Gartzia V.a Ramiritz: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Josugoni wikilariak «Gartzia V.a Nafarroakoa» orria «Gartzea IV.a Nafarroakoa» izenera aldatu du
No edit summary
1. lerroa: 1. lerroa:
{{Agintari infotaula
{{Agintari infotaula
| izena = Gartzia V.a Nafarroakoa
| izena = Gartzea IV.a Nafarroakoa
| irudia = King of Navarre GarciaIV.JPG
| irudia = King of Navarre GarciaIV.JPG
| tamaina = 200px
| tamaina = 200px
16. lerroa: 16. lerroa:
| ezkontidea = [[Margarita l'Aiglekoa]]<br />[[Urraka Gaztela eta Leongoa|Urraka Asturiarra]]<br />[[Ganfreda Lopez]]
| ezkontidea = [[Margarita l'Aiglekoa]]<br />[[Urraka Gaztela eta Leongoa|Urraka Asturiarra]]<br />[[Ganfreda Lopez]]
| senideak = [[Ramiro Antso Nafarroakoa|Ramiro Antso]] (aita)<br />[[Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa]] (ama)
| senideak = [[Ramiro Antso Nafarroakoa|Ramiro Antso]] (aita)<br />[[Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa]] (ama)
| seme-alabak = [[Antso VI.a Nafarroakoa|Antso VI.a]]<br />[[Blanka Nafarroakoa (1133-1156)|Blanka]]<br />[[Margarita Iruñekoa|Margarita]]<br />[[Antsa Iruñekoa|Antsa]]<br />Rodrigo Gartzia
| seme-alabak = [[Antso VI.a Nafarroakoa|Antso VI.a]]<br />[[Blanka Nafarroakoa (1133-1156)|Blanka]]<br />[[Margarita Iruñekoa|Margarita]]<br />[[Antsa Iruñekoa|Antsa]]<br />Rodrigo Gartzea
| egoitza =
| egoitza =
| sinadura =
| sinadura =
| erlijioa = [[Kristautasuna|Kristaua]]
| erlijioa = [[Kristautasuna|Kristaua]]
}}
}}
'''Gartzia V.a''' edo '''Gartzia Ramirez''', «Berrezarlea» ezizenaz ezaguna, ([[?]] - † [[Lorka]], [[1150]]ko [[azaroaren 21]]a), [[Iruñeko Erresuma|Iruñeko erregea]] ([[1134]]-[[1150]]) izan zen.
'''Gartzea Ramirez'''<ref>EIMA: [http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net/r43-573/eu/contenidos/informacion/dih/eu_5490/adjuntos/estilo_liburua/ONOMASTIKA/IZEN%20ZERRENDAK.pdf ''Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak''].</ref> edo '''Gartzea IV.a''', batzuetan '''V.a''', '''VI.a''' edo '''VII.a''', «Berrezarlea» ezizenaz ezaguna, ([[?]] - † [[Lorka]], [[1150]]ko [[azaroaren 21]]a), [[Iruñeko Erresuma|Iruñeko erregea]] ([[1134]]-[[1150]]) izan zen.


== Erregealdia ==
== Erregealdia ==
28. lerroa: 28. lerroa:
Aita [[Ramiro Antso Nafarroakoa|Ramiro Antso]], [[Monzon]] eta [[Logroño]]ko Jauna, eta ama [[Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa]], [[El Cid]]en alaba, zituen.
Aita [[Ramiro Antso Nafarroakoa|Ramiro Antso]], [[Monzon]] eta [[Logroño]]ko Jauna, eta ama [[Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa]], [[El Cid]]en alaba, zituen.


[[Antso IV.a Nafarroakoa|Antso IV.a ''Peñalengoa'']] hil zenetik [[Alfontso I.a|Alfontso I.a ''Borrokalaria'']] hil zen arte [[Nafarroako Erresuma|Nafarroa]] eta [[Aragoi]]ko erresumak batera gobernatuak izan baziren ere, banatzeko proposamena egin zuten handikiek, aita [[Ramiro Antso Nafarroakoa|Ramiro Antso]] [[Aragoi]]ko erregea izatea eta Gartzia semea, berriz, [[Nafarroa]]koa. Biek erresuma bana bazuten ere, bien artean Ramiro da nagusia.
[[Antso IV.a Nafarroakoa|Antso IV.a ''Peñalengoa'']] hil zenetik [[Alfontso I.a|Alfontso I.a ''Borrokalaria'']] hil zen arte [[Nafarroako Erresuma|Nafarroa]] eta [[Aragoi]]ko erresumak batera gobernatuak izan baziren ere, banatzeko proposamena egin zuten handikiek, aita [[Ramiro Antso Nafarroakoa|Ramiro Antso]] [[Aragoi]]ko erregea izatea eta Gartzea semea, berriz, [[Nafarroa]]koa. Biek erresuma bana bazuten ere, bien artean Ramiro da nagusia.


[[Alfontso VII.a Leongoa]] [[Zaragoza]]ra sartu eta aragoiarrek basailutza egin zutenean, erresuma bien arteko banaketa areagotu zen, [[Antso III.a Nagusia|Antso III.aren]] [[Feudalismo|feudo]] baziren ere.
[[Alfontso VII.a Leongoa]] [[Zaragoza]]ra sartu eta aragoiarrek basailutza egin zutenean, erresuma bien arteko banaketa areagotu zen, [[Antso III.a Nagusia|Antso III.aren]] [[Feudalismo|feudo]] baziren ere.


[[1137]]an Gartziak [[Alfontso I.a Portugalgoa]] kidetu eta, basailutza egina bazuen ere, [[Alfontso VII.a Leongoa]]ren aurka egin zuten. Bakea [[1139]] eta [[1140]] artean sinatu zuten.
[[1137]]an Gartzeak [[Alfontso I.a Portugalgoa]] kidetu eta, basailutza egina bazuen ere, [[Alfontso VII.a Leongoa]]ren aurka egin zuten. Bakea [[1139]] eta [[1140]] artean sinatu zuten.


Nafarrek [[1146]]an [[Deustia]] okupatu zuten, baina [[Alfontso VII.a Leongoa]]k erresuma bien arteko epailearena egin zuen.
Nafarrek [[1146]]an [[Deustia]] okupatu zuten, baina [[Alfontso VII.a Leongoa]]k erresuma bien arteko epailearena egin zuen.


[[1144]]an alargun gelditu eta gero, [[Alfontso VII.a Leongoa]]ren alaba zen [[Urraka Gaztelakoa|Urraka]] ezkondu zuen. Hortik aurrera, [[Nafarroako Erresuma|Nafarroa]] eta [[Aragoi]]ko erregeak [[Leongo Erresuma|Leon]] eta [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako]] enperadorearekin senidetu ziren, era berean [[Erramon Berenguer IV.a Bartzelonakoa|Erramon Berenguer]] koinatua zen. Denek [[Alfontso VII.a Leongoa|Alfontso VII.a enperadorearen]] menpekotzat jo zuten.
[[1144]]an alargun gelditu eta gero, [[Alfontso VII.a Leongoa]]ren alaba zen [[Urraka Gaztelakoa|Urraka]] ezkondu zuen. Hortik aurrera, [[Nafarroako Erresuma|Nafarroa]] eta [[Aragoi]]ko erregeak [[Leongo Erresuma|Leon]] eta [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako]] enperadorearekin senidetu ziren, era berean [[Erramun Berenger IV.a Bartzelonakoa|Erramun Berenger]] koinatua zen. Denek [[Alfontso VII.a Leongoa|Alfontso VII.a enperadorearen]] menpekotzat jo zuten.


Ordutik aurrera, Gartziak [[Alfontso VII.a Leongoa]] lagunduko du bere [[errekonkista]] kanpainetan. Esate baterako, [[1147]]an [[Almeria]] okupatzera lagundu zuen.
Ordutik aurrera, Gartzeak [[Alfontso VII.a Leongoa]] lagunduko du bere [[errekonkista]] kanpainetan. Esate baterako, [[1147]]an [[Almeria]] okupatzera lagundu zuen.


[[1149]]an bake-ituna sinatu zuen [[Erramon Berenguer IV.a Bartzelonakoa|Erramon Berenguerrekin]]. Hori zela eta, katalanak [[Blanka Nafarroakoa (1133-1156)|Blanka]] alaba ezkonduko zuen, [[Petronila Aragoikoa]]ren senargaia bazen ere. Baina konpromisoa ez zen bete, Gartzia hil zelako. [[1150]]ko [[azaroaren 21]]ean [[Lorka]]n hil zen, [[Lizarra]]tik gertu. [[Iruñeko katedrala|Iruñeko katedralean]] lurperatu zuten.
[[1149]]an bake-ituna sinatu zuen [[Erramun Berenger IV.a Bartzelonakoa|Erramun Berengerrekin]]. Hori zela eta, katalanak [[Blanka Nafarroakoa (1133-1156)|Blanka]] alaba ezkonduko zuen, [[Petronila Aragoikoa]]ren senargaia bazen ere. Baina konpromisoa ez zen bete, Gartzea hil zelako. [[1150]]ko [[azaroaren 21]]ean [[Lorka]]n hil zen, [[Lizarra]]tik gertu. [[Iruñeko katedrala|Iruñeko katedralean]] lurperatu zuten.


== Ezkontzak eta seme-alabak ==
== Ezkontzak eta seme-alabak ==
Gartzia V.a hiru aldiz ezkondu zen.
Gartzea IV.a hiru aldiz ezkondu zen.
Lehenik, errege titulua ez zuelarik, [[1130]] inguruan, ezkondu zen [[Margarita l'Aiglekoa|Margaritarekin]], L'Aigleko jaunaren alabarekin. Margarita hil zen [[1141]]eko [[maiatzaren 25]]an, hiru seme-alabak izan zituelarik:
Lehenik, errege titulua ez zuelarik, [[1130]] inguruan, ezkondu zen [[Margarita l'Aiglekoa|Margaritarekin]], L'Aigleko jaunaren alabarekin. Margarita hil zen [[1141]]eko [[maiatzaren 25]]an, hiru seme-alabak izan zituelarik:
* '''[[Antso VI.a Nafarroakoa|Antso VI.a]]''', ondoko Nafarroako erregea
* '''[[Antso VI.a Nafarroakoa|Antso VI.a]]''', ondoko Nafarroako erregea
54. lerroa: 54. lerroa:
Hirugarrenez, [[Ganfreda Lopez]] ezkondu zuen.
Hirugarrenez, [[Ganfreda Lopez]] ezkondu zuen.


Maitale ezezagun batekin Gartzia Ramirez erregeak seme bat izan zuen:
Maitale ezezagun batekin Gartzea Ramirez erregeak seme bat izan zuen:
* [[Errodrigo Iruñekoa|Errodrigo Gartzia]], 1172ko urtarrila eta gero hila, Montescagliosoko kondea<ref>[[Hugo Falcando]]k "erreginaren neba ([[Margarita Iruñekoa]]rena) [[Palermo]]n geratu ... eta Errodrigo zuen izena ... erreginak Henrike izenera aldatzea eskatu eta Montescagliosoko konderria eman zion" dio, ''The History of the Tyrants of Sicily by Hugo Falcandus'', G. A. Loud eta T. Wiedmann, Manchester University Press, 1998, 155. orr.</ref>, [[1167]]an [[Rogelio II.a de Sizilia]]koaren alaba bat ezkondu zuena<ref>[[Salerno]]ko artzapezpikua zen Romualdo Guarnaren kronikak "''Henricus naturalis frater reginæ'' Siziliara heldu zenean ''comitatum Montis-Caveosi'' izendatu zutela eta ''unam de filiabus regis Rogerii'' ezkondu zuela" dio. ''Cronica di Romualdo Guarna arcivescovo Salernitano (Chronicon Romualdi II archiepiscopi Salernitani)'',''Cronisti e scrittori sincroni Napoletani'' G. del Re, 1845, Vol. 1 ([[Napoli]]), 31. orr.</ref>.
* [[Errodrigo Iruñekoa|Errodrigo Gartzea]], 1172ko urtarrila eta gero hila, Montescagliosoko kondea<ref>[[Hugo Falcando]]k "erreginaren neba ([[Margarita Iruñekoa]]rena) [[Palermo]]n geratu ... eta Errodrigo zuen izena ... erreginak Henrike izenera aldatzea eskatu eta Montescagliosoko konderria eman zion" dio, ''The History of the Tyrants of Sicily by Hugo Falcandus'', G. A. Loud eta T. Wiedmann, Manchester University Press, 1998, 155. orr.</ref>, [[1167]]an [[Rogelio II.a de Sizilia]]koaren alaba bat ezkondu zuena<ref>[[Salerno]]ko artzapezpikua zen Romualdo Guarnaren kronikak "''Henricus naturalis frater reginæ'' Siziliara heldu zenean ''comitatum Montis-Caveosi'' izendatu zutela eta ''unam de filiabus regis Rogerii'' ezkondu zuela" dio. ''Cronica di Romualdo Guarna arcivescovo Salernitano (Chronicon Romualdi II archiepiscopi Salernitani)'',''Cronisti e scrittori sincroni Napoletani'' G. del Re, 1845, Vol. 1 ([[Napoli]]), 31. orr.</ref>.


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==

22:55, 15 azaroa 2012ko berrikusketa

Txantiloi:Agintari infotaula Gartzea Ramirez[1] edo Gartzea IV.a, batzuetan V.a, VI.a edo VII.a, «Berrezarlea» ezizenaz ezaguna, (? - † Lorka, 1150ko azaroaren 21a), Iruñeko erregea (1134-1150) izan zen.

Erregealdia

Nafarroako handiki eta apezpikuek errege aukeratua zen, Alfontso I.a Bataiatzailearen testamentuaren xedapenei men ez egiteko.

Aita Ramiro Antso, Monzon eta Logroñoko Jauna, eta ama Kristina Rodriguez Diaz Vivarrekoa, El Ciden alaba, zituen.

Antso IV.a Peñalengoa hil zenetik Alfontso I.a Borrokalaria hil zen arte Nafarroa eta Aragoiko erresumak batera gobernatuak izan baziren ere, banatzeko proposamena egin zuten handikiek, aita Ramiro Antso Aragoiko erregea izatea eta Gartzea semea, berriz, Nafarroakoa. Biek erresuma bana bazuten ere, bien artean Ramiro da nagusia.

Alfontso VII.a Leongoa Zaragozara sartu eta aragoiarrek basailutza egin zutenean, erresuma bien arteko banaketa areagotu zen, Antso III.aren feudo baziren ere.

1137an Gartzeak Alfontso I.a Portugalgoa kidetu eta, basailutza egina bazuen ere, Alfontso VII.a Leongoaren aurka egin zuten. Bakea 1139 eta 1140 artean sinatu zuten.

Nafarrek 1146an Deustia okupatu zuten, baina Alfontso VII.a Leongoak erresuma bien arteko epailearena egin zuen.

1144an alargun gelditu eta gero, Alfontso VII.a Leongoaren alaba zen Urraka ezkondu zuen. Hortik aurrera, Nafarroa eta Aragoiko erregeak Leon eta Gaztelako enperadorearekin senidetu ziren, era berean Erramun Berenger koinatua zen. Denek Alfontso VII.a enperadorearen menpekotzat jo zuten.

Ordutik aurrera, Gartzeak Alfontso VII.a Leongoa lagunduko du bere errekonkista kanpainetan. Esate baterako, 1147an Almeria okupatzera lagundu zuen.

1149an bake-ituna sinatu zuen Erramun Berengerrekin. Hori zela eta, katalanak Blanka alaba ezkonduko zuen, Petronila Aragoikoaren senargaia bazen ere. Baina konpromisoa ez zen bete, Gartzea hil zelako. 1150ko azaroaren 21ean Lorkan hil zen, Lizarratik gertu. Iruñeko katedralean lurperatu zuten.

Ezkontzak eta seme-alabak

Gartzea IV.a hiru aldiz ezkondu zen. Lehenik, errege titulua ez zuelarik, 1130 inguruan, ezkondu zen Margaritarekin, L'Aigleko jaunaren alabarekin. Margarita hil zen 1141eko maiatzaren 25an, hiru seme-alabak izan zituelarik:

Bigarren ezkontza 1144an izan zen Gaztelako Alfontso VII.a erregearen sasiko alaba zen Urrakarekin. Urraka 1189an hilko zen. Alaba bat izan zuten:

Hirugarrenez, Ganfreda Lopez ezkondu zuen.

Maitale ezezagun batekin Gartzea Ramirez erregeak seme bat izan zuen:

Erreferentziak

  1. ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.
  2. ↑ Hugo Falcandok "erreginaren neba (Margarita Iruñekoarena) Palermon geratu ... eta Errodrigo zuen izena ... erreginak Henrike izenera aldatzea eskatu eta Montescagliosoko konderria eman zion" dio, The History of the Tyrants of Sicily by Hugo Falcandus, G. A. Loud eta T. Wiedmann, Manchester University Press, 1998, 155. orr.
  3. ↑ Salernoko artzapezpikua zen Romualdo Guarnaren kronikak "Henricus naturalis frater reginæ Siziliara heldu zenean comitatum Montis-Caveosi izendatu zutela eta unam de filiabus regis Rogerii ezkondu zuela" dio. Cronica di Romualdo Guarna arcivescovo Salernitano (Chronicon Romualdi II archiepiscopi Salernitani),Cronisti e scrittori sincroni Napoletani G. del Re, 1845, Vol. 1 (Napoli), 31. orr.

Bibliografia


Aurrekoa
Alfontso I.a 		Iruñeko erregea
1134 - 1150 		Ondorengoa
Antso VI.a
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Gartzia_V.a_Ramiritz&oldid=3324013"(e)tik eskuratuta