Bornholm: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
tNo edit summary |
||
7. lerroa: | 7. lerroa: | ||
| jatorrizko izena = |
| jatorrizko izena = |
||
| jatorrizko izenaren lotura = daniera |
| jatorrizko izenaren lotura = daniera |
||
| izendapena = Bornholm |
|||
| kokapena = [[Itsaso Baltiko]]a |
| kokapena = [[Itsaso Baltiko]]a |
||
| koordenatuak = {{Coord|55|07|30|N|14|55|00|E|scale:1000000|display=inline,title}} |
| koordenatuak = {{Coord|55|07|30|N|14|55|00|E|scale:1000000|display=inline,title}} |
11:31, 27 maiatza 2014ko berrikusketa
Bornholm | |
---|---|
| |
Geografia | |
Kokapena | Itsaso Baltikoa |
Azalera | 588 km2 |
Punturik garaiena | Rytterknægten |
Politika | |
Herrialdea | Txantiloi:DNK |
Eskualdea | Danimarkako Hiriburu Eskualdea |
Udalerria | Bornholm |
Hiri populatuena | Rønne |
Hiri populatuenaren biztanleria | 13.924 bizt. |
Gizartea | |
Biztanleria | 41.303 |
Dentsitatea | 70,2 bizt./km² |
Bornholm (danieraz bɒːnˈhʌlˀm ahoskatua; antzinako eskandinavieraz: Burgundaholmr) Itsaso Baltikoko uharte bat da, Danimarkaren mendekoa. Danimarkako gainerako lurretatik ekialdera dago, Suediaren hegoaldean, Poloniaren iparraldean. Administratiboki, Danimarkako Hiriburu Eskualdearen barnean sartuta dago.
Etimologia eta hizkuntza
Uhartearen izenaren jatorria antzinako eskandinavierazko Burgundaholmr da, honek "Burgundiarren uhartea" esan nahi du. Hizkuntza berezia ere badute, bornholmera, danieraren dialektoa kontsideratzen dena. Bere ezaugarri gramatikalak direla eta, suediarrek hobeto ulertzen omen dute daniarrek baino.
Demografia
Rønne da uharteko herri handiena eta hiriburua. Hona hemen uharteko herri aipagarrienak:
- Rønne (12.887 biztanle)
- Nexø (3.700)
- Aakirkeby (2.108)
- Hasle (1.705)
- Allinge-Sandvig (1.683)
XX. mende hasieratik ez da uhartearen populazioa asko aldatu, hala ere azken hamarkadetan beheranzko joera erakusten ari da.
1901 | 1925 | 1945 | 1965 | 1986 | 2005 | 2010 | 2012 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
40.677 | 45.550 | 47.185 | 48.620 | 46.919 | 43.347 | 42.154 | 41.303 |
Historia
Danimarka beti izan da Bornholm uhartearen jabea, tarte motzetan Lübeckek (1525) eta Suediak (1645) kontrolatu izan badute ere.
Izenari kasu eginez, badirudi burgundiarren irla izan zela V mendearen inguruan. Ondorengo mendeetan Danimarkakoa zen Eskania eskualdearen barnean egon zen. Danimarkak eskualde hau galdu zuenean Kopenhagek hartu zuen bere kontrola, Itsaso Baltikoan zuen posizio estrategikoa zela eta.
Bigarren Mundu Gerran alemaniar naziek erraz konkistatu zuten irla. Beren helburua aliatuen urpekuntziak Alemaniara ez iristea zen. Hegazkin sovietarrek bonbardaketa ugari egin zituzten bertan agintean zegoen Von Kamft generala ez baitzen errenditzen, azkenean 1945eko maiatzaren 9an konkistatu zuten uhartea eta urtebetez okupaturik izan zuten.
Geografia
Danimarka ez bezala, uhartea oso aldapatsua da eta ongi bereizten diren hiru zati ditu; iparraldean Hammeren lurmuturra, erdialdean Almindingen basoa eta hegoaldean Dueoddeko hondartza zuriak. Hauetaz gain bereziki aipagarriak dira Jons Kapel eta Helligdomsklipperne itsaslabarrak.
Klima
Datu klimatikoak (Bornholm) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 1.9 | 1.7 | 3.7 | 8.0 | 13.8 | 18.0 | 19.5 | 19.7 | 16.1 | 11.9 | 7.3 | 3.8 | 10.4 |
Batez besteko tenperatura (ºC) | 0.1 | -0.3 | 1.5 | 4.9 | 10.1 | 14.6 | 16.6 | 16.7 | 13.5 | 9.5 | 5.4 | 2.0 | 7.9 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -1.7 | -2.4 | -0.8 | 1.7 | 6.3 | 10.8 | 13.1 | 13.1 | 10.5 | 7.0 | 3.3 | 0.0 | 5.1 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 51 | 32 | 40 | 37 | 37 | 42 | 55 | 55 | 63 | 60 | 76 | 62 | 609 |
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 11 | 7 | 9 | 7 | 7 | 6 | 8 | 8 | 9 | 10 | 12 | 12 | 103 |
Eguzki orduak | 36 | 58 | 106 | 168 | 238 | 240 | 222 | 208 | 137 | 88 | 46 | 34 | 1580 |
Iturria: DMI (Danmarks Meteorologiske Institut)[1] |
Ondasun nabarmenak
Natura
Eraikinak
Iruditegia
-
Rønneko kaia.
-
Hammershus gazteluaren aztarnak.
Ikus, gainera
Erreferentziak
- ↑ Weather Information for Bornholm. Danmarks Meteorologiske Institut (Noiz kontsultatua: 12 May 2009).
Kanpo loturak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Bornholm |
- (Ingelesez) Webgune ofiziala