Software jabedun: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
behar dena |
|||
1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
'''Software jabeduna''', '''software pribatiboa''' edo '''software ez librea''' erabilera, aldaketa edo/eta banaketa (aldaketekin edo gabe) aukerak mugatzen dituen [[software]]a da. Hau da, [[software libre]]aren aurkakoa. Normalean software hauen [[iturri kode]]a ezin izaten da eskuratu, edo zenbaitetan bai, baina mugapenekin. |
|||
* |
|||
Iturri kodea askea izan arren ere, posible da softwarea librea ez izatea, horretarako baldintzak betetzen ez dituelako; hauxe gertatzen da [[SSH]]ren bertsio komertzialarekin eta [[Microsoft]]en [[shared source]] [[lizentzia]] programarekin, adibidez. |
|||
== Terminologia == |
|||
Sinonimo ezberdinek nagusiki software mota berbera adierazten duten arren, bakoitzak aspektu zehatz batean nabarmentzen da: |
|||
* ''Jabeduna'': Pertsona edo enpresa batek software horrekiko [[egile eskubide]]ak edo [[patente]]ak dituela adierazten du, hirugarrengoei legalki mugatzen diena. |
|||
* ''Pribatiboa'': erabiltzailearen [[askatasuna]]rekiko adierazten duen mugapena. |
|||
* ''Ez librea'': [[Software librearen inguruko Debianen jokabideak|Software librearen inguruko Debianen jokabideekin]] bat datorren softwarea da. Hauek [[Open Source Initiative]]ren [[kode ireki]]aren definizioan oinarrituta daude. |
|||
== Defentsa == |
|||
Software jabeduna defendatzen dutenek honako arrazoiak erabili ohi dituzte: |
|||
* Software jabedunak, libreak ez bezala, egileek ordainsariak jasotzea ahalbidetzen du. Softwarea garatzea prozesu luze eta neketsua da, eta eredu libreak ez du errentagarritasuna eskaintzen. |
|||
* Berrikuntzen babesa bermatzen du. Software libreak kode guztiaren kopia eta banaketa ahalbidetzen du, metodo edo [[algoritmo]] berri horri abantaila lehiakorra lortzeko aukerarik izan gabe. Software jabedunarekin hori ezagutu ahal izateko, [[atzeranzko ingeniaritza]] prozesu luze bat burutu beharra dago. |
|||
* Iturri kodea ezin da eskuratu, beraz, zailagoa da segurtasun akatsak aurkitzea. |
|||
== Adibideak == |
|||
Oso ezagunak diren jabedun softwarea [[Microsoft Windows]], [[RealPlayer]], [[iTunes]], [[Adobe Photoshop]], [[Mac OS X]] (nahiz eta bere azpian dagoen [[Darwin (sistema operatiboa)|Darwin]] software askea den), [[WinZip]] eta [[Unix]]en hainbat bertsio dira. |
|||
Hainbat software aske ere aldi berean daude jabedun terminoetan. Adibide gisa [[MySQL]], [[Sendmail]] eta [[Secure Shell]] jar daitezke. Jatorrizko copyrighta duenak, baita software askean ere, [[lizentzia bikoitza]] erabil dezake berak distribuzioak egin ahal izateko. Copylefta ez den software askea edo baimenak ematen dituen software askeko lizentzia batean banatzen den softwarea edozeini baimentzen dio jabetza distribuzioak egitea. |
|||
Software jabedun batzuk iturri-kodearekin datoz. Erabiltzaileak askoeak dira erabili eta ikasi edo aldatzeko, baina ezin dute lizentziaren arabera berbanatu. Adibideak dira [[Pine]] eta [[Microsoft]] [[Shared source]]. |
|||
Sharewarea, freewarea bezala, doan banatzen den software jabeduna da, baina bakarrik denbora mugatu batean. Horren ostean mugapen bat jartzen zaio edo funtzionatzeari uzten dio. |
|||
Software jabedunaren lizentzia bukatzen bada edo egileak ez badu gehiago erabiltzen [[abandonware]] deitzen da eta jatorri-kodea izan dezake berarekin batera. Momentu horretatik aurrera software askea izatera pasatzen da. |
|||
== Ikus, gainera == |
|||
* [[Software libre]] |
|||
[[Kategoria:Softwarea]] |
[[Kategoria:Softwarea]] |