Espainiako Ondorengotza Gerra: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
MerlIwBot (eztabaida | ekarpenak)
Xqbot (eztabaida | ekarpenak)
27. lerroa: 27. lerroa:
[[ca:Guerra de Successió Espanyola]]
[[ca:Guerra de Successió Espanyola]]
[[cs:Válka o španělské dědictví]]
[[cs:Válka o španělské dědictví]]
[[da:Spanske Arvefølgekrig]]
[[da:Den spanske arvefølgekrig]]
[[de:Spanischer Erbfolgekrieg]]
[[de:Spanischer Erbfolgekrieg]]
[[el:Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής]]
[[el:Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής]]

21:32, 24 abendua 2012ko berrikusketa

Espainiako Ondorengotza Gerra
Data17011714
LekuaEuropa, Ipar Amerika, Mendebaldeko Indiak
Gudulariak
Inperio Santua
Txantiloi:GBR
Holanda
Prusia
Portugal
Txantiloi:DNK Danimarka-Norvegia
Txantiloi:ES-CT Aragoiko koroa
Frantzia
Espainia
Bavaria

Espainiako Ondorengotza Gerra[1] (1701-1713/1715) nazioarteko gatazka armatua izan zen. Europako herrialde gehienak borrokatu ziren, baina Ipar Amerikan zein, piratek eragindako erasoak zirela-eta, Hego Amerikako kostaldeetan ere borrokatu zen. Espainiako koroaren ondorengotzaz gain, Europako botere nagusien arteko oreka ere erabaki zen.

Karlos II.a Espainiakoa 1700ean hil zen, Filipe Borboikoa, Anjouko dukea eta Louis XIV.a Frantziakoaren biloba, oinordekotzat utzita. Honela, Filipe V.a Espainiakoa bihurtu zen. Leopold enperadoreak Espainiako tronuaren gaineko eskubideak aldarrikatu zituenean hasi zen gatazka. Gainera, Frantziaren azpiko lurraldeak, zeharka edo zuzenean, gero eta handiagoak zirenez, Europako beste botere batzuek, batik bat Ingalaterrak (1707tik aurrera Eskoziarekin bat eginda Erresuma Batuan), Portugalek eta Herbehereek Inperioarekin bat egin zuten. Frantziar espantsionismoari aurre egiteko ez ezik, Ingalaterrako kasuan bere tronuan errege protestanteek jarrai zezaten ere nahi zuten. Izan ere, Ondorengotza Gerra hau Ingalaterrako hainbat historialariek deituriko Bigarren Ehun Urteko Gerraren barruan koka liteke, Ingalaterra eta Frantziaren arteko etsaigoa 1689 eta 1815 bitarteko gatazka europar guztietan agertu baitzen.

Ondorengotza Gerra 1713an Utrechteko Itunarekin eta 1714an Rastatteko Itunarekin amaitu zen. Itun hauen ondorioz, Espainiako erregetzaren gaineko nazioarteko onespena jaso zuen Filipe V.a, baldin eta Frantziako tronuaren gaineko eskubideei muzin egiten bazien, bi herrialde horien arteko batasuna gerta ez zedin. Inperio habsburgotarrak Espainiak Italian eta Herbeheretan zituen zenbait lurralde bereganatu zituen. Biloba Espainiako tronuan kokatzea lortu arren, Utrechteko Itunarekin Frantziako hegemonia Europan bukatu zen, eta Lehen Mundu Gerraren amaiera arte mantentzekoa zen botereen arteko orekaren garaia hasi zen.

Espainian, borrokak 1715ean bukatu ziren, Filipe V.aren tropen setioaren aurrean Mallorcak amore eman zuenean. Izan ere, Aragoiko koroak era nagusian Austriako Karlos erregegaiaren alde eta Filipe Borboikoaren aurka egin zuen. Hori zela eta, borboitarren garaipenarekin Aragoiko koroak zeuzkan barne-arautegiak deuseztatu ziren, Gaztelakoak ezarrita.

Erreferentziak