasiera mitikoetatik (munduaren sorrera, paradisua, uholdea) Moisesen heriotzaraino. Adituek hiru idatzaldi nagusi bereizten dituzte: jainkoa Jahve izendatzen duena (K.a. IX. mendea); jainkoa Elohim izendatzen duena (K.a. VIII. mendea) eta kronikariarena, apaizen arautegia barne (K.a. IV. mendea).

Ikus, gainera

• Biblia
• Itun Zaharra