X. mendea: berrikuspenen arteko aldeak

	Mendeak:
	IX.a - X.a - XI.a
	Hamarkadak:
	900koa 910koa 920koa 930koa 940koa950koa 960koa 970koa 980koa 990koa
	Kategoriak:
	Jaiotakoak - Hildakoak

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

00:03, 5 apirila 2015ko berrikusketa

X. mendeak 901etik 1000. urtera bitarteko iraupena du, biak barne.

X. mendea Europako historian behe-puntutzat hartzen da. Txinan ere nahasmen politikoko garaia izan zen. Mundu musulmanean ordea, kulturaren gailurra izan zen, batez ere Iberiar penintsulan ezarri zen Kordobako Kaliferrian. Gainera, X. mendea Bizantziar eta Bulgariar Inperioen gailurra izan zen.

Gertaerak

Afrika

909 inguru: Fatimitar Kaliferria sortu zen gaurko Algeria ekialdean.
948 inguru: Nri Erresuma hasi zen gaurko Nigeria hego-ekialdean.
980 inguru: Al-Azhar Unibertsitatea ezarri zen Kairon
Nubiako erresuma kristaua oparotasunaren eta botere militarraren gailurrera iritsi zen.

Amerika

Beterri erdialdeko Maia zibilizazioa gainbehera egin zuen. Maien Aro klasikoaren amaiera eta Maien Aro klasiko ondokoaren hasiera.
Tolteka zibilizazioaren gorakada gaurko Mexikon
Anasazi kulturaren urrezko aroa (II. Pueblo Aroa)
Mississippiko kultura hasi zen gaurko Estatu Batuen hegoaldean

Eurasia

965: Kieveko Rusak Khazaria eraso eta garaitu zuen.

Asia

Tenplu budistak eraikitzen hasi ziren Bagan hirian, gaurko Birmanian
919: Bolbora lehen aldiz erabili zen gudu batean (Lang-shan Jiang guduan) Txinan.
910: Txola dinastiako Parantaka I.ak Pandyan erresuma India hegoaldetik Sri Lankara egotzi zuen.
928: Ziyarida dinastia Persia iparraldean ezarri zen.
936: Goryeo dinastiak Ondoko Hiru Korear Erresumak batu zituen.
993: Yemengo kapitain Abu Himyarita itsasgizona Guangzhou-ko portua ikuskatu zuen.
Seljukarrak islamdu ziren.

Europa

Gizatalde bikingoak Frantzia iparraldean kokatu ziren.
Cluny fundatu zen, lehen ordena monastiko federatua
917: Bulgariarrek bizantziar armada deuseztu zuten Akelooko Guduan, Erdi Aroko gudu odoltsuenetakoan.
Magyarren (Hungariarren) zalditeriak zenbait sarraldi egin zituen Mendebaldeko Europan (47 sarraldi Alemanian, Italian eta Frantzian, 899–970)
966: Mieszko I.a, Poloniako lehen dukea, kristautu zen
Moravia Handiaren gainbehera
Erdi Aroko kroaziar estatua Kroaziar Erresuma bihurtu zen, Tomislav erregearen mendean.
Elur-oreinak eta hartzak Britainiar Uharteetatik desagertu ziren.
Lehoia Europa osotik desagertu zen, azkenekoak Kaukasoan zeudela.

Ozeania

Tu'i Tonga Inperioa sortu zen gaurko Tongan

Pertsona garrantzitsuak

Abderraman III.a (889 – 961) Kordobako kalifa
Antso III.a Gartzez Nagusia (992 - 1035) Iruñeko errege
Erik Gorria (950-1003) itsasgizon bikingoa
Huges Capet (940 inguru - 996) kapetar leinuko lehenengo Frantziako errege
Nizeforo II.a Fokas (913-969) Bizantzioko enperadore

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: X. mendea

@@ 11. lerroa: / 11. lerroa: @@
 == Gertaerak ==
 === Afrika ===
-* [[909]] inguru: [[Fatimitar Kaliferria]] sortu zen gaurko [[Algeria]] ekialdean.
+* [[909]] inguru: [[Fatimitar Kaliferria]] sortu zen gaurko [[Aljeria|Algeria]] ekialdean.
 * [[948]] inguru: [[Nri Erresuma]] hasi zen gaurko [[Nigeria]] hego-ekialdean.
 * [[980]] inguru: [[Al-Azhar Unibertsitatea]] ezarri zen [[Kairo]]n
@@ 17. lerroa: / 17. lerroa: @@
 === Amerika ===
-* Beterri erdialdeko [[Maia|Maia zibilizazioa]] gainbehera egin zuen. Maien Aro klasikoaren amaiera eta Maien Aro klasiko ondokoaren hasiera.
+* Beterri erdialdeko [[Maia zibilizazioa]] gainbehera egin zuen. Maien Aro klasikoaren amaiera eta Maien Aro klasiko ondokoaren hasiera.
 * [[Tolteka]] zibilizazioaren gorakada gaurko [[Mexiko]]n
 * [[Anasazi]] kulturaren urrezko aroa (II. Pueblo Aroa)
@@ 23. lerroa: / 23. lerroa: @@
 === Eurasia ===
-* [[965]]: [[Kieveko Rusa]]k [[Khazaria]] eraso eta garaitu zuen.
+* [[965]]: [[Kieveko Rusa]]k [[Khazariar|Khazaria]] eraso eta garaitu zuen.
 ==== Asia ====
-* Tenplu [[budista]]k eraikitzen hasi ziren [[Bagan]] hirian, gaurko [[Birmania]]n
+* Tenplu [[budismo|budistak]] eraikitzen hasi ziren [[Bagan]] hirian, gaurko [[Myanmar|Birmanian]]
-* [[919]]: [[Bolbora]] lehen aldiz erabili zen gudu batean (Lang-shan Jiang guduan) [[Txina]]n.
+* [[919]]: [[Bolbora]] lehen aldiz erabili zen gudu batean (Lang-shan Jiang guduan) [[Txinako Herri Errepublika|Txinan]].
 * [[910]]: [[Txola]] dinastiako Parantaka I.ak Pandyan erresuma [[India]] hegoaldetik [[Sri Lanka]]ra egotzi zuen.
 * [[928]]: [[Ziyarida dinastia]] Persia iparraldean ezarri zen.
@@ 42. lerroa: / 42. lerroa: @@
 * [[Moravia Handia]]ren gainbehera
 * Erdi Aroko kroaziar estatua [[Kroaziar Erresuma]] bihurtu zen, [[Tomislav]] erregearen mendean.
-* [[Elur-orein]]ak eta [[hartz]]ak [[Britainiar Uharte]]etatik desagertu ziren.
+* [[Elur-orein]]ak eta [[hartz]]ak [[Britainiar uharteak|Britainiar Uharteetatik]] desagertu ziren.
-* [[Lehoi]]a Europa osotik desagertu zen, azkenekoak [[Kaukaso]]an zeudela.
+* [[Lehoi]]a Europa osotik desagertu zen, azkenekoak [[Kaukasia|Kaukasoan]] zeudela.
 === Ozeania ===
@@ 49. lerroa: / 49. lerroa: @@
 == Pertsona garrantzitsuak ==
-* [[Abderraman III.a]] (889 – 961) Kordobako kalifa
+* [[Abd ar Rahman III.a|Abderraman III.a]] (889 – 961) Kordobako kalifa
 * [[Antso III.a Gartzez Nagusia]] (992 - 1035) Iruñeko errege
 * [[Erik Gorria]] (950-1003) itsasgizon bikingoa
-* [[Huges Capet]] (940 inguru - 996) kapetar leinuko lehenengo Frantziako errege
+* [[Hugues Capet|Huges Capet]] (940 inguru - 996) kapetar leinuko lehenengo Frantziako errege
 * [[Nizeforo II.a Fokas]] (913-969) Bizantzioko enperadore

Mendeak:
IX.a - X.a - XI.a
Hamarkadak:
900koa 910koa 920koa 930koa 940koa 950koa 960koa 970koa 980koa 990koa
Kategoriak:
Jaiotakoak - Hildakoak