Guggenheim Bilbao Museoa: berrikuspenen arteko aldeak

Guggenheim Bilbao Museoa
	Museoa, Ibaizabalen ertzean, Bilbon. Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Bizkaia
Herria	Bilbo
Arkitektura
Deskribapena
Irekitze data	1997ko urriaren 18a
Zuzendaria	Juan Ignacio Vidarte
Webgunea	http://www.guggenheim-bilbao.es www.guggenheim-bilbao.es

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

20:33, 4 apirila 2015ko berrikusketa

Guggenheim Bilbao Museoa arte moderno eta garaikideko museoa da,^[1] Bilbon (Bizkaia) kokatua. Frank Gehry arkitekto estatubatuarrak Ibaizabal ibaiaren parean eraiki zuen, Salveko zubiaren ondoan. Solomon R. Guggenheim Fundazioak kudeatzen du museoa, eta munduan beste bost museo dauzka.^[2] Juan Ignacio Vidarte da zuzendaria.

Eraikina

Guggenheim Bilbao Museoa, Frank Gehry arkitekto estatubatuarrak diseinatu zuen.

1997ko urriaren 18an zabaldu zuten, bertan Jose Antonio Ardanza lehendakaria eta Espainiako errege Joan Karlos I.a egon zirelarik. Museoa dekonstruktibismoaren estilo arkitektonikoan eraiki zen, eta CATIA izeneko programa informatikoa erabili zuten museoa osatzen duten titaniozko pieza guztiak diseinatzeko^[3].

Guztira 11.000 metro karratuko erakusketa azalera dago, hemeretzi galeria ezberdinetan banatuta. Erakusketa aretoez gain, liburutegi bat, auditorio bat, denda bat, jatetxe bat eta kafetegi batek osatzen dute museoa. Horrez gain, administraritza eta kudeaketa bulegoak, Mazarredo zumarkaleko gunean kokaturik daude.

Museoaren ekialdeko atrioak 50 metroko altuera dauka. Museoan erabilitako leihoek Natural 62 dute izena, eta Idom enpresa bizkaitarrak diseinatu zituen.

Eraikuntza

Museoa Bilbon egitea erabaki zenean eta Frank O. Gehry arkitektoa kontratatu zenean, eraikina non egin erabaki behar izan zen. Udaleko agintariek hasieran Alondegiako gunea eskaini zioten Frank Gehryri, baina honek ezezkoa eman zuen, leku hori txikiegia zelako berak zeukan kontzepturako.

Orduan Abandoibarrako guneko orube bat aukeratu zuten, Salveko zubia eta Mazarredo zumarkaleen bitartean, orubeak guztira 32.500 metro karratuko zabalera zeukan. Obrak 1995an hasi ziren eta bi urte t'erdiz luzatu ziren eta 30.000 milioi pezeta inguruko kostua izan zuten, gehiegizko kostuagatik kritika ugari jaso zirelarik. Hasieran, jende asko egon zen museoaren aurka.

Frank Gehryren erabaki pertsonala izan zen titanioa erabiltzea. Titanioa aukeratu aurretik beste 29 material desberdinekin aprobak egin ziren. Obrak hasi zirenean titanioak nazioarteko merkatuetan izandako prezio igoerak arriskuan jarri zuen museoaren eraikitzea, baina azkenik Errusiatik etorritako titanio merkeagoak obrak amaitzea posible egin zuen.

Obretan enpresa hauek hartu zuten parte, besteak beste:

Museoaren inguruak

Museoaz gain, kanpoaldean konplexua osatzen duten osagaiak daude. Esaterako, Puppy txakurkumea, hamabi metroko altuera duena, Mazarredo Zumarkale parean kokatua. Bestalde itsasadarreko gunean Mamma izeneko armiarma dago, hamar metroko altuerarekin.

Museoaren aurrealde eta atzealdean, hau da, ekialde eta mendebaldean, bi laku txiki daude, aurrealdeko lakuak museoa eta itsasadarra elkartzea du helburu, eta horretarako zubi moduko bat eraiki zen bien artean. Zubi honek beste elementu artistiko bat osatzen du, eta noizbehinka laino moduko bat ateratzen da zubiaren azpitik.

Horrez gain, Frank Gehryk Salveko zubia museoarekin elkartu nahi izan zuen, eta horretarako museoaren alboan 57 metroko dorre bat eraiki zuen.^[5] Dorreak helburu bakarra du, Abandoibarrako gunea zubiarekin batzea, horretarako eskailera batzuk eraiki ziren. Aurrealdeko lakuaren barruan sua botatzen duten bost su pizgailu daude, normalean arratsalde aldera.

Museoaren eragina

Hasieran kritika ugari jaso zituen udalak eta Bizkaiko foru aldundiak egiten ari zen inbertsioa gehiegizkoa zelako. Horrez gain, Euskal Herriko artista batzuk, Jorge Oteiza esaterako, uste zuten bertako eskultore eta egileei garrantzia gutxiago emango zitzaiela kanpoko egileen mesedetan.

Dena dela, argi eta garbi dago museoak eragin itzela izan duela Bilboko hirian, esan liteke Bilbo turismoaren nazioarteko mapan "ipinia" izan dela^[6]. Urtero ehundaka milaka turista etortzen dira Bilbora museoari buruz entzundakoa euren begiekin ikustera. Horrek hotel, jatetxe eta turismoarekin loturiko hainbat negozioen garapena ekarri du. Horrek, milaka euroko eragina dauka hiriko eta Bizkaiko Barne Produktu Gordinean^[7].

Museoaren 10. urteurrena

2007. urtean zehar Guggenheim Bilbao Museoak 10. urteurrena ospatuko duela eta, hainbat ekitaldi eta egitasmo antolatuko dira. Horien artean, museoak aukeraturiko Daniel Buren arkitekto frantsesaren proposamena. Proposamenaren arabera ("Zeharkatzen" izenekoa), museoaren ondoko Salveko zubia eusten duen "arkua" gorriz margotuko da. Egileak dioenez, gorria zubiaren berde kolorearekin bat joango da eta museoaren forma kurboekiko kontrajarria.

Daniel Burenen proposamenaz gain, beste bi aurkeztu ziren museoak antolaturiko lehiaketara, bata Liam Gillick artista britainiarrarena, eta bestea Jenny Holzer estatubatuarrarena.

2014ko abenduaren 3an, Bilboko Guggenheim museoa autonomoago bihurtu zuten Eusko Jaurlaritzak, Bizkaiko Aldundiak eta Solomon R. Guggenheim museoak zetozen hogei urteetarako sinatu zuten kudeaketa hitzarmenagatik^[8].

2015eko urtarrilaren 3an jakin zenez, guztira .011.363 bisitari jaso zituen Bilboko Guggenheim museoak 2014an^[9].

Eragina film eta telebistan

1999an James Bonden The World Is Not Enough filmaren hasierako eszena bertan grabatu zuten.
Rajinikanth tamil aktoreak bertan grabatu zuen Sivaji: The Boss filmeko Style abestia^[10].
Mariah Careyk Sweetheart bere bideoklipa hantxe grabatu zuen.

Erreferentziak

Bibliografia

Esteban, Iñaki (2007). El efecto Guggenheim. Bartzelona: Anagrama. ISBN 978-84-339-6264-5.
Iovine, Julie V. (1999). Guggenheim Bilbao. New York: Princeton Architectural Press. ISBN 1-56898-193-7.
Suau, John Thomas (1999). The Guggenheim Museum Bilbao: Cultural Tourism, Urban Renewal, and Political Risk. Washington Hiria: American University.
Tellitu, Alberto; Estaban, Iñaki; González Carrera, J. A. (1999). El milagro Guggenheim. Bilbo: El Correo. ISBN 84-922762-0-7.
van Bruggen, Coosje (1999). Frank O. Gehry. Musée Guggenheim Bilbao. New York: Guggenheim Museums Publications. ISBN 2-7324-2572-9.

Ikus, gainera

Euskal Herriko museoen zerrenda

Kanpo loturak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Bilbo

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Guggenheim Bilbao Museoa

Guggenheim Bilbao Museoaren webgunea

[GMB:_About-1] ARTINFO: Guggenheim Museum Bilbao: About

[2] www.hiru.com: Guggenheim Bilbao Museoa

[3] Le Monde: 2005, année héroïque pour la construction

[4] Ferrovial

[5] Harvard Design Magazine: Design by Deception: The Politics of Megaproject Approval

[lee-6] The New York Times: Bilbao, 10 Years Later

[7] Le Figaro: Comment le Guggenheim a transformé Bilbao

[8] Iñigo Astiz, «Bilbokoago den Guggenheim», Berria, 2014-12-04

[9] «1,011», Berria, 2015-01-03

[10] Skin Grafting in 'Sivaji'

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ 19. lerroa: / 19. lerroa: @@
 | oharrak =
 }}
-'''Guggenheim Bilbao Museoa''' [[arte moderno]] eta [[arte garaikidea|garaikideko]] museoa da,<ref name="GMB: About">[http://www.artinfo.com/galleryguide/23119/9637/about/the-guggenheim-bilbao-bilbao/ ARTINFO: Guggenheim Museum Bilbao: About]</ref> [[Bilbo]]n ([[Bizkaia]]) kokatua. [[Frank Gehry]] arkitekto estatubatuarrak [[Ibaizabal]] ibaiaren parean eraiki zuen, Salveko zubiaren ondoan. [[Solomon R. Guggenheim Fundazioa]]k kudeatzen du museoa, eta munduan beste bost museo dauzka.<ref>[http://www.hiru.com/artea/museoak/88885 www.hiru.com: Guggenheim Bilbao Museoa]</ref> Juan Ignacio Vidarte da zuzendaria.
+'''Guggenheim Bilbao Museoa''' [[arte modernoa|arte moderno]] eta [[arte garaikidea|garaikideko]] museoa da,<ref name="GMB: About">[http://www.artinfo.com/galleryguide/23119/9637/about/the-guggenheim-bilbao-bilbao/ ARTINFO: Guggenheim Museum Bilbao: About]</ref> [[Bilbo]]n ([[Bizkaia]]) kokatua. [[Frank Gehry]] arkitekto estatubatuarrak [[Ibaizabal]] ibaiaren parean eraiki zuen, Salveko zubiaren ondoan. [[Solomon R. Guggenheim Fundazioa]]k kudeatzen du museoa, eta munduan beste bost museo dauzka.<ref>[http://www.hiru.com/artea/museoak/88885 www.hiru.com: Guggenheim Bilbao Museoa]</ref> Juan Ignacio Vidarte da zuzendaria.
 == Eraikina ==
@@ 25. lerroa: / 25. lerroa: @@
 Guggenheim Bilbao Museoa, [[Frank Gehry]] arkitekto estatubatuarrak diseinatu zuen.
-[[1997]]ko [[urriaren 18]]an zabaldu zuten, bertan [[Jose Antonio Ardanza]] lehendakaria eta [[Espainia]]ko errege [[Joan Karlos I.a]] egon zirelarik. Museoa [[dekonstruktibismoa]]ren estilo arkitektonikoan eraiki zen, eta [[CATIA]] izeneko programa informatikoa erabili zuten museoa osatzen duten titaniozko pieza guztiak diseinatzeko<ref>[http://www.lemonde.fr/culture/article/2005/03/30/2005-annee-heroique-pour-la-construction_633245_3246.html Le Monde: 2005, année héroïque pour la construction]</ref>.
+[[1997]]ko [[urriaren 18]]an zabaldu zuten, bertan [[Jose Antonio Ardanza]] lehendakaria eta [[Espainia]]ko errege [[Joan Karlos I.a Espainiakoa|Joan Karlos I.a]] egon zirelarik. Museoa [[dekonstruktibismoa]]ren estilo arkitektonikoan eraiki zen, eta [[CATIA]] izeneko programa informatikoa erabili zuten museoa osatzen duten titaniozko pieza guztiak diseinatzeko<ref>[http://www.lemonde.fr/culture/article/2005/03/30/2005-annee-heroique-pour-la-construction_633245_3246.html Le Monde: 2005, année héroïque pour la construction]</ref>.
 Guztira 11.000 metro karratuko erakusketa azalera dago, hemeretzi galeria ezberdinetan banatuta. Erakusketa aretoez gain, liburutegi bat, auditorio bat, denda bat, jatetxe bat eta kafetegi batek osatzen dute museoa. Horrez gain, administraritza eta kudeaketa bulegoak, Mazarredo zumarkaleko gunean kokaturik daude.
@@ 33. lerroa: / 33. lerroa: @@
 == Eraikuntza ==
 [[Fitxategi:Bilbao.Guggenheim06.jpg|thumb|right|200px|Museoaren sarrera]]
-Museoa [[Bilbo]]n egitea erabaki zenean eta [[Frank O. Gehry]] arkitektoa kontratatu zenean, eraikina non egin erabaki behar izan zen. Udaleko agintariek hasieran [[Alondegia (Bilbo)|Alondegiako]] gunea eskaini zioten Frank Gehryri, baina honek ezezkoa eman zuen, leku hori txikiegia zelako berak zeukan kontzepturako.
+Museoa [[Bilbo]]n egitea erabaki zenean eta [[Frank Gehry|Frank O. Gehry]] arkitektoa kontratatu zenean, eraikina non egin erabaki behar izan zen. Udaleko agintariek hasieran [[Azkuna Zentroa|Alondegiako]] gunea eskaini zioten Frank Gehryri, baina honek ezezkoa eman zuen, leku hori txikiegia zelako berak zeukan kontzepturako.
-Orduan [[Abandoibarra]]ko guneko orube bat aukeratu zuten, [[Salveko zubia]] eta Mazarredo zumarkaleen bitartean, orubeak guztira 32.500 metro karratuko zabalera zeukan. Obrak [[1995]]an hasi ziren eta bi urte t'erdiz luzatu ziren eta 30.000 milioi pezeta inguruko kostua izan zuten, gehiegizko kostuagatik kritika ugari jaso zirelarik. Hasieran, jende asko egon zen museoaren aurka.
+Orduan [[Abandoibarra]]ko guneko orube bat aukeratu zuten, [[Salbeko zubia|Salveko zubia]] eta Mazarredo zumarkaleen bitartean, orubeak guztira 32.500 metro karratuko zabalera zeukan. Obrak [[1995]]an hasi ziren eta bi urte t'erdiz luzatu ziren eta 30.000 milioi pezeta inguruko kostua izan zuten, gehiegizko kostuagatik kritika ugari jaso zirelarik. Hasieran, jende asko egon zen museoaren aurka.
 Frank Gehryren erabaki pertsonala izan zen [[titanio]]a erabiltzea. Titanioa aukeratu aurretik beste 29 material desberdinekin aprobak egin ziren. Obrak hasi zirenean titanioak nazioarteko merkatuetan izandako prezio igoerak arriskuan jarri zuen museoaren eraikitzea, baina azkenik [[Errusia]]tik etorritako titanio merkeagoak obrak amaitzea posible egin zuen.
@@ 58. lerroa: / 58. lerroa: @@
 Museoaren aurrealde eta atzealdean, hau da, ekialde eta mendebaldean, bi laku txiki daude, aurrealdeko lakuak museoa eta itsasadarra elkartzea du helburu, eta horretarako zubi moduko bat eraiki zen bien artean. Zubi honek beste elementu artistiko bat osatzen du, eta noizbehinka laino moduko bat ateratzen da zubiaren azpitik.
-[[Fitxategi:Guggenheim Bilbao Museoa, Euskal Herria.jpg|thumb|Museoaren eta [[Salveko zubia]]ren ikuspegi orokorra.]]
+[[Fitxategi:Guggenheim Bilbao Museoa, Euskal Herria.jpg|thumb|Museoaren eta [[Salbeko zubia|Salveko zubiaren]] ikuspegi orokorra.]]
-Horrez gain, Frank Gehryk [[Salveko zubia]] museoarekin elkartu nahi izan zuen, eta horretarako museoaren alboan 57 metroko dorre bat eraiki zuen.<ref>[http://flyvbjerg.plan.aau.dk/HARVARDDESIGN63PRINT.pdf Harvard Design Magazine: Design by Deception: The Politics of Megaproject Approval]</ref> Dorreak helburu bakarra du, [[Abandoibarra]]ko gunea zubiarekin batzea, horretarako eskailera batzuk eraiki ziren. Aurrealdeko lakuaren barruan sua botatzen duten bost su pizgailu daude, normalean arratsalde aldera.
+Horrez gain, Frank Gehryk [[Salbeko zubia|Salveko zubia]] museoarekin elkartu nahi izan zuen, eta horretarako museoaren alboan 57 metroko dorre bat eraiki zuen.<ref>[http://flyvbjerg.plan.aau.dk/HARVARDDESIGN63PRINT.pdf Harvard Design Magazine: Design by Deception: The Politics of Megaproject Approval]</ref> Dorreak helburu bakarra du, [[Abandoibarra]]ko gunea zubiarekin batzea, horretarako eskailera batzuk eraiki ziren. Aurrealdeko lakuaren barruan sua botatzen duten bost su pizgailu daude, normalean arratsalde aldera.
 == Museoaren eragina ==
@@ 77. lerroa: / 77. lerroa: @@
 == Eragina film eta telebistan ==
-* [[1999]]an [[James Bond]]en ''[[The World Is Not Enough]]'' [[film]]aren hasierako eszena bertan grabatu zuten.
+* [[1999]]an [[James Bond]]en ''[[The World Is Not Enough]]'' [[film (zinema)|filmaren]] hasierako eszena bertan grabatu zuten.
 * [[Rajinikanth]] [[tamil]] aktoreak bertan grabatu zuen ''[[Sivaji: The Boss]]'' filmeko ''Style'' abestia<ref>[http://www.indiaglitz.com/channels/tamil/gallery/Events/12540.html Skin Grafting in 'Sivaji']</ref>.
 * [[Mariah Carey]]k ''Sweetheart'' bere bideoklipa hantxe grabatu zuen.
@@ 87. lerroa: / 87. lerroa: @@
 * Esteban, Iñaki ([[2007]]). ''El efecto Guggenheim''. [[Bartzelona]]: Anagrama. ISBN 978-84-339-6264-5.
 * Iovine, Julie V. ([[1999]]). ''Guggenheim Bilbao''. [[New York]]: Princeton Architectural Press. ISBN 1-56898-193-7.
-* Suau, John Thomas ([[1999]]). ''The Guggenheim Museum Bilbao: Cultural Tourism, Urban Renewal, and Political Risk''. [[Washington Hiria]]: American University.
+* Suau, John Thomas ([[1999]]). ''The Guggenheim Museum Bilbao: Cultural Tourism, Urban Renewal, and Political Risk''. [[Washington|Washington Hiria]]: American University.
 * Tellitu, Alberto; Estaban, Iñaki; González Carrera, J. A. ([[1999]]). ''El milagro Guggenheim''. [[Bilbo]]: [[El Correo]]. ISBN 84-922762-0-7.
 * van Bruggen, Coosje ([[1999]]). Frank O. Gehry. ''Musée Guggenheim Bilbao''. [[New York]]: Guggenheim Museums Publications. ISBN 2-7324-2572-9.