Ekuatore Ginea

Artikulu hau Afrika erdialdeko estatuari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Ginea (argipena)».

Ekuatore Ginea
Gure zoriontasunaren bidexkatik ibil gaitezen (Caminemos Pisando la Senda de Nuestra Inmensa Felicidad)
Goiburua: Unity, Peace, Justice (en)
flag of Equatorial Guinea (en) coat of arms of Equatorial Guinea (en)
Geografia
Hiriburua	Malabo 3°45′7″N 8°46′25″E
Azalera	28.051 km²
Punturik altuena	Pico Basilé
Punturik sakonena	Ozeano Atlantikoa (0 m)
Kontinentea	Afrika
Mugakideak	Kamerun eta Gabon
Administrazioa
Gobernu-sistema	Errepublika
Ekuatore Gineako presidentea	Teodoro Obiang Nguema
Ekuatore Gineako lehen ministroa	Manuela Roka (en)
Legebiltzarra	Parliament of Equatorial Guinea (en)
Harreman diplomatikoak	Ikusi mapa Wikidatan
Zeren kide	ikusi AFRISTAT (en) Aduanen Mundu Erakundea Afrikako, Karibeko eta Ozeano Bareko Herrialdeak Afrikar Batasuna Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundea Bank of Central African States (en) Berreraikuntza eta Garapeneko Nazioarteko Bankua Economic Community of Central African States (en) Frankofonia Garapeneko Afrikako Bankua Gulf of Guinea Commission (en) Interpol LPEE Multilateral Investment Guarantee Agency (en) Nazio Batuen Erakundea Nazioarteko Finantza Korporazioa Nazioarteko Garapen Elkartea OHADA (en) Osasunaren Mundu Erakundea Portugesezko Herrialdeen Komunitatea Posta Batasun Unibertsala Telekomunikazioen Batasun Internazionala UNESCO
Demografia
Biztanleria	1.267.689 (2017) 45.247 (2015)
Dentsitatea	45,19 bizt/km²
Hizkuntza ofizialak	ikusi gaztelania frantses portugesa
Erabilitako hizkuntzak	ikusi gaztelania, frantses, fangera, Bubiera, Pichinglis (en) , Kombe (en) , Seki (en) , Yasa (en) , Lengue (en) , bujebera, Gyele (en) , Annobonera, Benga (en) eta Noho (en)
Ezkontzeko adina	genero guztiak: 12
Emankortasun-tasa	4,835 (2014)
Eskolaratu gabeko umeak	50.071 (2001)
Bizi-itxaropena	57,681 (2016)
Giza garapen indizea	0,596 (2021)
Ekonomia
BPG nominala	12.486.753.871,278 $ (2017) 1.227.193.992,226 (2016)
BPG per capita	9.697 $ (2017) 479 (2016)
BPG erosketa botere paritarioa	30.981.325.361 nazioarteko dolar (2017) −994.173.287 (2016)
BPG per capita EAPn	24.439,216 nazioarteko dolar (2017) −1.738,238 (2016)
BPGaren hazkuntza erreala	−10 % (2016)
Erreserbak	45.502.925 $ (2017) −16.804.473 (2016)
Inflazioa	1,6 % (2016) 0 (2015)
Historia
Sorrera data: 1968ko urriaren 12a
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+240
ISO 3166-1 alpha-2	GQ
ISO 3166-1 alpha-3	GNQ
Ordu eremua	ikusi UTC+01:00
Elektrizitatea	220 V. 50 Hz.Europlug (en) eta Type E (en)
Internet domeinua	.gq
guineaecuatorialpress.com

Ekuatore Ginea (ofizialki gaztelaniaz República de Guinea Ecuatorial, frantsesez République de la Guinée Équatoriale eta portugesez República da Guiné Equatorial) Afrikako erdialdean dagoen herrialdea da. Mugakideak hauexek ditu: Kamerun iparraldean, Gabon hego eta ekialdean, Ozeano Atlantikoa mendebaldean eta Sao Tome eta Principe uharteak hego-mendebaldean. Diru ofiziala CFA libera da.

Hiriburua eta hiri nagusia Malabo da (90.000 bat biztanle). Bigarren hiri handiena Bata da (70.000 biztanle inguru).

Geografia

Ekuatore Gineako mapa.

Ekuatore Ginea Afrika erdialdeko mendebaldean kokatua dago. Bioko uharteak Kamerundik 40 bat kilometrora daude. Annobón uharteak 595 kilometro hego-mendebaldera daude Bioko uhartetik. Rio Muni kontinentean bertan dagoen eskualdea da, Kamerun eta Gabonen artean. Kontinenteko eskualdetik hurbil hainbat uharte daude, hala nola, Corisco, Elobey Grande, Elobey Chico eta beste uhartetxo.

Izenean agertu arren, Ekuatore Gineako lurraldeak ez daude Ekuatore lerroan.

Historia

Fernando Poo esploratzaile portugaldarra Bioko uhartera iritsi zen 1471n, eta "Flor Formosa" izena eman zioten. Uharte hau eta Annobon Portugalen menpe egon ziren 1778 arte, urte horretan Espainiako agintarien eskuetara igaro zen. Manuel Iradier gasteiztarrak 1875 eta 1884an espedizio bana egin zuen kontinenteko lurraldeetan (Mbini).

1926 eta 1959 bitartean herrialdeak "Espainiar Ginea" izena hartu zuen.

1968ko urriaren 12an independentzia lortu zuen eta Ekuatore Gineako Errepublika izena hartu.

1970etik 1979ra arte Francisco Macías Nguema diktadoreak agindu zuen Ginean. Urte hartan haren loba Teodoro Obiang Nguemak hartu zuen boterea bortizki eta gaur egun arte bere diktadurari eusten dio.

Banaketa administratiboa

Ekuatore Gineako probintziak

Ekuatore Ginea 7 probintziatan banatuta dago (hiriburuak parentesi artean):

1. Annobon (San Antonio de Pale)
2. Iparraldeko Bioko (Malabo)
3. Hegoaldeko Bioko (Luba)
4. Erdi-Hegoaldea (Evinayong)
5. Kie-Ntem (Ebebiyin)
6. Kostaldea (Bata)
7. Wele-Nzas (Mongomo)

Hizkuntzak

Mintzaira ofizialak gaztelania, frantsesa eta portugesa dira. Beste hizkuntza hauek ere egiten dituzte ginearrek, legez "izaera nazionalaren partetzat" jotzen direnak: Fang, bubi, annobonera, combe eta Pidgin English.

Biztanle gehienek gaztelania hitz egiten dute, bertako hizkuntza batekin batera, Malabo inguruetan batez ere. Frantsesa 1998an bihurtu zuten Ekuatore Gineako hizkuntza ofizialetako bat, herrialdea Afrika Erdiko Komunitate Ekonomiko eta Monetarioko kide bihurtzerakoan.

Portugesa 2007ko uztailetik da ofiziala Ekuatore Ginean, herrialdea Lusofoniako kide bihurtzeko xedez.

Kultura

Jaiegunak

Jaiegun nazionalak

Data
Urtarrilak 1	Urteberri
Maiatzak 1	Lanaren Eguna
Ekainak 5	Errepublikako Presidentearen Jaioteguna
Abuztuak 3	Askatasun Kolpearen Eguna
Abuztuak 15	Konstituzio Eguna
Urriak 12	Independentzia Eguna
Abenduak 8	Andre Mariaren Sortze Garbia
Abenduak 10	Giza Eskubideen Eguna
Abenduak 25	Eguberri

Ikus, gainera

• Ekuatore Gineako gaztelaniazko literatura

Kanpo loturak

• (Gaztelaniaz) Ekuatore Gineako Gobernuaren webgune ofiziala
• (Gaztelaniaz) Erbesteko Gobernuaren webgunea
• (Gaztelaniaz) Bubi kulturari buruzko webgunea