Askenazi: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Ashkenazi Jews lotu du, Wikidataren arabera.
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
12. lerroa: 12. lerroa:
'''Askenaziak''' ([[hebreera]]z: אַשְׁכֲּנָזִים, {{IPA|ˌaʃkəˈnazim}}, sing.: {{IPA|[ˌaʃkəˈnazi]}}), [[Alemania]]ko [[Rhin]] ibaiaren arroan, hegoaldeko [[Alsazia]]tik iparraldeko [[Renania]]raino, [[Erdi Aroa]]n bizi ziren [[judu]]en ondorengoak dira. Erdi Aroko [[hebreera]]z ''Ashkenaz'' eskualdea eta [[Alemania]] izendatzeko toponimoa izan zen eta ''ashkenazim'', beraz, alemaniar judu esan nahi zuen. Gero, mendebalde eta erdialdeko juduek, bertan ikasi ondoren, bere buruarentzat izendapen hori aldarrikatu zuten.
'''Askenaziak''' ([[hebreera]]z: אַשְׁכֲּנָזִים, {{IPA|ˌaʃkəˈnazim}}, sing.: {{IPA|[ˌaʃkəˈnazi]}}), [[Alemania]]ko [[Rhin]] ibaiaren arroan, hegoaldeko [[Alsazia]]tik iparraldeko [[Renania]]raino, [[Erdi Aroa]]n bizi ziren [[judu]]en ondorengoak dira. Erdi Aroko [[hebreera]]z ''Ashkenaz'' eskualdea eta [[Alemania]] izendatzeko toponimoa izan zen eta ''ashkenazim'', beraz, alemaniar judu esan nahi zuen. Gero, mendebalde eta erdialdeko juduek, bertan ikasi ondoren, bere buruarentzat izendapen hori aldarrikatu zuten.


Askenazi juduek, [[XI. mendea|XI.]] eta [[XIX. mende]]en artean handik [[Hungaria]], [[Polonia]], [[Bielorrusia]], [[Lituania]], [[Errusia]], [[Ukraina]] eta beste lekuetara migratu zirenean, bere hizkuntza zen [[yiddish]]a eraman zuten. Hala ere, bertoko komunitate nagusiak ([[Speyer]], [[Worms]] eta [[Mainz]]) bere kultura eta liturgiaren sehaskatzat hartzen zuten. Hiru komunitateek SHUM (''Shpira'', ''Vermayza'' eta ''Magentza''-ren lehenengo letrak) izeneko liga sortu zuten.
Askenazi juduek, [[XI. mendea|XI.]] eta [[XIX. mendea|XIX. mendeen]] artean handik [[Hungaria]], [[Polonia]], [[Bielorrusia]], [[Lituania]], [[Errusia]], [[Ukraina]] eta beste lekuetara migratu zirenean, bere hizkuntza zen [[yiddish]]a eraman zuten. Hala ere, bertoko komunitate nagusiak ([[Spira|Speyer]], [[Worms]] eta [[Mainz]]) bere kultura eta liturgiaren sehaskatzat hartzen zuten. Hiru komunitateek SHUM (''Shpira'', ''Vermayza'' eta ''Magentza''-ren lehenengo letrak) izeneko liga sortu zuten.


Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, [[1931]]rako %92a ziren. Egun %80a dira<ref name="sephardic">{{Erreferentzia|url=http://www.jcpa.org/dje/articles3/sephardic.htm|izenburua=Can Sephardic Judaism be Reconstructed?|argitaletxea=Jerusalem Center for Public Affairs|izena=Daniel J.|abizena=Elazar}}</ref>, bigarren taldea [[sefardi]]ak izanik.
Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, [[1931]]rako %92a ziren. Egun %80a dira<ref name="sephardic">{{Erreferentzia|url=http://www.jcpa.org/dje/articles3/sephardic.htm|izenburua=Can Sephardic Judaism be Reconstructed?|argitaletxea=Jerusalem Center for Public Affairs|izena=Daniel J.|abizena=Elazar}}</ref>, bigarren taldea [[sefardi]]ak izanik.

14:28, 4 apirila 2015ko berrikusketa

Askenaziak
(יהודי אשכנז Y'hude Ashk'naz)

Biztanleak guztira
8–11.2[1] milioi
Biztanleria nabarmena duten eskualdeak
 Israel: 2,8–4 milioi[2]
 Ameriketako Estatu Batuak: 5–6 miloi
Hizkuntza
Historikoak: Yiddish
Egungoak: hebreera eta herrialdekoa
Erlijioa
Judaismoa
Zerikusia duten beste giza taldeak
Juduak

Askenaziak (hebreeraz: אַשְׁכֲּנָזִים, ˌaʃkəˈnazim, sing.: [ˌaʃkəˈnazi]), Alemaniako Rhin ibaiaren arroan, hegoaldeko Alsaziatik iparraldeko Renaniaraino, Erdi Aroan bizi ziren juduen ondorengoak dira. Erdi Aroko hebreeraz Ashkenaz eskualdea eta Alemania izendatzeko toponimoa izan zen eta ashkenazim, beraz, alemaniar judu esan nahi zuen. Gero, mendebalde eta erdialdeko juduek, bertan ikasi ondoren, bere buruarentzat izendapen hori aldarrikatu zuten.

Askenazi juduek, XI. eta XIX. mendeen artean handik Hungaria, Polonia, Bielorrusia, Lituania, Errusia, Ukraina eta beste lekuetara migratu zirenean, bere hizkuntza zen yiddisha eraman zuten. Hala ere, bertoko komunitate nagusiak (Speyer, Worms eta Mainz) bere kultura eta liturgiaren sehaskatzat hartzen zuten. Hiru komunitateek SHUM (Shpira, Vermayza eta Magentza-ren lehenengo letrak) izeneko liga sortu zuten.

Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, 1931rako %92a ziren. Egun %80a dira[3], bigarren taldea sefardiak izanik.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Askenazi Aldatu lotura Wikidatan