Anton abadea: berrikuspenen arteko aldeak
Artikulua euskarazko wikipedia aberasteko Elhuyar Fundazioak aurrera eramango duen HPSren proiektuaren barruan aldatuko den abisua jartzea |
Euskarazko wikipedia aberasteko HPSren proiektuaren barruan Elhuyar Fundazioak egindako aldaketa. |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Anthony Abbot by Zurbaran.jpeg|thumb|right|San Antonio Abad, [[Francisco de Zurbaran|Zurbaranek]] margotua]] |
|||
{{ elhuyarlanean }} |
|||
'''Antonio Abad''' edo '''San Antonio''' ([[Herakleopolis Magna]], [[Egipto]], 251 - Colzim mendia, Egipto, 356) monako kristaua eta eremita-mugimenduaren fundatzailea izan zen. Bere bizitzari buruzko datu historikoak badira, baina baita kondairazkoak ere. Ondasunak alde batera utzi eta ermitau-bizitza eraman zuela gauza jakina da; Egiptoko hainbat monako-komunitatez arduratu zen. 105 urte bizi izan zela esaten da. |
|||
Gizon santu eta zorrotzaren fama zuen, eta horrek dizipulu asko erakarri zituen; ermitau-taldeak osatu zituen Pispir-en eta Arsinoe-n. Hori dela eta, monako-tradizio kristauaren fundatzailetzat hartzen da. Hala eta guztiz ere, inoiz ez zuen komunitate-bizitza aukeratu, eta [[Itsaso Gorria|Itsaso Gorritik]] gertu zegoen Colzim mendira erretiratu zen ermitau izateko. 311n utzi zuen bere bakartokia, [[Alexandria]] bisitatu eta [[arrianismo|arrianismoaren]] aurka predikatzeko. |
|||
[[Fitxategi:Tentation de Saint Antoine.jpg|thumb|left|''San Antonioren tentaldiak'', Jeronimo Bosch-ek margotua]] |
|||
== Erlikiak eta monako-ordena == |
|||
Antonio 105 urte bizi izan zela, eta gorpuzkia hilobi anonimo batean hobiratzeko agindua eman zuela esaten da. 561 inguruan, ordea, bere erlikiak Alexandriara eraman ziren, eta han gurtu izan ziren XII. mendean Konstantinoplara eraman ziren arte. Mende horretan, gutxi gorabehera, fundatu zen San Antonioren izenpean [[Anaia Ospitalekoen ordena]]. |
|||
[[Konstantinoplaren erorialdia]] eta gero, Antonioren erlikiak [[Dofinerria]] probintzia frantseseko abadia batera eraman zituzten. |
|||
Ordenaren jantzia marregazko txanodun tunika batez, eta [[tau]] formako gurutze batez osatua dago. |
|||
== Ikonografia == |
|||
Ordenako jantzia daramala, eta ondoan txerria duela, irudikatzen da San Antonio Abad. Artista askok hartu dute gai hau beren lanetarako. Ezagunen artean dago ''San Antonioren tentaldien triptikoa'' [[Jeronimo Bosch|Jeronimo Bosch-ek]] margotua. Autore honek berak ''San Antonioren tentaldiak'' lana ere margotu zuen. |
|||
[[Diego Rivera|Diego Riverak]], [[Paul Cézanne|Paul Cézannek]] eta [[Jan Wellens de Cock|Jan Wellens de Cock-ek]] ere erabili zuten San Antonioren gaia beren artelanetan. |
|||
[[Kategoria:IV. mendeko jaiotzak]] |
|||
[[Kategoria:IV. mendeko heriotzak]] |
|||
[[Kategoria:Santuak]] |
|||
[[Kategoria:IV. mendea]] |
|||
[[Kategoria:Egiptoko historia]] |
|||
[[an:Sant Antón Abat]] |
|||
[[ar:أنطونيوس الكبير]] |
|||
[[arz:انطونيوس الكبير]] |
|||
[[be:Антоній Вялікі]] |
|||
[[be-x-old:Антоні Вялікі]] |
|||
[[bg:Антоний Велики]] |
|||
[[ca:Antoni Abat]] |
|||
[[cs:Antonín Veliký]] |
|||
[[da:Antonius den Hellige]] |
|||
[[de:Antonius der Große]] |
|||
[[el:Άγιος Αντώνιος ο Μέγας]] |
|||
[[en:Anthony the Great]] |
|||
[[eo:Antonio (sankta)]] |
|||
[[fi:Antonios Suuri]] |
|||
[[fr:Antoine le Grand]] |
|||
[[fy:Sint Anthonius]] |
|||
[[gl:Antón Abade]] |
|||
[[he:אנטוניוס הגדול]] |
|||
[[hr:Sveti Antun Pustinjak]] |
|||
[[hu:Remete Szent Antal]] |
|||
[[hy:Անտոն Մեծ]] |
|||
[[id:Antonius]] |
|||
[[it:Antonio abate]] |
|||
[[ja:大アントニオス]] |
|||
[[ka:ანტონი დიდი]] |
|||
[[ko:대 안토니우스]] |
|||
[[la:Antonius abbas]] |
|||
[[ml:ഈജിപ്തിലെ അന്തോനീസ്]] |
|||
[[nl:Antonius van Egypte]] |
|||
[[nn:Antonius den store]] |
|||
[[no:Antonius den store]] |
|||
[[pl:Antoni Wielki]] |
|||
[[pt:Antão do Deserto]] |
|||
[[ro:Antonie cel Mare]] |
|||
[[ru:Антоний Великий]] |
|||
[[sc:Antoni abate]] |
|||
[[sh:Antonije Veliki]] |
|||
[[sk:Anton Veľký]] |
|||
[[sl:Sveti Anton Puščavnik]] |
|||
[[sr:Антоније Велики]] |
|||
[[sv:Antonios Eremiten]] |
|||
[[sw:Antoni Abati]] |
|||
[[ta:புனித வனத்து அந்தோனியார்]] |
|||
[[th:แอนโทนีอธิการ]] |
|||
[[uk:Святий Антоній]] |
|||
[[vec:Sant'Antonio Abate]] |
|||
[[zh:聖安東尼]] |
|||
== Erreferentziak == |
|||
{{ elhuyar | data=2012/12/14}} |
|||
18:47, 14 abendua 2012ko berrikusketa
Antonio Abad edo San Antonio (Herakleopolis Magna, Egipto, 251 - Colzim mendia, Egipto, 356) monako kristaua eta eremita-mugimenduaren fundatzailea izan zen. Bere bizitzari buruzko datu historikoak badira, baina baita kondairazkoak ere. Ondasunak alde batera utzi eta ermitau-bizitza eraman zuela gauza jakina da; Egiptoko hainbat monako-komunitatez arduratu zen. 105 urte bizi izan zela esaten da.
Gizon santu eta zorrotzaren fama zuen, eta horrek dizipulu asko erakarri zituen; ermitau-taldeak osatu zituen Pispir-en eta Arsinoe-n. Hori dela eta, monako-tradizio kristauaren fundatzailetzat hartzen da. Hala eta guztiz ere, inoiz ez zuen komunitate-bizitza aukeratu, eta Itsaso Gorritik gertu zegoen Colzim mendira erretiratu zen ermitau izateko. 311n utzi zuen bere bakartokia, Alexandria bisitatu eta arrianismoaren aurka predikatzeko.
Erlikiak eta monako-ordena
Antonio 105 urte bizi izan zela, eta gorpuzkia hilobi anonimo batean hobiratzeko agindua eman zuela esaten da. 561 inguruan, ordea, bere erlikiak Alexandriara eraman ziren, eta han gurtu izan ziren XII. mendean Konstantinoplara eraman ziren arte. Mende horretan, gutxi gorabehera, fundatu zen San Antonioren izenpean Anaia Ospitalekoen ordena.
Konstantinoplaren erorialdia eta gero, Antonioren erlikiak Dofinerria probintzia frantseseko abadia batera eraman zituzten.
Ordenaren jantzia marregazko txanodun tunika batez, eta tau formako gurutze batez osatua dago.
Ikonografia
Ordenako jantzia daramala, eta ondoan txerria duela, irudikatzen da San Antonio Abad. Artista askok hartu dute gai hau beren lanetarako. Ezagunen artean dago San Antonioren tentaldien triptikoa Jeronimo Bosch-ek margotua. Autore honek berak San Antonioren tentaldiak lana ere margotu zuen.
Diego Riverak, Paul Cézannek eta Jan Wellens de Cock-ek ere erabili zuten San Antonioren gaia beren artelanetan.