Muros (Coruña)

Muros
Galiziako udalerrien zerrenda
Murosko portua. Irudi gehiago
Fitxategi:Ez
Administrazioa
Herrialdea	Espainia
Probintzia	Coruña
Alkatea	Domingos Dosil Cubelos (BNG) (2007)
Izen ofiziala	Muros
Posta kodea	15250
INEk ezarritako kodea	15053
Herriburua	Q20547650
Geografia
Koordenatuak	42°46′28″N 9°03′27″W
Azalera	72,9 km²
Altuera	581 m
Mugakideak	Outes, Mazaricos eta Carnota
Demografia
Biztanleria	8.251 (2023) −114 (2022)
4.433 (%53,7)   (%50) 4.123
Dentsitatea	136,23 bizt/km²
Herritarra	murostar
Informazio gehigarria
Sorrera	1286
Ordu eremua	UTC+01:00
Matrikula	C
http://www.muros.es
Galiziar hiztunen kopurua % 99.02 (2001)

Muros Galiziako Coruña probintzian dagoen udalerria da. Murosko eskualdean kokatu eta bere hiriburua da. Murosko udalerria Muros eta Noiako itsasadarraren ipar ertzean kokatzen da, Rias Baixaseko iparraldeena dagoena da. Herriko biztanleriaren % 99.02ak galizieraz hitzegiteko gai omen da.

2007ko biztanleria: 9.931 biztanle INE-ren arabera (2006an 9.999, 2005an 9.995, 2004an 10.050, 2003an 10.095).

Bertako herritarrei galizieraz muradán (singularez), muradáns (gizonezkoei pluralez) eta muradás (emakumezkoei pluralez) deitu ohi zaie, euskaraz berriz murostar (singularrez) eta murostarrak (pluralez).

Klima

Muroseko klima berezko eremu ozeaniar hiperhezearena da, hegoalderantz begira baitago eta mugatzat dituen mendikateek haizeetatik babesten dute, honekin zenbait trazu klimatikoen goxotasuna zilegitzen du. Euriteen kontzentrazioa udazken-neguan eman ohi da eta udaldean beherakada nabarmena ematen da, hau dela eta, idortasun udatiarra edo euri eskasia dela aipatu izan ohi da, azken hau batez ere azpigeruza hareatsua ura gordetzeko duen zailtasunarekin lotuta dago.

Muros galiziar herri hizkeran

• Os de Noia son borrachos,/ os de Muros aloqueiros,/ os de Fisterra son mouros,/ e os do Son sonche bucheiros.

Euskaraz: Noiakoak mozkorrak dira,/ Murosekoak katramilatsuak,/ Fisterrakoak mairuak,/ eta Sonekoak tripaundiak.

• • Aloque edo aloqueiro hitzek "aintzira" edo "katramila" esan nahi dute, edota beste modu batez "eragozpen", "zailtasun" edo "konpromezu".
  • Bucheiro hitzak "tripontzi" edo "sabel handi" esan nahi du; bucheiro-en arrantzalea, bertako arrain mota baten izena.

Parrokiak

• Abelleira (Santo Estevo)
• Esteiro (Santa Mariña)
• Louro (Santiago)
• Muros (San Pedro)
• Serres (San Xoán)
• Sestaio
• Tal (Santiago)
• Torea (San Xián)

Herriko seme gorenak

• Diego de Muros I.a, Tuyko Apezpikua eta ondoren Ciudad Rodrigokoa.
• Diego de Muros II.a, Kanarietako Apezpikua.
• Diego de Muros III.a, Santiago Compostelako Deana.

Herritar ezagunak

• Xosé Tobío Mayo, idazlea (1893-1972).
• Xosé María García Rodríguez, galiziar idazle, kazetari, epaile eta diplomatikoa (1912an jaioa).
• Xosé Manuel Olveira Gallardo Pico, aktorea (1955an jaioa).
• Xosé Henrique Monteagudo Romero, filologoa (1959an jaioa).

Hiri senidetuak

• Xixón (ESP)

Irudiak

• 
  Udaletxea
• 
  Murosko Itsas Portua
• 
  Esteiro, Muros
• 
  Louro mendia Arnelatik ikusita, Baroña
• 
  Murosko enparantza nagusia.
• 
  Muros udalerriko kalea eta arkupea.
• 
  Murosko Esteiro parrokiako ikuspegia menditik ikusita.
• 
  Muroseko itsasportua.

Kanpo loturak

• (Galizieraz) (Gaztelaniaz) Murosko Udaletxearen Webgunea

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Muros (Coruña)