Zero absolutu: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.7.3) (robota Erantsia: bs:Apsolutna nula |
|||
| 22. lerroa: | 22. lerroa: | ||
[[Kategoria:Fisika]] |
[[Kategoria:Fisika]] |
||
[[af:Absolute nul]] |
|||
[[ar:صفر مطلق]] |
|||
[[be:Абсалютны нуль тэмпературы]] |
|||
[[be-x-old:Абсалютны нуль тэмпэратуры]] |
|||
[[bg:Абсолютна нула]] |
|||
[[br:Zero klok]] |
|||
[[bs:Apsolutna nula]] |
|||
[[ca:Zero absolut]] |
|||
[[cs:Absolutní nula]] |
|||
[[da:Absolut nulpunkt]] |
|||
[[de:Absoluter Nullpunkt]] |
|||
[[el:Απόλυτο μηδέν]] |
|||
[[en:Absolute zero]] |
|||
[[eo:Absoluta nulo de temperaturo]] |
|||
[[es:Cero absoluto]] |
|||
[[et:Absoluutne nulltemperatuur]] |
|||
[[fa:صفر مطلق]] |
|||
[[fi:Absoluuttinen nollapiste]] |
|||
[[fr:Zéro absolu]] |
|||
[[gl:Cero absoluto]] |
|||
[[he:האפס המוחלט]] |
|||
[[hi:परम ताप]] |
|||
[[hr:Apsolutna nula]] |
|||
[[hu:Abszolút nulla fok]] |
|||
[[hy:Բացարձակ զրո]] |
|||
[[id:Nol mutlak]] |
|||
[[is:Alkul]] |
|||
[[it:Zero assoluto]] |
|||
[[ja:絶対零度]] |
|||
[[kk:Абсолюттік нөлдік температура]] |
|||
[[ko:절대 영도]] |
|||
[[la:Zerum absolutum]] |
|||
[[lt:Absoliutusis nulis]] |
|||
[[lv:Absolūtā nulle]] |
|||
[[mk:Апсолутна нула]] |
|||
[[ml:കേവലപൂജ്യം]] |
|||
[[my:ပကတိ သုညအမှတ်]] |
|||
[[nl:Absoluut nulpunt]] |
|||
[[nn:Det absolutte nullpunktet]] |
|||
[[no:Det absolutte nullpunkt]] |
|||
[[pl:Zero bezwzględne]] |
|||
[[pt:Zero absoluto]] |
|||
[[ro:Zero absolut]] |
|||
[[ru:Абсолютный нуль температуры]] |
|||
[[sh:Apsolutna nula]] |
|||
[[si:නිරපේක්ෂ ශුන්ය]] |
|||
[[simple:Absolute zero]] |
|||
[[sk:Absolútna nula]] |
|||
[[sl:Absolutna ničla]] |
|||
[[sr:Апсолутна нула]] |
|||
[[sv:Absoluta nollpunkten]] |
|||
[[sw:Sifuri halisi]] |
|||
[[ta:தனிச்சுழி வெப்பநிலை]] |
|||
[[th:ศูนย์สัมบูรณ์]] |
|||
[[tk:Absolýut nol]] |
|||
[[tr:Mutlak sıfır]] |
|||
[[uk:Абсолютний нуль]] |
|||
[[ur:مطلق صفر]] |
|||
[[vi:Nhiệt độ không tuyệt đối]] |
|||
[[war:Sero absoluto]] |
|||
[[zh:绝对零度]] |
|||
[[zh-yue:絕對零度]] |
|||
11:16, 9 martxoa 2013ko berrikusketa
Zero absolutua egon daitekeen tenperaturarik txikiena da. Tenperatura honetan sistemaren energia maila egon daitekeen txikiena da, eta partikulak, mekanika klasikoaren arabera, ez dira higitzen. Mekanika kuantikoaren arabera, ordea, zero absolutuak hondarreko energia bat izan behar du, zero puntuko energia deitua, Heisenbergen ziurgabetasunaren printzipioa bete dadin.
Zero absolutua, gainera Kelvin eta Rankine eskalen 0 puntua ere bada. 0K edo 0R -273,15°C eta -459,67°F dira urrenez-urren.
Termodinamikaren hirugarren legearen arabera zero absolutua inoiz ezin da lortu. Gaur egun lortu den tenperaturarik txikiena -272 °Ckoa da, hozkailuak dituen molekulek ez baitute puntu horren azpitik joateko behar adinako energiarik. Zero absolutuan kristal perfektu baten entropia zero da ere.
Kristala osatzen duten atomoek, kristal akatsgabe bat eratzen badute, honen entropiak, zero baino gehiago izan behar du, eta, beraz, tenperatura, beti izango da zero absolutua baino gehiago, eta kristalak, beti izango ditu bere atomoen mugimenduak eragindako inperfekzioak, hori konpentsatzeko mugimendu bat beharko lukeelarik, eta, beraz, beti hondar inperfekzio bat izanez.
0 Kelvineko tenperaturan, substantzia guztiak solidotuko liratekeela aipatu behar da, eta, egungo beroaren ereduaren arabera, molekulek, mugitzeko edo bibratzeko ahalmen oro galduko luketela.
Orain arte, zero absolututik gertueneko tenperatura, MITeko zientzialariek lortu zuten laborategian 2003an. Gas bat eremu magnetiko batean, zero absolututik nanokelvin erdiraino (5•10−10 K) hoztuz lortu zen.
Zero absolututik gertuko fenomenoak
Zero absolututik gertu, materialen batzuetan, fenomenoren batzuk gerta daitezke, Bose-Einsteinen kondentsatua edo superfluido batzuk, helio II.a bezala.
1924an, Albert Einstein fisikari alemaniarrak eta Satyendranath Bose indiarrak, euren omenez, Bose-Einsteinen kondentsatua deritzon fenomeno baten existentzia iragarri zuten. Egoera horretan, bosoiak, energia egoera kuantiko berean elkartzen dira. Fenomeno hau, 1995ean baieztatu zen, eta, ordutik, bere propietateetako asko ikertu dira.
Zero absolututik gertuko tenperaturetan, superfluidoak era daitezke, edo baita, euren azterketarako tenperatura altuagoetan existitzen ez diren molekula hauskorrak ere, beste fenomeno batzuen artean.