Gurpil: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.7.3) (robota Erantsia: sk:Koleso (prenos pohybu) |
|||
| 14. lerroa: | 14. lerroa: | ||
[[Kategoria:Garraioa]] |
[[Kategoria:Garraioa]] |
||
[[af:Wiel]] |
|||
[[an:Rueda]] |
|||
[[ar:عجلة]] |
|||
[[ast:Rueda]] |
|||
[[az:Təkər]] |
|||
[[ba:Тәгәрмәс]] |
|||
[[bat-smg:Tekinis]] |
|||
[[be:Кола]] |
|||
[[be-x-old:Кола]] |
|||
[[bg:Колело]] |
|||
[[bn:চাকা]] |
|||
[[bo:འཁོར་ལོ།]] |
|||
[[br:Rod]] |
|||
[[bs:Točak]] |
|||
[[ca:Roda]] |
|||
[[ceb:Ligid]] |
|||
[[cs:Kolo]] |
|||
[[cv:Кустăрма]] |
|||
[[cy:Olwyn]] |
|||
[[da:Hjul]] |
|||
[[de:Rad]] |
|||
[[el:Τροχός]] |
|||
[[en:Wheel]] |
|||
[[eo:Rado]] |
|||
[[es:Rueda]] |
|||
[[et:Ratas]] |
|||
[[fa:چرخ]] |
|||
[[fi:Pyörä]] |
|||
[[fiu-vro:Tsõõr]] |
|||
[[fr:Roue]] |
|||
[[fur:Ruede]] |
|||
[[fy:Tsjil (foarútgean)]] |
|||
[[ga:Roth]] |
|||
[[gan:駄]] |
|||
[[gd:Cuibhle]] |
|||
[[gl:Roda]] |
|||
[[hak:Lin-é]] |
|||
[[he:גלגל]] |
|||
[[hi:चक्र]] |
|||
[[hif:Wheel]] |
|||
[[hr:Kotač]] |
|||
[[ht:Rou]] |
|||
[[hu:Kerék]] |
|||
[[hy:Անիվ]] |
|||
[[id:Roda]] |
|||
[[io:Roto]] |
|||
[[is:Hjól]] |
|||
[[it:Ruota]] |
|||
[[ja:車輪]] |
|||
[[jv:Rodha]] |
|||
[[ka:ბორბალი]] |
|||
[[kk:Дөңгелек]] |
|||
[[ko:바퀴]] |
|||
[[ku:Çerxe]] |
|||
[[la:Rota]] |
|||
[[ln:Nzínga]] |
|||
[[lt:Ratas]] |
|||
[[lv:Ritenis]] |
|||
[[mg:Kodiarana]] |
|||
[[mhr:Орава]] |
|||
[[mk:Тркало]] |
|||
[[ml:ചക്രം]] |
|||
[[mr:चाक]] |
|||
[[ms:Roda]] |
|||
[[my:ဘီး]] |
|||
[[nah:Malacatl]] |
|||
[[nds:Rad]] |
|||
[[nds-nl:Rad]] |
|||
[[new:घःचा]] |
|||
[[nl:Wiel (voortbeweging)]] |
|||
[[nn:Hjul]] |
|||
[[no:Hjul]] |
|||
[[nrm:Reue]] |
|||
[[oc:Ròda]] |
|||
[[pam:Parulang]] |
|||
[[pap:Wiel]] |
|||
[[pdc:Raad]] |
|||
[[pl:Koło (technika)]] |
|||
[[pnb:پعیہ]] |
|||
[[pt:Roda]] |
|||
[[qu:Qalla]] |
|||
[[ro:Roată]] |
|||
[[ru:Колесо]] |
|||
[[scn:Rota]] |
|||
[[sh:Kotač]] |
|||
[[simple:Wheel]] |
|||
[[sk:Koleso (prenos pohybu)]] |
[[sk:Koleso (prenos pohybu)]] |
||
[[sl:Kolo]] |
|||
[[sq:Rrota]] |
|||
[[sr:Точак]] |
|||
[[sv:Hjul]] |
|||
[[sw:Gurudumu]] |
|||
[[ta:சில்லு]] |
|||
[[te:చక్రం]] |
|||
[[th:ล้อ]] |
|||
[[tl:Gulong]] |
|||
[[tr:Tekerlek]] |
|||
[[uk:Колесо]] |
|||
[[ur:پہیہ]] |
|||
[[uz:Gʻildirak]] |
|||
[[vec:Rua]] |
|||
[[vi:Bánh xe]] |
|||
[[wa:Rowe (mecanike)]] |
|||
[[war:Kaliding]] |
|||
[[xal:Төгә]] |
|||
[[yi:ראד]] |
|||
[[zh:輪]] |
|||
[[zh-yue:轆]] |
|||
04:05, 8 martxoa 2013ko berrikusketa
Gurpila (aitzineuskaraz: *gurdi-biL[1]) ardatz baten inguruan bira egiten duen pieza mekanikoa da.
Izadiaren asmakuntza funtsezkoa kontsideratzen da, suarekin batera. Mesopotamian asmatu zen neolitikoaren bukaeran eta bere lehenengo erabilera eltzegile-gurpilarena izan zen. Gurdietan erabiltzen hasi zen ondoren eta, horren ondorioz, bere erabilera Mundu Zaharrera zabaldu zen. Kultura amerikarretan ez zen zabaldu, antza denez animalia handien faltagatik eta lurraren irregulartasunagatik.
Gurpilaren ezaugarri garrantzitsuena honako hau da: biratu arren gurpilaren puntu bat beti kontaktuan dagoela lurrarekin, eta kontaktu puntu honek ez duela abiadurarik lurrarekiko, hots, ez da irristatzen (edo behintzat hori da helburua). Hori da gurpilaren oinarrizko printzipioa. Irristatzean sortzen den marruskadura indarra ezabatzea lortzen da, gurpila mugitzeko egin beharreko lana txikiagoa delarik.
Erreferentziak
- ↑ Koldo Mitxelena (1976). Fonética histórica vasca. Donostia: Gipuzkoako Aldundia.