Capcir: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\|(.*)\}\} +{{commonskat}})
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
5. lerroa: 5. lerroa:
Zazpi udalerrik osatua da; hiriburua [[Formiguera]] (435 biztanle) da; [[els Angles]] (568) apur bat populatuago dago, beti ere oso biztanleria apalean baina eskualdeko herririk animatuena da. Iparraldean [[Donasan]] eskualdea ([[Okzitania]]) du, ekialdean [[Conflent]] eta hegoalde zein mendebaldean [[Cerdanya]].
Zazpi udalerrik osatua da; hiriburua [[Formiguera]] (435 biztanle) da; [[els Angles]] (568) apur bat populatuago dago, beti ere oso biztanleria apalean baina eskualdeko herririk animatuena da. Iparraldean [[Donasan]] eskualdea ([[Okzitania]]) du, ekialdean [[Conflent]] eta hegoalde zein mendebaldean [[Cerdanya]].


Cerdanyako urak [[Segre]] eta [[Ebro]]ra -hegoalderantz joz- eta Conflentekoak [[Tet]] ibaira -ekialderantz- doazen bitartean, '''Capcir''' iparraldeari begira dago: eskualdean jaiotzen den [[Aude (ibaia)|Aude]] ibaia du ardatz eta hegoaldetik iparraldera eskualde osoa zeharkatzen du. Ibai hau garrantzi handikoa da, batez ere [[Okzitania]]ko lurretatik pasatzen da eta [[Aude|departamendu bati]] izena ematen dio.
Cerdanyako urak [[Segre ibaia|Segre]] eta [[Ebro]]ra -hegoalderantz joz- eta Conflentekoak [[Tet]] ibaira -ekialderantz- doazen bitartean, '''Capcir''' iparraldeari begira dago: eskualdean jaiotzen den [[Aude (ibaia)|Aude]] ibaia du ardatz eta hegoaldetik iparraldera eskualde osoa zeharkatzen du. Ibai hau garrantzi handikoa da, batez ere [[Okzitania]]ko lurretatik pasatzen da eta [[Aude|departamendu bati]] izena ematen dio.


Batez beste 1.500 mtan dagoen [[goi-ordoki]]a da. [[XX. mendea]]ren azken hamarkadak arte nekazaritza izan da baina [[turismo]]ak hazkunde handia izan du; baso eta [[aintzira]]z josita, mendi ibilaidietarako eta [[eski nordiko]]rako oso egokia da. Klima nolakoa den adierazten duten bi ezizen eman zaizkio: ''el Petit Canadà'' ("[[Kanada]] txikia") eta ''la Petita Sibèria'' ("[[Siberia]] txikia"). Siberiari egiten zaion erreferentzia egokia da, [[Mendebaldeko Europa]]n geratzen diren ''[[Ligularia sibirica]]'' [[Artiko]] aldeko landarearen ale bakanetakoak '''Capcirren''' daudelako.
Batez beste 1.500 mtan dagoen [[goi-ordoki]]a da. [[XX. mendea]]ren azken hamarkadak arte nekazaritza izan da baina [[turismo]]ak hazkunde handia izan du; baso eta [[aintzira]]z josita, mendi ibilaidietarako eta [[eski nordiko]]rako oso egokia da. Klima nolakoa den adierazten duten bi ezizen eman zaizkio: ''el Petit Canadà'' ("[[Kanada]] txikia") eta ''la Petita Sibèria'' ("[[Siberia]] txikia"). Siberiari egiten zaion erreferentzia egokia da, [[Mendebaldeko Europa]]n geratzen diren ''[[Ligularia sibirica]]'' [[Artikoa|Artiko]] aldeko landarearen ale bakanetakoak '''Capcirren''' daudelako.


== Historia ==
== Historia ==
Capcir eta [[Ipar Katalunia]]ko beste eskualdeak [[Katalunia]]tik banandu ziren [[XVII. mendea]]n [[Segadorsen Gudua]]ren ostean sinatu zen [[Pirinioetako Hitzarmena]]ren ondorioz. Han, [[Frantzia]]k eta [[Espainia]]k [[Katalunia]] elkarren artean banatzea adostu zuten.
Capcir eta [[Ipar Katalunia]]ko beste eskualdeak [[Katalunia]]tik banandu ziren [[XVII. mendea]]n [[Segadorsen Gudua]]ren ostean sinatu zen [[Pirinioetako Hitzarmena]]ren ondorioz. Han, [[Frantzia]]k eta [[Espainia]]k [[Katalunia]] elkarren artean banatzea adostu zuten.


[[Ipar Katalunia]]ko gainontzeko eskualdeak bezala, eta ez du onarpen ofizialik. Gainera [[1790]]ean [[Formiguerako kantonamendua]] osatu bazen ere (udalerri guztiak [[la Llaguna]] izan ezik), [[1801]]ean halamoduan '''Capcir''' ezagutzen zuen [[Frantzia]]ko behe mailako egitura administratibo hori ere desagertu zen eta zazpi udalerriak [[Montlluísko kantonamendua|Montlluískoaren]] barruan daude. Udalerri elkargo modernoei dagokienez, [[2012]]an [[Capcir Alt Conflent]] izeneko [[Herri Elkargo]]ak bi eskualde hauetako eta [[Cerdanya]]ko 17 udalerri biltzen zituen.
[[Ipar Katalunia]]ko gainontzeko eskualdeak bezala, eta ez du onarpen ofizialik. Gainera [[1790]]ean [[Formiguerako kantonamendua]] osatu bazen ere (udalerri guztiak [[la Llaguna]] izan ezik), [[1801]]ean halamoduan '''Capcir''' ezagutzen zuen [[Frantzia]]ko behe mailako egitura administratibo hori ere desagertu zen eta zazpi udalerriak [[Montlluísko kantonamendua|Montlluískoaren]] barruan daude. Udalerri elkargo modernoei dagokienez, [[2012]]an [[Capcir Alt Conflent]] izeneko [[Herri elkargo|Herri Elkargoak]] bi eskualde hauetako eta [[Cerdanya]]ko 17 udalerri biltzen zituen.


== Udalerriak ==
== Udalerriak ==
26. lerroa: 26. lerroa:
| [[Formiguera]] || 435
| [[Formiguera]] || 435
|-
|-
| [[la Llaguna]]<ref>[[Gran Enciclopèdia Catalana]]k '''Capcirren''' baina ''Nomenclàtor toponímic de la Catalunya del Nord'' lanak ([[IEC]]k eta [[Perpinyàko Unibertsitatea]]k eginikoa) [[Conflent]]en kokatzen du.</ref> || 288
| [[la Llaguna]]<ref>[[Gran Enciclopèdia Catalana]]k '''Capcirren''' baina ''Nomenclàtor toponímic de la Catalunya del Nord'' lanak ([[Institut d'Estudis Catalans|IECk]] eta [[Perpinyàko Unibertsitatea]]k eginikoa) [[Conflent]]en kokatzen du.</ref> || 288
|-
|-
| [[Matamala]] || 290
| [[Matamala]] || 290
50. lerroa: 50. lerroa:


== Kanpo loturak ==
== Kanpo loturak ==
* {{ca}} {{fr}} [http://www.capcir-pyrenees.com/articles.asp?lng=CA_CC&id=5902 ''Capcir Alt Conflent''] [[Herri Elkargo]]aren webgunea.
* {{ca}} {{fr}} [http://www.capcir-pyrenees.com/articles.asp?lng=CA_CC&id=5902 ''Capcir Alt Conflent''] [[Herri elkargo|Herri Elkargoaren]] webgunea.
* {{ca}} {{fr}} [http://www.capcir-nordique.com/articles.asp?lng=CA&id=5883 Eski nordikoa Capcirren].
* {{ca}} {{fr}} [http://www.capcir-nordique.com/articles.asp?lng=CA&id=5883 Eski nordikoa Capcirren].
* {{fr}} [http://histoireduroussillon.free.fr/Decouvrir/Regions/Capcir.php Capcir] ''Histoire du Roussillon'' webgunean.
* {{fr}} [http://histoireduroussillon.free.fr/Decouvrir/Regions/Capcir.php Capcir] ''Histoire du Roussillon'' webgunean.

16:33, 4 apirila 2015ko berrikusketa

Capcirreko kokapena Ekialdeko Pirinioak departamenduan.
Eskualdea eta udalerrietako mugak.

El Capcir Ipar Kataluniako eskualdea da. Administrazioz Frantziako estatuaren menpean dago.

Geografia

Zazpi udalerrik osatua da; hiriburua Formiguera (435 biztanle) da; els Angles (568) apur bat populatuago dago, beti ere oso biztanleria apalean baina eskualdeko herririk animatuena da. Iparraldean Donasan eskualdea (Okzitania) du, ekialdean Conflent eta hegoalde zein mendebaldean Cerdanya.

Cerdanyako urak Segre eta Ebrora -hegoalderantz joz- eta Conflentekoak Tet ibaira -ekialderantz- doazen bitartean, Capcir iparraldeari begira dago: eskualdean jaiotzen den Aude ibaia du ardatz eta hegoaldetik iparraldera eskualde osoa zeharkatzen du. Ibai hau garrantzi handikoa da, batez ere Okzitaniako lurretatik pasatzen da eta departamendu bati izena ematen dio.

Batez beste 1.500 mtan dagoen goi-ordokia da. XX. mendearen azken hamarkadak arte nekazaritza izan da baina turismoak hazkunde handia izan du; baso eta aintziraz josita, mendi ibilaidietarako eta eski nordikorako oso egokia da. Klima nolakoa den adierazten duten bi ezizen eman zaizkio: el Petit Canadà ("Kanada txikia") eta la Petita Sibèria ("Siberia txikia"). Siberiari egiten zaion erreferentzia egokia da, Mendebaldeko Europan geratzen diren Ligularia sibirica Artiko aldeko landarearen ale bakanetakoak Capcirren daudelako.

Historia

Capcir eta Ipar Kataluniako beste eskualdeak Kataluniatik banandu ziren XVII. mendean Segadorsen Guduaren ostean sinatu zen Pirinioetako Hitzarmenaren ondorioz. Han, Frantziak eta Espainiak Katalunia elkarren artean banatzea adostu zuten.

Ipar Kataluniako gainontzeko eskualdeak bezala, eta ez du onarpen ofizialik. Gainera 1790ean Formiguerako kantonamendua osatu bazen ere (udalerri guztiak la Llaguna izan ezik), 1801ean halamoduan Capcir ezagutzen zuen Frantziako behe mailako egitura administratibo hori ere desagertu zen eta zazpi udalerriak Montlluískoaren barruan daude. Udalerri elkargo modernoei dagokienez, 2012an Capcir Alt Conflent izeneko Herri Elkargoak bi eskualde hauetako eta Cerdanyako 17 udalerri biltzen zituen.

Udalerriak

Udalerria Biztanleria[1]
els Angles 568
Font-rabiosa 107
Formiguera 435
la Llaguna[2] 288
Matamala 290
Puigbalador 98
Real 41

Argazkia

La Bollosa, els Angles (Capcir) eta Angostrina i Vilanova de les Escaldesen (Cerdanya) artean banatutako aintzira.

Hizkuntza

Capcinès hizkera katalanaren dialektoen mapan kokatua.

Eskualdeko katalana (capcinès) oso berezia da; Joan Corominesen arabera iparraldeko katalan arkaikoarenak izan litezkeen ezaugarriak ditu. Horrek bai katalan estandarrarengandik bai Rossellókoarengandik argi desberdintzen da. Okzitanierarekiko trantsiziozko dialektoa da eta herriak zenbat eta iparralderago egon hainbat argiagoa da antzekotasuna, bereziki fonetikan.

Erreferentziak

  1. Iturria: INSEE, 2006.
  2. Gran Enciclopèdia Catalanak Capcirren baina Nomenclàtor toponímic de la Catalunya del Nord lanak (IECk eta Perpinyàko Unibertsitateak eginikoa) Conflenten kokatzen du.

Ikus, gainera

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Capcir Aldatu lotura Wikidatan


Ipar Kataluniako eskualdeak
Alta Cerdanya | Capcir | Conflent | Rosselló | Vallespir