Espainiako 1812ko Konstituzioa: berrikuspenen arteko aldeak
t Bot: hizkuntza arteko 13 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:Q1421412 orrian |
|||
| 19. lerroa: | 19. lerroa: | ||
[[Kategoria:Zuzenbidearen historia]] |
[[Kategoria:Zuzenbidearen historia]] |
||
[[Kategoria:1812]] |
[[Kategoria:1812]] |
||
[[ast:Constitución española de 1812]] |
|||
[[ca:Constitució Espanyola de 1812]] |
|||
[[de:Verfassung von Cádiz]] |
|||
[[en:Spanish Constitution of 1812]] |
|||
[[eo:Hispana konstitucio de 1812]] |
|||
[[es:Constitución española de 1812]] |
|||
[[fr:Constitution espagnole de 1812]] |
|||
[[gl:Constitución española de 1812]] |
|||
[[io:Hispaniana konstituco di 1812]] |
|||
[[it:Costituzione spagnola del 1812]] |
|||
[[ja:スペイン1812年憲法]] |
|||
[[pt:Constituição de Cádis]] |
|||
[[ru:Кадисская конституция]] |
|||
23:39, 17 martxoa 2013ko berrikusketa
1812ko Espainiako Konstituzioa edo Cádizko konstituzioa Espainia ko lehenengo konstituzioa izan zen, Cadizko Gorteek aldarrikatua.
Izena
1820an, Jose Feliz Amundarain zegamar apaizak konstituzio hari buruzko testu bat euskaratu zuen, eta Españiaco Neurquida (gaur egungo grafian, Espainiako Neurkida) eta Españiaco Constitucioa (gaur egungo grafian, Espainiako Konstituzioa) izenak ezarri zizkion.[1]
Gaztelaniaz, konstituzio hura San Josef egunez onartu zenez eta santu izen horren gaztelaniazko apokoristiko zabalduena Pepe denez, herritar hizkeran La Pepa ere deitzen zaio.
Historia
1812 urtean, Espainian oso egoera berezian zegoen. Alde batetik, independentzia gerra gertatzen ari zen. Hau da, Frantziak, Espainia inbaditu zuen (Fontainebleuko hitzarmenaren ondorioz) eta hauek, inbasioaren aurka agertu ziren, nahiz eta frantsesek inposatutakoa aprobetxatu. Bestalde, Iraultza liberala zegoen. Espainiako populazio guztiak ez zuen onartu inposaturiko errege berria Josef Bonaparte eta beraz botere ilegaltzat hartuz, boterea berrantolatzen dute Junten bitartez. Junta zentral bat eratuko da eta Gorteak deituko ditu. Hau da, liberalak, antzinako erregimenaren aurka agertu ziren eta horretarako idatzi zuten konstituzio hau. Konstituzio hau, leku jakin batean gauzatutakoa da: Cádizen. Izan ere, frantsesek inbaditu ez zuten leku bakarra izan zen hau eta bertan biltzen ziren liberalak, beraien ekintzak aurrera eramateko.
Erreferentziak
- ↑ Ricardo Gómez: «Cadizko konstituzioa euskarazko testuetan (1)», FiloBlogia, 2012-03-19.
|
Artikulu hau historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |