Lamarckismo: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
t 88.2.147.37 wikilariaren aldaketak ezabatuz, MahdiBot wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Jean-baptiste lamarck2.jpg|thumb|250px|Jean- Baptiste Lamarcken erretratoa.]] |
[[Fitxategi:Jean-baptiste lamarck2.jpg|thumb|250px|Jean- Baptiste Lamarcken erretratoa.]] |
||
hgrvdvbnoli,kmnbvcdx |
|||
'''Lamarckismoa''' [[eboluzio]]aren teoria azaltzen duen terminoa da. Hau Lamarckek proposatu zuen 1809an, ''Filosofia Zoologikoa'' liburuan. Honen arabera, izaki bizidun guztiak oinarrizko beste bizidun sinpleetatik datoz, eboluzionatuz eta konplexuagoak bilakatuz. Liburu honetan [[eboluzioa]] bultzatu zuten eragileak |
'''Lamarckismoa''' [[eboluzio]]aren teoria azaltzen duen terminoa da. Hau Lamarckek proposatu zuen 1809an, ''Filosofia Zoologikoa'' liburuan. Honen arabera, izaki bizidun guztiak oinarrizko beste bizidun sinpleetatik datoz, eboluzionatuz eta konplexuagoak bilakatuz. Liburu honetan [[eboluzioa]] bultzatu zuten eragileak eta honen prozesua azaldu zituen. Honen kontrako aldean [[fixismoa]] (izakien ez dutela aldaketarik jasan) eta [[kreazionismoa]] ([[Jainko]]ak izakian diren bezala sortu dituela) teoriak daude, beste batzuen artean. Eboluzio biologikoaren lehenengo teoria da, [[Darwin]] eta honek azaldutako [[hautespen naturala]] baino 50 urte lehenago heldu baitzen. |
||
Lamarckek bere teorian bizitzak eboluzionatzen zuela “haztamuz eta hurrenez hurren” zion, “ingurumenean jasandako aldaketek ([[klima]], izaera, egoera, [[habitat]]…) eragiten dituzte izakiak zeintzuk bere ezaugarriak moldatzen dituzte egoera berri horretara moldatzeko” Egokitzeko gaitasun honek eboluzioa eta espezie aniztasuna ekarriko zuen. |
Lamarckek bere teorian bizitzak eboluzionatzen zuela “haztamuz eta hurrenez hurren” zion, “ingurumenean jasandako aldaketek ([[klima]], izaera, egoera, [[habitat]]…) eragiten dituzte izakiak zeintzuk bere ezaugarriak moldatzen dituzte egoera berri horretara moldatzeko” Egokitzeko gaitasun honek eboluzioa eta espezie aniztasuna ekarriko zuen. |
||
13:55, 8 urtarrila 2013ko berrikusketa
Lamarckismoa eboluzioaren teoria azaltzen duen terminoa da. Hau Lamarckek proposatu zuen 1809an, Filosofia Zoologikoa liburuan. Honen arabera, izaki bizidun guztiak oinarrizko beste bizidun sinpleetatik datoz, eboluzionatuz eta konplexuagoak bilakatuz. Liburu honetan eboluzioa bultzatu zuten eragileak eta honen prozesua azaldu zituen. Honen kontrako aldean fixismoa (izakien ez dutela aldaketarik jasan) eta kreazionismoa (Jainkoak izakian diren bezala sortu dituela) teoriak daude, beste batzuen artean. Eboluzio biologikoaren lehenengo teoria da, Darwin eta honek azaldutako hautespen naturala baino 50 urte lehenago heldu baitzen.
Lamarckek bere teorian bizitzak eboluzionatzen zuela “haztamuz eta hurrenez hurren” zion, “ingurumenean jasandako aldaketek (klima, izaera, egoera, habitat…) eragiten dituzte izakiak zeintzuk bere ezaugarriak moldatzen dituzte egoera berri horretara moldatzeko” Egokitzeko gaitasun honek eboluzioa eta espezie aniztasuna ekarriko zuen. Progesio honen eragilea “jasotako karaktereen herentzia” zela azaldu zuen. Honen arabera, organismoek bizitzan jasotako karaktereak heredatzen dituzte, gaur egun oraindik frogatu gabe dagoen hipotesia. Herentzia hau ez zen zuzena edo banakakoa izango, baizik eta egoera antzerakotan egon diren izaki multzoari eragingo zion denboraldi luze bat pasatu eta gero.
Lamarcken teoria ez zen kontutan hartuta izan proposatuta izan zen momentuan, baizik eta 50 urte geroago, “Espezieen jatorria” liburua argitaratu zenean. Orduan eboluzionistek eta Darwin berberak ere berreskuratu zuten hautespen naturala usten zuen hutsunea betetzen saiatu baitziren, honek ez baitzuen aldakortasunaren iturria zehazten.
XX. mendearen hasieran, Weismann harresiaren sorrerarekin, informazio transferentzia ekiditzen duena marra somatikoa eta germinalaren artean, Lamarckismoa baztertua izan zen, okertzat hatu baitzen. Hala ere, XX. mendean teoria hau defendatu duten eboluzionistak egon dira, gaur egun arte heldu diren ideiak honen berresarkuntza defendatzen dutenak.
Gaur egun, lamarckismoa “jasotako karaktereen herentzia”-ren teoria moduan hartzen da bakarrik. Neodarwinismoak (pasaden mendeko 30. hamarkadan proposatuta) ordezkatu du, honen arabera bizitzak eboluzionatzen du DNAan zorizko mutazioak direla eta.