Abeltzaintza: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Animal husbandry lotu du, Wikidataren arabera.
No edit summary
1. lerroa: 1. lerroa:
[[Fitxategi:Cowboy.jpg|thumb|right|[[1887]]an "cowboy" edo unai bati ateratako argazkia]]
[[Fitxategi:Cowboy.jpg|thumb|right|[[1887]]an "cowboy" edo unai bati ateratako argazkia]]


'''Abeltzaintza''' [[lehen sektore ekonomikoa]]ren jarduera da, azienda edo abereak zaintzeaz arduratzen dena. [[Euskal Herria]]n tradizionalki oso lanbide hedatua izan da, tipikoki [[baserri]]arekin lotutakoa, gaur egun gainbehera doan arren.
'''Abeltzaintza''' [[lehen sektore ekonomikoa]]ren jarduera da, azienda edo abereak zaintzeaz arduratzen dena. [[Euskal Herria]]n duela hainbat milurteko errotutako bizibidea da, XV. mendeaz geroztik Euskal Herriko Atlantikoko isurialdean gehienbat [[baserri]]ari lotua. Abeltzaintzak XX. mendean beherakada handia izan zuen, industria eta zerbitzuetako lana erosoagoa eta hobeto ordaindua zenez. '''Abeltzainak''' dira lanbide hau dutenak; askotan, [[nekazaritza]]n ere jarduten dute.


Orokorrean, abere edo animaliak bi taldetan sailkatu ditzakegu: azienda ''larria'' ([[behi]]ak, [[zezen]]ak eta [[zaldi]]ak) eta ''xehea'' ([[ardi]]ak, [[txerri]]ak eta [[ahuntz]]ak). Hauen ustiapenaren bidez, [[esne]]a, [[arrautza]]k eta bestelako [[elikagai]]ak lortzen dira.
Oro har, '''azienda''' (abeltzainak hazitako abereak edo animaliak) bi taldetan sailkatu ditzakegu: '''azienda larria''' ([[behi]]ak, [[zezen]]ak eta [[zaldi]]ak) eta '''azienda xehea''' ([[ardi]]ak, [[txerri]]ak eta [[ahuntz]]ak). Haiek ustiatuz, [[haragi]]a, [[esne]]a, [[arrautza]]k eta bestelako [[elikagai]]ak lortzen dira.

''Abeltzainak'' dira lanbide hau dutenak. Askotan [[nekazaritza]]rekin lotura handia daukate.


== Azienda motak ==
== Azienda motak ==
=== Larria ===
=== Larria ===
* [[Behi]]-azienda edo azienda ''gorri''az unaiak arduratzen dira.
* [[Behi]]-azienda edo azienda gorriaz unaiak arduratzen dira.
* [[Zaldi]]-aziendarekin zaldikoek jarduten dute.
* [[Zaldi]]-aziendarekin zaldikoek jarduten dute.


=== Xehea ===
=== Xehea ===
* [[Ahuntz]]-aziendaz ahuntzainak arduratzen dira.
* [[Ahuntz]]-aziendaz ahuntzainak arduratzen dira.
* [[Ardi]]-azienda edo azienda ''zuri''a zaintzeko [[artzain]]ak daude.
* [[Ardi]]-azienda edo azienda zuria zaintzen [[artzain]]ak aritzen dira.
* [[Txerri]]-azienda edo azienda ''beltz''arekin urdezainak dabiltza.
* [[Txerri]]-azienda edo azienda beltzarekin urdezainak dabiltza.


== Ikus, gainera ==
== Ikus, gainera ==
25. lerroa: 23. lerroa:
{{commonskat}}
{{commonskat}}


* {{eu}} [http://www.ehne.org/ Euskal Herriko Nekazarien Elkartea (EHNE)]
* [http://www.ehne.org/ Euskal Herriko Nekazarien Elkartea (EHNE)]
* {{es}} [http://www.uagn.es/ Union de Agricultores y Ganaderos de Navarra (UAGN)]
* {{es}} [http://www.uagn.es/ Union de Agricultores y Ganaderos de Navarra (UAGN)]



15:51, 28 azaroa 2013ko berrikusketa

1887an "cowboy" edo unai bati ateratako argazkia

Abeltzaintza lehen sektore ekonomikoaren jarduera da, azienda edo abereak zaintzeaz arduratzen dena. Euskal Herrian duela hainbat milurteko errotutako bizibidea da, XV. mendeaz geroztik Euskal Herriko Atlantikoko isurialdean gehienbat baserriari lotua. Abeltzaintzak XX. mendean beherakada handia izan zuen, industria eta zerbitzuetako lana erosoagoa eta hobeto ordaindua zenez. Abeltzainak dira lanbide hau dutenak; askotan, nekazaritzan ere jarduten dute.

Oro har, azienda (abeltzainak hazitako abereak edo animaliak) bi taldetan sailkatu ditzakegu: azienda larria (behiak, zezenak eta zaldiak) eta azienda xehea (ardiak, txerriak eta ahuntzak). Haiek ustiatuz, haragia, esnea, arrautzak eta bestelako elikagaiak lortzen dira.

Azienda motak

Larria

  • Behi-azienda edo azienda gorriaz unaiak arduratzen dira.
  • Zaldi-aziendarekin zaldikoek jarduten dute.

Xehea

  • Ahuntz-aziendaz ahuntzainak arduratzen dira.
  • Ardi-azienda edo azienda zuria zaintzen artzainak aritzen dira.
  • Txerri-azienda edo azienda beltzarekin urdezainak dabiltza.

Ikus, gainera

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Abeltzaintza Aldatu lotura Wikidatan