Sailkapen zientifiko: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.7.3) (robota Erantsia: gn:Tekovekuaaty ñemohenda |
|||
| 120. lerroa: | 120. lerroa: | ||
[[Kategoria:Natura zientziak]] |
[[Kategoria:Natura zientziak]] |
||
[[af:Wetenskaplike klassifikasie]] |
|||
[[an:Clasificación scientifica]] |
|||
[[ang:Cræftlicu endebyrdung]] |
|||
[[ar:تصنيف حيوي]] |
|||
[[as:জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন]] |
|||
[[ast:Clasificación biolóxica]] |
|||
[[az:Bioloji təsnifat]] |
|||
[[ba:Биологик систематика]] |
|||
[[bat-smg:Muokslėnė klasėfėkacėjė]] |
|||
[[be:Біялагічная сістэматыка]] |
|||
[[be-x-old:Біялягічная клясыфікацыя]] |
|||
[[bg:Класификация на организмите]] |
|||
[[bn:জীববৈজ্ঞানিক শ্রেণীবিন্যাস]] |
|||
[[bs:Naučna klasifikacija]] |
|||
[[ca:Classificació científica]] |
|||
[[cs:Biologická klasifikace]] |
|||
[[cy:Dosbarthiad gwyddonol]] |
|||
[[da:Videnskabeligt artsnavn]] |
|||
[[de:Taxonomie#Taxonomie in der Biologie]] |
[[de:Taxonomie#Taxonomie in der Biologie]] |
||
[[el:Συστηματική ταξινόμηση]] |
|||
[[en:Biological classification]] |
|||
[[eo:Biologia klasado]] |
|||
[[es:Clasificación biológica]] |
|||
[[fa:طبقهبندی علمی جانداران]] |
|||
[[fi:Tieteellinen luokittelu]] |
|||
[[fr:Classification scientifique des espèces]] |
|||
[[frr:Taksonomii faan diarten an plaanten]] |
|||
[[ga:Aicmiú eolaíoch]] |
|||
[[gl:Clasificación científica]] |
|||
[[gn:Tekovekuaaty ñemohenda]] |
|||
[[got:𐍄𐌴𐍅𐌰𐌽𐍉𐌼𐌾𐌰]] |
|||
[[he:מיון עולם הטבע]] |
|||
[[hi:जीववैज्ञानिक वर्गीकरण]] |
|||
[[hif:Scientific classification]] |
|||
[[hr:Taksonomske klasifikacije]] |
|||
[[hu:Rendszertan (biológia)]] |
|||
[[hy:Կենդանի օրգանիզմների դասակարգում]] |
|||
[[ia:Classification scientific]] |
|||
[[id:Klasifikasi ilmiah]] |
|||
[[io:Ciencala klasifikuro di speci]] |
|||
[[is:Vísindaleg flokkun]] |
|||
[[it:Classificazione scientifica]] |
|||
[[ja:生物の分類]] |
|||
[[ka:ბიოლოგიური კლასიფიკაცია]] |
|||
[[kaa:Haywanlar sistematikası]] |
|||
[[kbd:Биологиэ систематикэ]] |
|||
[[km:Biological classification]] |
|||
[[kn:ಜೈವಿಕ ವಿಂಗಡಣೆ]] |
|||
[[ko:생물 분류]] |
|||
[[ku:Dabeşandina biyolojîk]] |
|||
[[ky:Биологиялык классификация]] |
|||
[[la:Classificatio biologica]] |
|||
[[lmo:Clasificasiù scentìfica]] |
|||
[[lt:Mokslinė klasifikacija]] |
|||
[[lv:Organismu klasifikācija]] |
|||
[[mhr:Биологий классификаций]] |
|||
[[ml:ശാസ്ത്രീയ വർഗ്ഗീകരണം]] |
|||
[[mn:Биологийн ангилал]] |
|||
[[mr:जैविक वर्गीकरण]] |
|||
[[ms:Pengelasan biologi]] |
|||
[[my:ဇီဝဆိုင်ရာ အမျိုးအစား ခွဲခြားခြင်း]] |
|||
[[nl:Taxonomie#Taxonomie in de biologie]] |
[[nl:Taxonomie#Taxonomie in de biologie]] |
||
[[nn:Biologisk klassifisering]] |
|||
[[no:Biologisk klassifikasjon]] |
|||
[[nov:Siential klasifikatione]] |
|||
[[oc:Classificacion scientifica]] |
|||
[[pa:ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਰਗੀਕਰਣ]] |
|||
[[pl:Klasyfikacja biologiczna]] |
|||
[[pnb:جیون ٹولی بنانا]] |
|||
[[pt:Classificação científica]] |
|||
[[qu:Mitan kamay katiguriya]] |
|||
[[ro:Clasificare științifică]] |
|||
[[ru:Биологическая систематика]] |
|||
[[rue:Біолоґічна класіфікація]] |
|||
[[sah:Биология классификацията]] |
|||
[[sc:Classificatzione sientìfica]] |
|||
[[scn:Classificazzioni scintìfica]] |
|||
[[sh:Taksonomske kategorije]] |
|||
[[simple:Biological classification]] |
|||
[[sk:Vedecká klasifikácia]] |
|||
[[sl:Znanstvena klasifikacija živih bitij]] |
|||
[[sr:Таксономске категорије]] |
|||
[[sv:Vetenskapligt namn]] |
|||
[[sw:Uainishaji wa kisayansi]] |
|||
[[ta:உயிரியல் வகைப்பாடு]] |
|||
[[th:การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์]] |
|||
[[tk:Biologik sistematika]] |
|||
[[tl:Pag-uuring pambiyolohiya]] |
|||
[[to:Fakafaʻafaʻahinga fakasaienisi]] |
|||
[[tr:Bilimsel sınıflandırma]] |
|||
[[tt:Биологик классификация]] |
|||
[[uk:Біологічна класифікація]] |
|||
[[ur:جماعت بندی]] |
|||
[[uz:Biologik klassifikatsiya]] |
|||
[[vec:Clasificasion sientìfega]] |
|||
[[vi:Phân loại sinh học]] |
|||
[[wa:Sincieus rindjmint do vicant]] |
|||
[[war:Biyolohika nga pagarangay]] |
|||
[[zh:生物分類法]] |
|||
[[zh-min-nan:Seng-bu̍t-ha̍k hun-lūi]] |
|||
[[zh-yue:物種分類]] |
|||
04:02, 8 martxoa 2013ko berrikusketa
- Beste esanahi batzuen berri izateko, ikus: «Sailkapen zientifiko (argipena)»
Sailkapen zientifikoa edo biologiako sailkapen zientifikoa biologian espezie eta organismoak sailkatzeko erabiltzen den sistema da. Lineok proposatu zuen metodoan oinarritzen da, baina ondoren Charles Darwinek egindako ekarpenekin hobetu, DNAren inguruko ikerketek eta analisi informatikoak berritu egin dute hau egiteko modua.
Lineo
Lineok Systema Naturae liburua publikatu zuen 1735an. Bere sisteman natura osoa hiru zatitan banatua zegoen: mineralak, begetalak eta animaliak. Lineok lau sailkapen maila zehaztu zituen: klasea, ordena, generoa eta espeziea.
Hala ere bere ekarpenik famatuena gaur egun erabiltzen den sistema binomiala da, zeinetan espezie bakoitza Genero espezie moduan aipatzen den.
Garapena denboran
Lineoren klasifikazioaren geroztik Charles Darwinen arbaso komunaren ideia sartu zen sailkapenetan.
1960ko hamarkadan eskola kladistikoa sortu zen, taxoi bakoitza eboluzio-zuhaitz batea kokatzen. Taxoi bakoitzak arbaso komun bateko izaki guztiak jaso behar ditu eta hauei monofiletiko deitzen zaie. Kontrakoa gertatzen bada talde batean parafiletikoa izango da (adibidez, satitsu guztiak ez dira talde berekoak).
Domeinuak erlatiboki berriak dira, 1990an sortu baitzen hiru domeinuen sistema. Gaur egun biologo gehienek sistema hau erabiltzen dute, nahiz eta batzuek bost erreinuen sistema erabiltzen dute. Metodo honetan lehen zegoen Monera (Bacteria) erreinua orain Bacteria eta Archaea domeinutan banatu da. Beste 4 erreinuak Eukaryota domeinuan bildu dira.
Adibideak
Taula honetan biologiaren historian erabili diren 5 espezie nagusiak agertzen dira.