Askenazi: berrikuspenen arteko aldeak
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Ashkenazi Jews lotu du, Wikidataren arabera. |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
12. lerroa: | 12. lerroa: | ||
'''Askenaziak''' ([[hebreera]]z: אַשְׁכֲּנָזִים, {{IPA|ˌaʃkəˈnazim}}, sing.: {{IPA|[ˌaʃkəˈnazi]}}), [[Alemania]]ko [[Rhin]] ibaiaren arroan, hegoaldeko [[Alsazia]]tik iparraldeko [[Renania]]raino, [[Erdi Aroa]]n bizi ziren [[judu]]en ondorengoak dira. Erdi Aroko [[hebreera]]z ''Ashkenaz'' eskualdea eta [[Alemania]] izendatzeko toponimoa izan zen eta ''ashkenazim'', beraz, alemaniar judu esan nahi zuen. Gero, mendebalde eta erdialdeko juduek, bertan ikasi ondoren, bere buruarentzat izendapen hori aldarrikatu zuten. |
'''Askenaziak''' ([[hebreera]]z: אַשְׁכֲּנָזִים, {{IPA|ˌaʃkəˈnazim}}, sing.: {{IPA|[ˌaʃkəˈnazi]}}), [[Alemania]]ko [[Rhin]] ibaiaren arroan, hegoaldeko [[Alsazia]]tik iparraldeko [[Renania]]raino, [[Erdi Aroa]]n bizi ziren [[judu]]en ondorengoak dira. Erdi Aroko [[hebreera]]z ''Ashkenaz'' eskualdea eta [[Alemania]] izendatzeko toponimoa izan zen eta ''ashkenazim'', beraz, alemaniar judu esan nahi zuen. Gero, mendebalde eta erdialdeko juduek, bertan ikasi ondoren, bere buruarentzat izendapen hori aldarrikatu zuten. |
||
Askenazi juduek, [[XI. mendea|XI.]] eta [[XIX. |
Askenazi juduek, [[XI. mendea|XI.]] eta [[XIX. mendea|XIX. mendeen]] artean handik [[Hungaria]], [[Polonia]], [[Bielorrusia]], [[Lituania]], [[Errusia]], [[Ukraina]] eta beste lekuetara migratu zirenean, bere hizkuntza zen [[yiddish]]a eraman zuten. Hala ere, bertoko komunitate nagusiak ([[Spira|Speyer]], [[Worms]] eta [[Mainz]]) bere kultura eta liturgiaren sehaskatzat hartzen zuten. Hiru komunitateek SHUM (''Shpira'', ''Vermayza'' eta ''Magentza''-ren lehenengo letrak) izeneko liga sortu zuten. |
||
Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, [[1931]]rako %92a ziren. Egun %80a dira<ref name="sephardic">{{Erreferentzia|url=http://www.jcpa.org/dje/articles3/sephardic.htm|izenburua=Can Sephardic Judaism be Reconstructed?|argitaletxea=Jerusalem Center for Public Affairs|izena=Daniel J.|abizena=Elazar}}</ref>, bigarren taldea [[sefardi]]ak izanik. |
Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, [[1931]]rako %92a ziren. Egun %80a dira<ref name="sephardic">{{Erreferentzia|url=http://www.jcpa.org/dje/articles3/sephardic.htm|izenburua=Can Sephardic Judaism be Reconstructed?|argitaletxea=Jerusalem Center for Public Affairs|izena=Daniel J.|abizena=Elazar}}</ref>, bigarren taldea [[sefardi]]ak izanik. |
14:28, 4 apirila 2015ko berrikusketa
Askenaziak (יהודי אשכנז Y'hude Ashk'naz) | |
---|---|
| |
Biztanleak guztira | |
8–11.2[1] milioi | |
Biztanleria nabarmena duten eskualdeak | |
Israel: 2,8–4 milioi[2] Ameriketako Estatu Batuak: 5–6 miloi | |
Hizkuntza | |
Historikoak: Yiddish Egungoak: hebreera eta herrialdekoa | |
Erlijioa | |
Judaismoa | |
Zerikusia duten beste giza taldeak | |
Juduak |
Askenaziak (hebreeraz: אַשְׁכֲּנָזִים, ˌaʃkəˈnazim, sing.: [ˌaʃkəˈnazi]), Alemaniako Rhin ibaiaren arroan, hegoaldeko Alsaziatik iparraldeko Renaniaraino, Erdi Aroan bizi ziren juduen ondorengoak dira. Erdi Aroko hebreeraz Ashkenaz eskualdea eta Alemania izendatzeko toponimoa izan zen eta ashkenazim, beraz, alemaniar judu esan nahi zuen. Gero, mendebalde eta erdialdeko juduek, bertan ikasi ondoren, bere buruarentzat izendapen hori aldarrikatu zuten.
Askenazi juduek, XI. eta XIX. mendeen artean handik Hungaria, Polonia, Bielorrusia, Lituania, Errusia, Ukraina eta beste lekuetara migratu zirenean, bere hizkuntza zen yiddisha eraman zuten. Hala ere, bertoko komunitate nagusiak (Speyer, Worms eta Mainz) bere kultura eta liturgiaren sehaskatzat hartzen zuten. Hiru komunitateek SHUM (Shpira, Vermayza eta Magentza-ren lehenengo letrak) izeneko liga sortu zuten.
Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, 1931rako %92a ziren. Egun %80a dira[3], bigarren taldea sefardiak izanik.
Erreferentziak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Askenazi |
- ↑ John Hopkins Gazette
- ↑ Jerusalengo Hebrear Unibertsitatea: "Ashkenazi Jews"
- ↑ Elazar, Daniel J.. Can Sephardic Judaism be Reconstructed?. Jerusalem Center for Public Affairs.