Xemen I.a Gaskoiniakoa: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→‎Biografia: Datu batzuk gehitu...
tNo edit summary
2. lerroa: 2. lerroa:


== Biografia ==
== Biografia ==
Hasieran, [[781]] inguru, [[Carolus Handia]]k [[Bordeleko konderria|Bordeleko konde]] (''pagus Burdegalensis'') izendatu zuen. Beharbada baskoia zen, balizko Gaskoniako dukea izan zen [[Aldariko Gaskoniakoa|Aldariko]] edo Gaskoniako duke ''[[de iure]]'' izan zen [[Lope II.a Gaskoniakoa|Lope II.aren]] semea. Azkena aita bazuen, [[Antso I.a Lope Gaskoniakoa|Antso I.a]], [[Lope III.a Centullo Gaskoniakoa|Lope Centullo]], eta Gartziaren anaia izango zatekeen<ref>[http://fmg.ac/Projects/MedLands/GASCONY.htm Foundation for Medieval Genealogy: Gascony.]</ref>. [[Gartzia I.a Xemen Gaskoniakoa|Gartzia I.a]] eta [[Xemen II.a Gaskoniakoa|Xemen II.a]] semeak zituen. nahiz eta aditu batzuk kontrakoa esan, ez zen [[Iruñeko Erresuma]] gobernatu zuen [[Semeno leinua]]ren aitzindaria. Batzuen ustez, arbaso [[frankoak]] zituen<ref>''"Vita Hludovici"'' liburuan ''ex gente Francorum'' dela esaten da</ref>.
Hasieran, [[781]] inguru, [[Karlos Handia]]k [[Bordeleko konderria|Bordeleko konde]] (''pagus Burdegalensis'') izendatu zuen. Beharbada baskoia zen, balizko Gaskoniako dukea izan zen [[Aldariko Gaskoniakoa|Aldariko]] edo Gaskoniako duke ''[[de iure]]'' izan zen [[Lope II.a Gaskoniakoa|Lope II.aren]] semea. Azkena aita bazuen, [[Antso I.a Lope Gaskoniakoa|Antso I.a]], [[Lope III.a Centullo Gaskoniakoa|Lope Centullo]], eta Gartziaren anaia izango zatekeen.<ref>[http://fmg.ac/Projects/MedLands/GASCONY.htm Foundation for Medieval Genealogy: Gascony.]</ref> [[Gartzia I.a Xemen Gaskoniakoa|Gartzia I.a]] eta [[Xemen II.a Gaskoniakoa|Xemen II.a]] semeak zituen. nahiz eta aditu batzuk kontrakoa esan, ez zen [[Iruñeko Erresuma]] gobernatu zuen [[Semeno leinua]]ren aitzindaria. Batzuen ustez, arbaso [[frankoak]] zituen.<ref>''"Vita Hludovici"'' liburuan ''ex gente Francorum'' dela esaten da</ref>


Beste historialari batzuen arabera, berriz, Baskoniako dukearen aurkari izango zen 778. urtean, Karlomagnoren babesean (Bordeleko konte izendatu zuen), eta horrek ekarri omen zuen Orreagako Gudua (778).
Beste historialari batzuen arabera, berriz, Baskoniako dukearen aurkari izango zen 778. urtean, Karlomagnoren babesean (Bordeleko konte izendatu zuen), eta horrek ekarri omen zuen Orreagako Gudua (778).

10:07, 12 martxoa 2013ko berrikusketa

Xemen I.a Lope[1] Baskoniako dukea (812-816)[2] izan zen, Luis Errukitsuak kendu arte.

Biografia

Hasieran, 781 inguru, Karlos Handiak Bordeleko konde (pagus Burdegalensis) izendatu zuen. Beharbada baskoia zen, balizko Gaskoniako dukea izan zen Aldariko edo Gaskoniako duke de iure izan zen Lope II.aren semea. Azkena aita bazuen, Antso I.a, Lope Centullo, eta Gartziaren anaia izango zatekeen.[3] Gartzia I.a eta Xemen II.a semeak zituen. nahiz eta aditu batzuk kontrakoa esan, ez zen Iruñeko Erresuma gobernatu zuen Semeno leinuaren aitzindaria. Batzuen ustez, arbaso frankoak zituen.[4]

Beste historialari batzuen arabera, berriz, Baskoniako dukearen aurkari izango zen 778. urtean, Karlomagnoren babesean (Bordeleko konte izendatu zuen), eta horrek ekarri omen zuen Orreagako Gudua (778).

Kargua kendu zionean, matxinotu eta Luis Errukitsuak Akizen hartu zuen mendean. Orduan, enperadoreak Pirinioak zeharkatu eta Iruñean finkatu zen[5]. Batuzen ustez, horrek esan nahi du Xemenen garaietan Baskoniako dukerria Pirinioz bestaldekoa izan zen.

Erreferentziak

  1. Seguin gaskoierazko bere izena izan zen, agian germaniar jatorrizko arroa zuena. Sigiwinus, Siguvinus, Siguinus, Siguin, Sigiwin, Sigwin edo Sigoin ere idazten zuten. Euskaraz Semen zen, agian Biblian agertzen den Simon edo "seme" hitzarekin loturikoa. Euskaraz Scimin, Skimin, Scemenus, Semen, Semeno, Xemen edo Ximen, gaztelaniaz Ximeno edo Jimeno da. Biak, Semen eta Seguin, orduko iturrietan agertzen dira. Lope, berriz, Lupus latinez, Loup frantsesez, Lop gaskoieraz, Otsoa euskaraz eta Lobo edo Lope gaztelaniaz da.
  2. Monlezunen ustetan 814 eta 815 artean. Monlezun, Jean Justin. Histoire de la Gascogne. 1846.
  3. Foundation for Medieval Genealogy: Gascony.
  4. "Vita Hludovici" liburuan ex gente Francorum dela esaten da
  5. Collins, Roger. "The Basques". Londres: Blackwell Publishing, 1990


Aurrekoa
Antso I.a Lope Gaskoniakoa
Baskoniako dukea
812-816
Ondorengoa
Gartzia I.a Xemen Gaskoniakoa