Esne hortzeria: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
13. lerroa: 13. lerroa:


Jaiotzen den lehenengo hortz iraunkorra berriz ia kasu gehienetan lehenengo hagina izaten da, bai goikoa eta baita ere behekoa, 6-7 urterekin. Ondoren bai beheko eta goiko erdiko ebakortzak irtengo dira. Jarraian alboko ebakortzak, beheko betortza eta haginaurrekoen txanda izango da. Jaioko den azkeneko hagina hirugarren hagina izanten da, 17-21urte bitartean jaiotzen da normalean, nahiz eta bada inoiz hirugarren haginik irten ez zaion jendea.
Jaiotzen den lehenengo hortz iraunkorra berriz ia kasu gehienetan lehenengo hagina izaten da, bai goikoa eta baita ere behekoa, 6-7 urterekin. Ondoren bai beheko eta goiko erdiko ebakortzak irtengo dira. Jarraian alboko ebakortzak, beheko betortza eta haginaurrekoen txanda izango da. Jaioko den azkeneko hagina hirugarren hagina izanten da, 17-21urte bitartean jaiotzen da normalean, nahiz eta bada inoiz hirugarren haginik irten ez zaion jendea.

===Esnezko hortzak eta iraunkorrak: ezberdintasunak===


Hortz galkor eta iraunkorren artean badira zenbait ezberdintasun. Orokorrean esnezko hortzak txikiagoak eta zuriagoak izaten dira. Anatomikoki ere ezberdintasun nabariak izaten dituzte. Erroak luze eta estuagoak izaten dira, eta elkarrengandik nahiko aldenduta. Muin barrunbea aldiz, iraunkorrena baino handiagoa izaten dute, muin adar luze eta estuekin.
Hortz galkor eta iraunkorren artean badira zenbait ezberdintasun. Orokorrean esnezko hortzak txikiagoak eta zuriagoak izaten dira. Anatomikoki ere ezberdintasun nabariak izaten dituzte. Erroak luze eta estuagoak izaten dira, eta elkarrengandik nahiko aldenduta. Muin barrunbea aldiz, iraunkorrena baino handiagoa izaten dute, muin adar luze eta estuekin.
50. lerroa: 52. lerroa:


''Beheko sei hagin (lehenengo bi hagin, bigarren bi hagin eta hirugarren bi hagin)''
''Beheko sei hagin (lehenengo bi hagin, bigarren bi hagin eta hirugarren bi hagin)''

*'''''Hortzen proportzioa'''''

Hortz galkorretan koroa eta erroaren arteko proportzioa handiagoa da, iraukonkorretan baino. Esnezko hortzak oso erro luzea edukitzen baitute koroarekin alderatuta.

*'''''Diastemak'''''

Esnezko hortzen tartean diastema edo tarteak ageri dira, masail hezurrak hortz iraunkor guztiak sartu ahal izateko hazten joaten direlako.

*'''''Koroaren ezberdintasunak'''''

''Hortz iraunkorretan koroa luzeagoa izaten da, galkorretan baino''

''Iraunkorren kolorea horixkagoa izaten da esnezkoena baino, hauek zurizkagoak izaten dira''

''Iraunkorretan hortzek duten kontaktua puntu baten izaten da soilik eta galkorretan berriz ondoko hortzarekin duen kontaktua handiagoa izaten da''

*'''''Muin barrunbea'''''

Muin barrunbe handiagoa izaten dute hortz galkorrek, hortzaren forma jarraitzen duelarik. Muin kanalak ere irregularragoak izaten ditu, iraunkorrekin alderatuta''

*'''''Enamela (esmaltea'''''

[[Fitxategi:Cavities evolution 4 of 5 ArtLibre jnl.png|thumb|Txantxarra muin barrunbera iristen]]


Enamel gehiago edukitzen dute hortz iraunkorrek galkorrek baino. Dentina kantitatearekin ere berdina gertatzen da, ondorioz txantxarra muin barrunbera iristeko aukera gehiago dago hortz galkorretan iraunkorretan baino.

20:41, 31 abuztua 2012ko berrikusketa

Esne hortzeria

Esnezko hortzeria edo hortz galkorrak, haurtzaroan atera eta 8-10 urte bitartean ahoan aurki daitezkeen hortzak dira. Denera 20 hortz izaten dira, iraunkorrekin alderatuta 12 gutxiago. Erortzeko garaia iristen zaienean, beraien lekua hortz iraunkorrek hartzen dute.

Jaiotzerakoen ahoan hortzak ez dira ageri, baina beranduago aterako diren hortzak jada hezurraren barnean egoten dira, garapenean. Kaltzifikazio prozesu hori haurra umetoki barnean dagoenean hasten da, 14.astean hain zuzen ere. 18.astean hasten da bigarren eta azken haginaren sortze prozesua.

Irtetzen diren lehen hortz galkorrak beheko erdiko ebakortzak izaten dira, haurrak sei hilabete dituenean gutxi gora behera. Ondoren erdiko goiko ebakortzak irteten dira, 8-12 hilabeteko adin bitartean. Jarraian alboko goiko eta beheko ebakortzen garaia iristen da. Ordurarte haginik ez da ageri ahoan, lehenengoa goiko lehenengo hagina izaten da 16 hilabeterekin, eta behekoa ondoren 14-18 hilebete bitartean hau ere. 19 eta 20 hilabeterekin hurrenez hurren goiko eta beheko betortzak jaiotzen dira eta azkenik bigarren haginak, behekoa lehenengo irtetzen delarik. Prozesu guztiak bi urte eta erdi irauten du, eta haurrak 6 urte bete arte izango ditu ahoan, orduan hasten bait dira lehen hortz iraunkorrak jaiotzen. Hortz galkor hauek hiru urte eta erdi gutxi gora behera izaten ditugu ahoan, haur batetik bestera barioazioak egon daitezkeela kontuta harturik.

Aldatze prozesua


6 urte eta 12 urte bitartean hortz iraunkorrak irteten joango dira, garai horretan zenbait hortz galkor eta beste hainbat iraunkor aurki genitzazkeelarik ahoan, adinaren arabera.Prozesu honi aldatze prozesua deritzo.

Hortz iraunkorrak irtetzen doazen heinean, esnezko hortzak erortzen joango dira, beraien erroak birxurgatu egingo direlako. Erortze prozesua haur bakoitzean ezberdina izan daiteke, iraunkorren garapen prozesuarekin loturik baitago, eta prozesu hori indibiduala da.

Jaiotzen den lehenengo hortz iraunkorra berriz ia kasu gehienetan lehenengo hagina izaten da, bai goikoa eta baita ere behekoa, 6-7 urterekin. Ondoren bai beheko eta goiko erdiko ebakortzak irtengo dira. Jarraian alboko ebakortzak, beheko betortza eta haginaurrekoen txanda izango da. Jaioko den azkeneko hagina hirugarren hagina izanten da, 17-21urte bitartean jaiotzen da normalean, nahiz eta bada inoiz hirugarren haginik irten ez zaion jendea.

Esnezko hortzak eta iraunkorrak: ezberdintasunak

Hortz galkor eta iraunkorren artean badira zenbait ezberdintasun. Orokorrean esnezko hortzak txikiagoak eta zuriagoak izaten dira. Anatomikoki ere ezberdintasun nabariak izaten dituzte. Erroak luze eta estuagoak izaten dira, eta elkarrengandik nahiko aldenduta. Muin barrunbea aldiz, iraunkorrena baino handiagoa izaten dute, muin adar luze eta estuekin.

Ezberdintasun nabarienak hauexek dira:

  • Hortz kopurua

Hortz galkorren barnean 3 hortz mota aurki genitzazke, ebakortzak, betortzak eta haginak. Denera 20 hortz.

Hortz kopurua eta hortz motak

Goiko lau ebakortz (bi erdiko eta bi alboko)

Beheko lau ebakortz (bi erdiko eta bi alboko)

Goiko bi betortza

Beheko bi betortza

Goiko lau hagin (bi lehenengo hagin eta bi bigarren hagin)

Beheko lau hagin (bi lehenengo hagin et abi bigarren hagin)

Hortz iraunkorren artean berriz 4 hortz mota aurki genitzazke, ebakortzak, betortzak, haginaurrekoak eta haginak. Denera 32 hortz.

Goiko lau ebakortz (bi erdiko eta bi alboko)

Beheko lau ebakortz (bierdiko eta bi alboko)

Goiko bi betortz

Beheko bi betortz

Goiko lau haginaurreko (bi lehengo haginaurreko eta bi bigarren haginaurreko

Beheko lau haginaurreko (bi lehenengo haginaurreko eta bi bigarren haginaurreko)

Goiko sei hagin ( lehenengo bi hagin, bigarren bi hagin eta hirugarren bi hagin)

Beheko sei hagin (lehenengo bi hagin, bigarren bi hagin eta hirugarren bi hagin)

  • Hortzen proportzioa

Hortz galkorretan koroa eta erroaren arteko proportzioa handiagoa da, iraukonkorretan baino. Esnezko hortzak oso erro luzea edukitzen baitute koroarekin alderatuta.

  • Diastemak

Esnezko hortzen tartean diastema edo tarteak ageri dira, masail hezurrak hortz iraunkor guztiak sartu ahal izateko hazten joaten direlako.

  • Koroaren ezberdintasunak

Hortz iraunkorretan koroa luzeagoa izaten da, galkorretan baino

Iraunkorren kolorea horixkagoa izaten da esnezkoena baino, hauek zurizkagoak izaten dira

Iraunkorretan hortzek duten kontaktua puntu baten izaten da soilik eta galkorretan berriz ondoko hortzarekin duen kontaktua handiagoa izaten da

  • Muin barrunbea

Muin barrunbe handiagoa izaten dute hortz galkorrek, hortzaren forma jarraitzen duelarik. Muin kanalak ere irregularragoak izaten ditu, iraunkorrekin alderatuta

  • Enamela (esmaltea
Txantxarra muin barrunbera iristen


Enamel gehiago edukitzen dute hortz iraunkorrek galkorrek baino. Dentina kantitatearekin ere berdina gertatzen da, ondorioz txantxarra muin barrunbera iristeko aukera gehiago dago hortz galkorretan iraunkorretan baino.