Albert Camus: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

11:42, 7 azaroa 2013ko berrikusketa

**Albert Camus**
Datu pertsonalak

Jaio	1913ko azaroaren 7a
	Mondovi (Aljeria)
Hil	1960ko urtarrilaren 4a
	Villeblevin, Bourgogne (Frantzia)

Albert Camus (Mondovi, Aljeria, 1913ko azaroaren 7a - Villeblevin, Bourgogne, Frantzia, 1960ko urtarrilaren 4a) idazle eta filosofo frantziarra izan zen. Frantsesezko egilerik handienetarikoa da, absurdoa landu zuena: "Absurdoa oinarrizko kontzeptua eta lehenengo egia da". 1957an jaso zuen Literaturako Nobel Saria. Antzerkia, saioak, eleberriak eta ipuinak idatzi zituen. Politika arloan, 1934an Frantziako Alderdi Komunistan sartu zen.

Bigarren Mundu Gerran Frantziako erresistentzian ibili zen. Espainiako Gerra Zibilean Francoren aurka kokatu zen. SESB-en erregimen totalitarioaren kontra ere azaldu zen. 1960an hil zen auto istripuan. L'Étranger (1967an eta 2001an) eta La Peste (1991an) liburu ezagunak zinemara eraman dituzte.

Biografia

Laborari familia batean sortu zen. Filosofia ikasten hasi zen, baina tuberkulosiak jota ikasketak utzi behar izan zituen. Literaturan eta kazetaritzan hasi ondoren L'Envers et l'Endroit, (Aurkia eta ifrentzua, 1937), Noces (Ezteiak, 1938) Frantziara jo zuen. Nazien aurkako erresistentzian, Combat egunkariko zuzendari izan zen (1944-1946). Sartreren aurka agertu zen 1952an, komunistengandik hurbilegi zegoelakoan, eta humanismo konprometitu baten aldeko bideak proposatu zituen, absurdua gaindituz, L'Étranger eleberrian (1942; Arrotza, J. M. Agirrek euskarara itzulia) eta Le Mythe de Sisyphe filosofia saioan (Sisiforen mitoa, 1942) aurreratu zuen bezala. Camusen unibertsoa gizonaren, absurduaren eta borrokaren beharraren inguruan mugitu zen; hasieran gizabanakoaren konpromisoaren alde agertu bazen ere (Caligule eta Le Malentendu antzezlanak, 1944), geroko obretan gizarteak gaizkiaren aurka aritzeko behar duen morala proposatu zuen La Peste eleberria (Izurria, 1947); L'État de siège antzezlana (Setioa, 1948). Abstentzionismoaren etsai izan zen eta, era berean, helburuak bitartekoak justifikatzen dituelako teoriaren kontrakoa Les Justes (Zintzoak) antzezlana, 1949; L'Homme revolté (Gizon matxinatua) historiari buruzko saioa, 1951. Bestalde giza jokabideak kezkatzen zuen La Chute (Erorketa, 1956). Hala, Camusek zoriona baino lurreko arazoen aurreko kontzientzia sustatzen duen humanismoa aldarrikatu zuen, metafisika eta politikako ametseetatik urrun: L'Exil et le Royaume (Erbestea eta Erresuma, 1958) kontakizun bilduma. v Idazle zuhurra eta zorrotza izan zen Camus; idazkera neutroa bilatzen saiatu zen, gehiegikeriarik gabeko estilo baten bidez. Bere pentsaeraren oinarriak azaltzen zituzten artikulu asko idatzi zituen (Actuelles, artikulu bilduma, 1939-1958; Carnets, hilondoko bilduma, 1962). 1960. urtean hil zen, auto istripu batean.

Bibliografia

Eleberriak

L'Étranger (1942)
La Peste (1947)
La Chute (1956)
La Mort heureuse (hilondoko, 1970)
Le premier homme (hilondoko, 1995)

Ipuinak

La Femme Adultère (1954)
L'Exil et le Royaume (1957)

Ez fikziozkoak

L'Envers et l'Endroit (1937)
Noces (1938)
Le Mythe de Sisyphe (1942)
Combat (1946)
L'Homme révolté (1951)
Carnets, mai 1935 - fevrier 1942 (1962)
Carnets 1943-1951 (1965)

Antzerkiak

Caligula (1938)
Le Malentendu (1944)
L'État de siège (1948)
Les Justes (1949)
Les Possédés (1959)

Euskaraz

Arrotza (L'Étranger) (2000). Hiria argitaletxea. Itzultzailea: Xabier Galarreta.

Ikus, gainera

Frantsesezko literatura

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Albert Camus

Wikiesanetan badira aipuak, gai hau dutenak: Albert Camus

(Frantsesez) Webgune monografikoa
Albert Camus Armiarma.com

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

@@ 11. lerroa: / 11. lerroa: @@
 '''Albert Camus''' (Mondovi, [[Aljeria]], [[1913]]ko [[azaroaren 7]]a - Villeblevin, [[Bourgogne]], [[Frantzia]], [[1960]]ko [[urtarrilaren 4]]a) idazle eta filosofo [[frantzia]]rra izan zen. [[Frantses]]ezko egilerik handienetarikoa da, [[absurdo]]a landu zuena: "Absurdoa oinarrizko kontzeptua eta lehenengo egia da". [[1957]]an jaso zuen [[Literaturako Nobel Saria]]. [[Antzerki]]a, saioak, [[eleberri]]ak eta [[ipuin]]ak idatzi zituen. Politika arloan, [[1934]]an Frantziako Alderdi [[Komunista]]n sartu zen.
-[[Bigarren Mundu Gerra]]n [[frantziako erresistentzia]]n ibili zen. [[Espainiako Gerra Zibil]]ean [[Franco]]ren aurka kokatu zen. [[SESB]]-en erregimen totalitarioaren kontra ere azaldu zen. [[1960]]an hil zen auto istripuan. ''L'Étranger'' ([[1967]]an eta [[2001]]an) eta ''La Peste'' ([[1991]]an) liburu ezagunak zinemara eraman dituzte.
+[[Bigarren Mundu Gerra]]n [[Frantziako erresistentzia]]n ibili zen. [[Espainiako Gerra Zibil]]ean [[Franco]]ren aurka kokatu zen. [[SESB]]-en erregimen totalitarioaren kontra ere azaldu zen. [[1960]]an hil zen auto istripuan. ''L'Étranger'' ([[1967]]an eta [[2001]]an) eta ''La Peste'' ([[1991]]an) liburu ezagunak zinemara eraman dituzte.
 == Biografia ==
-Laborari familia batean sortu zen. [[Filosofia]] ikasten hasi zen, baina [[tuberkulosi]]ak jota ikasketak utzi behar izan zituen. Literaturan eta kazetaritzan hasi ondoren ''L´Envers et l´Endroit,'' (''Aurkia eta ifrentzua,'' 1937), ''Noces ''(''Ezteiak, ''1938) [[Frantzia]]ra jo zuen. [[Frantziako Erresistentzia|Nazien aurkako erresistentzian]], ''Combat'' egunkariko zuzendari izan zen (1944-1946). [[Sartre]]ren aurka agertu zen 1952an, komunistengandik hurbilegi zegoelakoan, eta humanismo konprometitu baten aldeko bideak proposatu zituen, absurdua gaindituz, ''L´Étranger'' eleberrian (1942; ''Arrotza,'' J. M. Agirrek euskarara itzulia) eta ''Le Mythe de Sisyphe'' filosofia saioan (''Sisiforen mitoa, ''1942) aurreratu zuen bezala. Camusen unibertsoa gizonaren, absurduaren eta borrokaren beharraren inguruan mugitu zen; hasieran gizabanakoaren konpromisoaren alde agertu bazen ere (''Caligule'' eta ''Le Malentendu ''antzezlanak, 1944), geroko obretan gizarteak gaizkiaren aurka aritzeko behar duen morala proposatu zuen ''La Peste'' eleberria (''Izurria,'' 1947); ''L´Etat de siège'' antzezlana (''Setioa, ''1948). Abstentzionismoaren etsai izan zen eta, era berean, helburuak bitartekoak justifikatzen dituelako teoriaren kontrakoa ''Les Justes (Zintzoak)'' antzezlana, 1949; ''L´Homme revolté (Gizon matxinatua) ''historiari buruzko saioa, 1951. Bestalde giza jokabideak kezkatzen zuen ''La Chute ''(''Erorketa, ''1956). Hala, Camusek zoriona baino lurreko arazoen aurreko kontzientzia sustatzen duen humanismoa aldarrikatu zuen, metafisika eta politikako ametseetatik urrun: ''L´Exil et le Royaume'' (''Erbestea eta Erresuma,'' 1958) kontakizun bilduma. ''' &nbsp;v&nbsp;''' Idazle zuhurra eta zorrotza izan zen Camus; idazkera neutroa bilatzen saiatu zen, gehiegikeriarik gabeko estilo baten bidez. Bere pentsaeraren oinarriak azaltzen zituzten artikulu asko idatzi zituen (''Actuelles,'' artikulu bilduma, 1939-1958; ''Carnets,'' hilondoko bilduma, 1962). 1960. urtean hil zen auto istripu batean.
+Laborari familia batean sortu zen. [[Filosofia]] ikasten hasi zen, baina [[tuberkulosi]]ak jota ikasketak utzi behar izan zituen. Literaturan eta kazetaritzan hasi ondoren ''L'Envers et l'Endroit,'' (''Aurkia eta ifrentzua,'' 1937), ''Noces ''(''Ezteiak, ''1938) [[Frantzia]]ra jo zuen. [[Frantziako Erresistentzia|Nazien aurkako erresistentzian]], ''Combat'' egunkariko zuzendari izan zen (1944-1946). [[Sartre]]ren aurka agertu zen 1952an, komunistengandik hurbilegi zegoelakoan, eta humanismo konprometitu baten aldeko bideak proposatu zituen, absurdua gaindituz, ''L'Étranger'' eleberrian (1942; ''Arrotza,'' J. M. Agirrek euskarara itzulia) eta ''Le Mythe de Sisyphe'' filosofia saioan (''Sisiforen mitoa, ''1942) aurreratu zuen bezala. Camusen unibertsoa gizonaren, absurduaren eta borrokaren beharraren inguruan mugitu zen; hasieran gizabanakoaren konpromisoaren alde agertu bazen ere (''Caligule'' eta ''Le Malentendu ''antzezlanak, 1944), geroko obretan gizarteak gaizkiaren aurka aritzeko behar duen morala proposatu zuen ''La Peste'' eleberria (''Izurria,'' 1947); ''L'État de siège'' antzezlana (''Setioa, ''1948). Abstentzionismoaren etsai izan zen eta, era berean, helburuak bitartekoak justifikatzen dituelako teoriaren kontrakoa ''Les Justes (Zintzoak)'' antzezlana, 1949; ''L'Homme revolté (Gizon matxinatua) ''historiari buruzko saioa, 1951. Bestalde giza jokabideak kezkatzen zuen ''La Chute ''(''Erorketa, ''1956). Hala, Camusek zoriona baino lurreko arazoen aurreko kontzientzia sustatzen duen humanismoa aldarrikatu zuen, metafisika eta politikako ametseetatik urrun: ''L'Exil et le Royaume'' (''Erbestea eta Erresuma,'' 1958) kontakizun bilduma. ''' &nbsp;v&nbsp;''' Idazle zuhurra eta zorrotza izan zen Camus; idazkera neutroa bilatzen saiatu zen, gehiegikeriarik gabeko estilo baten bidez. Bere pentsaeraren oinarriak azaltzen zituzten artikulu asko idatzi zituen (''Actuelles,'' artikulu bilduma, 1939-1958; ''Carnets,'' hilondoko bilduma, 1962). 1960. urtean hil zen, auto istripu batean.
@@ 27. lerroa: / 27. lerroa: @@
 === Ipuinak ===
 * ''La Femme Adultère'' ([[1954]])
-* ''L'exil et le royaume'' ([[1957]])
+* ''L'Exil et le Royaume'' ([[1957]])
 === Ez fikziozkoak ===
-* ''L'envers et l'endroit'' ([[1937]])
+* ''L'Envers et l'Endroit'' ([[1937]])
 * ''Noces'' ([[1938]])
 * ''Le Mythe de Sisyphe'' ([[1942]])