Kortisol

Kortisolaren egitura kimikoa.

Kortisol edo hidrokortisona giltzurrungaineko guruinaren azalak jariatzen duen hormona esteroidea da, glukokortikoideetako familiakoa. Kolesteroletik abiatuta sintetizatzen da, giltzurrungaineko guruinaren azalak jariatzen dituen beste hormonen antzera (aldosterona, kortisona, testosterona...).

Egitura kimikoari dagokionez hormona esteroidea da, hots, talde ziklopentano-perhidrofenantreno du egitura nagusitzat (17+4 C).

Hormona adrenokortikotropikoak (ACTH, hipofisiak jariaturiko hormonak) kortisolaren sintesia bultzatzen du. Giltzurrungaineko azalak ez du nerbio-bukaerarik, beraz hormona glukokortikoideen (kortisol, kortisona...) jariaketaren kontrola ez dago nerbio-sistemaren menpe, hormonen menpe baizik (ACTH hormonaren menpe, batez ere). Aldi berean, hipotalamoak ekoizten duen kortikotropinak erregulatzen du ACTHaren sintesia.

Jakina da estresak duen eragina kortisolaren ekoizpenean: izan ere, estresaren hormonatzat jotzen da kortisola, gorputzak kopuru handian sortzen baitu alarma egoera baten aurrean.

Kortisolaren funtzioak eta efektuak

• gluzidoen metabolismoari eragiten dio, odolean dagoen glukosa-kopurua handituz

• era berean, gantz azidoen odoleko kontzentrazioa ere handitzen du

• gluzidoen, lipidoen eta proteinen katabolismoa areagotzen du, orokorrean

• hanturaren aurkako efektu nabarmena du, klinika mailan erabiltzen dena

• kaltzioaren heste-xurgatzea eragozten du, hezurretako deskaltzifikazioa erraztuz

• linfozitoen kopurua murriztu eta eritropoiesia sustatzen du

Hanturaren aurkako efektuak eta eragiten duen immunodepresioak kortisolaren erabilera terapeutikoa bultzatu dute, kortikosteroide sintetikoak agertuz (prednisona, budesonida, e.a.).

Kortisolaren odol-kontzentrazioa txikia da Addisonen gaixotasuna dagoenean, eta handia Cushing-en sindromean.