1812ko angloamerikar gerra: berrikuspenen arteko aldeak
t Marklar2007 wikilariak «1812ko gerra» orria «1812ko angloamerikar gerra» izenera aldatu du |
t r2.7.3) (robota Erantsia: cy, es, hr, ka, si, sr Aldatua: it |
||
54. lerroa: | 54. lerroa: | ||
[[ca:Guerra Anglo-Americana de 1812-1815]] |
[[ca:Guerra Anglo-Americana de 1812-1815]] |
||
[[cs:Britsko-americká válka]] |
[[cs:Britsko-americká válka]] |
||
[[cy:Rhyfel 1812]] |
|||
[[da:Britisk-amerikanske krig (1812)]] |
[[da:Britisk-amerikanske krig (1812)]] |
||
[[de:Britisch-Amerikanischer Krieg]] |
[[de:Britisch-Amerikanischer Krieg]] |
||
[[en:War of 1812]] |
[[en:War of 1812]] |
||
[[es:Guerra anglo-estadounidense de 1812]] |
|||
[[fa:جنگ ۱۸۱۲]] |
[[fa:جنگ ۱۸۱۲]] |
||
[[fi:Vuoden 1812 sota]] |
[[fi:Vuoden 1812 sota]] |
||
62. lerroa: | 64. lerroa: | ||
[[gv:Caggey ny bleeaney 1812]] |
[[gv:Caggey ny bleeaney 1812]] |
||
[[he:מלחמת 1812]] |
[[he:מלחמת 1812]] |
||
[[hr:Anglo-američki rat]] |
|||
[[hu:Brit–amerikai háború (1812)]] |
[[hu:Brit–amerikai háború (1812)]] |
||
[[id:Perang tahun 1812]] |
[[id:Perang tahun 1812]] |
||
[[it:Guerra anglo-americana |
[[it:Guerra anglo-americana]] |
||
[[ja:米英戦争]] |
[[ja:米英戦争]] |
||
[[jbo:1812moi nanca jamna]] |
[[jbo:1812moi nanca jamna]] |
||
[[jv:Perang taun 1812]] |
[[jv:Perang taun 1812]] |
||
[[ka:ინგლის-ამერიკის ომი]] |
|||
[[ko:1812년 전쟁]] |
[[ko:1812년 전쟁]] |
||
[[la:Bellum anni 1812]] |
[[la:Bellum anni 1812]] |
||
79. lerroa: | 83. lerroa: | ||
[[ro:Războiul din 1812]] |
[[ro:Războiul din 1812]] |
||
[[ru:Англо-американская война]] |
[[ru:Англо-американская война]] |
||
[[si:1812 යුද්ධය]] |
|||
[[simple:War of 1812]] |
[[simple:War of 1812]] |
||
[[sk:Britsko-americká vojna]] |
[[sk:Britsko-americká vojna]] |
||
[[sr:Рат из 1812.]] |
|||
[[sv:1812 års krig]] |
[[sv:1812 års krig]] |
||
[[tr:1812 Savaşı]] |
[[tr:1812 Savaşı]] |
05:08, 13 urtarrila 2013ko berrikusketa
1812ko angloamerikar gerra | |||
---|---|---|---|
1812ko Gerrateko irudi batzuk | |||
Data | 1812 – 1815 | ||
Lekua | Ipar Amerika | ||
Emaitza | Ganteko ituna (1814), statu quo ante bellum. | ||
Gudulariak | |||
| |||
Buruzagiak | |||
Galerak | |||
|
1812ko angloamerikar gerra, 1812-1815 urteetan Ameriketako Estatu Batuen eta Erresuma Batuaren (Britainia Handiko eta Ipar Irlandako Erresuma Batua, eta kolonia kanadarrak) artean egin zuten gerratea izan zen. Borrokak lurrez eta itsasoz izan ziren.
Estatu Batuek egin zuten gerra-deklarazioa, 1812. urteko ekainaren 18an. Arrazoi batzuk: batetik, britainiarrek ezarrita zituzten merkataritzako murriztapenak (Europan ere gerran ziren, Frantziaren kontra); bestetik, Britainiarren Errege Itsas Armadarako merkataritza-ontziak eta marinelak derrigorrez errekrutatzen ziharduten; eta gainera britainiarrek Estatu Batuak zabaltzearen kontra zeuden indiar indigenei laguntzen zietelako.
Gerraren garapena
Britainiarren armada Europako gerran lanpetuta zegoenez, hasieran defentsa-estrategiaz jardun zuten, amerikarrek Kanadako lurralde batzuk inbaditu arren, itsasoko erasoz uxatuz. Beraz, estatubatuarrek Kanadan lurrez sartzea erabaki zuten.
1814an britainiarrek hiru armada bidali zituzten Ipar Amerikara Estatu Batuak inbaditzekotan: Mainen sartu ziren, eta Washington Hiria ere hartu zuten, eraikin publikoak suntsituz, Etxe Zuria barne.
Bestalde, estatubatuarrek ipar-mendebaldean eta hego-ekialdean indiarrak garaitu zituzten: britainiarrek lagunduta, indiar indigenen estatu independentea sortu nahi zuten, baina menperatuak izan ziren. Britainiarrek New York, Baltimore eta New Orleans inbaditu nahi izan zuten arren, estatubatuarrek atzera eragin zieten.
Gerrako azken borroka New Orleansko gudua izan zen: estatubatuarrak izan ziren garaile. Hala ere, ordurako bakea sinatuta zuten alde biek. Ganteko Hitzarmenarekin bake-akordioa lortu zuten: mugak lehen zeudenetan utzi zituzten, eta alderdi biak garaile sentitu ziren. Kanadakoak, hegoaldeko herrialdeak ez zituelako menperatu, pozik zeuden; eta estatubatuarrek ere ospatzen zuten nazio-batasunaren espirituak indar handia zuela eta nazioartean ahaltsuak zirela erakutsi zutelako.
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1812ko angloamerikar gerra |