Bornholm: berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 55°07′30″N 14°55′00″E / 55.125°N 14.916666666667°E / 55.125; 14.916666666667
Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
7. lerroa: 7. lerroa:
| jatorrizko izena =
| jatorrizko izena =
| jatorrizko izenaren lotura = daniera
| jatorrizko izenaren lotura = daniera
| kokapena = [[Itsaso Baltiko]]a
| kokapena = [[Baltikoa|Itsaso Baltikoa]]
| koordenatuak = {{Coord|55|07|30|N|14|55|00|E|scale:1000000|display=inline,title}}
| koordenatuak = {{Coord|55|07|30|N|14|55|00|E|scale:1000000|display=inline,title}}
| uhartedia =
| uhartedia =
17. lerroa: 17. lerroa:
| herrialde = {{DNK|1}}
| herrialde = {{DNK|1}}
| herrialde banaketa admin titulua = Eskualdea
| herrialde banaketa admin titulua = Eskualdea
| herrialde banaketa admin = [[Danimarkako Hiriburu Eskualdea]]
| herrialde banaketa admin = [[Hovedstaden|Danimarkako Hiriburu Eskualdea]]
| herrialde banaketa admin titulua 1 = Udalerria
| herrialde banaketa admin titulua 1 = Udalerria
| herrialde banaketa admin 1 = [[Bornholm (udalerria)|Bornholm]]
| herrialde banaketa admin 1 = [[Bornholm (udalerria)|Bornholm]]
48. lerroa: 48. lerroa:
| info gehiago =
| info gehiago =
}}
}}
'''Bornholm''' ([[daniera]]z {{IPA|bɒːnˈhʌlˀm|}} ahoskatua; [[antzinako eskandinaviera]]z: ''Burgundaholmr'') [[Itsaso Baltiko]]ko [[uharte]] bat da, [[Danimarka]]ren mendekoa. Danimarkako gainerako lurretatik ekialdera dago, [[Suedia]]ren hegoaldean, [[Polonia]]ren iparraldean. Administratiboki, [[Danimarkako Hiriburu Eskualdea]]ren barnean sartuta dago.
'''Bornholm''' ([[daniera]]z {{IPA|bɒːnˈhʌlˀm|}} ahoskatua; [[antzinako eskandinaviera]]z: ''Burgundaholmr'') [[Baltikoa|Itsaso Baltikoko]] [[uharte]] bat da, [[Danimarka]]ren mendekoa. Danimarkako gainerako lurretatik ekialdera dago, [[Suedia]]ren hegoaldean, [[Polonia]]ren iparraldean. Administratiboki, [[Hovedstaden|Danimarkako Hiriburu Eskualdearen]] barnean sartuta dago.


== Etimologia eta hizkuntza ==
== Etimologia eta hizkuntza ==
72. lerroa: 72. lerroa:
Danimarka beti izan da Bornholm uhartearen jabea, tarte motzetan [[Lübeck]]ek (1525) eta [[Suedia]]k (1645) kontrolatu izan badute ere.
Danimarka beti izan da Bornholm uhartearen jabea, tarte motzetan [[Lübeck]]ek (1525) eta [[Suedia]]k (1645) kontrolatu izan badute ere.


Izenari kasu eginez, badirudi burgundiarren irla izan zela V mendearen inguruan. Ondorengo mendeetan Danimarkakoa zen [[Eskania]] eskualdearen barnean egon zen. Danimarkak eskualde hau galdu zuenean [[Kopenhage]]k hartu zuen bere kontrola, Itsaso [[Baltiko]]an zuen posizio estrategikoa zela eta.
Izenari kasu eginez, badirudi burgundiarren irla izan zela V mendearen inguruan. Ondorengo mendeetan Danimarkakoa zen [[Eskania]] eskualdearen barnean egon zen. Danimarkak eskualde hau galdu zuenean [[Kopenhage]]k hartu zuen bere kontrola, Itsaso [[Baltikoa]]n zuen posizio estrategikoa zela eta.


[[Bigarren Mundu Gerra]]n alemaniar [[nazi]]ek erraz konkistatu zuten irla. Beren helburua aliatuen urpekuntziak Alemaniara ez iristea zen. Hegazkin [[Sobietar Batasuna|sovietarrek]] bonbardaketa ugari egin zituzten bertan agintean zegoen Von Kamft generala ez baitzen errenditzen, azkenean 1945eko maiatzaren 9an konkistatu zuten uhartea eta urtebetez okupaturik izan zuten.
[[Bigarren Mundu Gerra]]n alemaniar [[nazionalsozialismo|naziek]] erraz konkistatu zuten irla. Beren helburua aliatuen urpekuntziak Alemaniara ez iristea zen. Hegazkin [[sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|sovietarrek]] bonbardaketa ugari egin zituzten bertan agintean zegoen Von Kamft generala ez baitzen errenditzen, azkenean 1945eko maiatzaren 9an konkistatu zuten uhartea eta urtebetez okupaturik izan zuten.


== Geografia ==
== Geografia ==

21:00, 15 apirila 2015ko berrikusketa

Bornholm

Bornholmgo kostaldea
Geografia
KokapenaItsaso Baltikoa
Azalera588 km2
Punturik garaienaRytterknægten
Politika
HerrialdeaTxantiloi:DNK
EskualdeaDanimarkako Hiriburu Eskualdea
UdalerriaBornholm
Hiri populatuenaRønne
Hiri populatuenaren biztanleria13.924 bizt.
Gizartea
Biztanleria41.303
Dentsitatea70,2 bizt./km²

Bornholm (danieraz bɒːnˈhʌlˀm ahoskatua; antzinako eskandinavieraz: Burgundaholmr) Itsaso Baltikoko uharte bat da, Danimarkaren mendekoa. Danimarkako gainerako lurretatik ekialdera dago, Suediaren hegoaldean, Poloniaren iparraldean. Administratiboki, Danimarkako Hiriburu Eskualdearen barnean sartuta dago.

Etimologia eta hizkuntza

Uhartearen izenaren jatorria antzinako eskandinavierazko Burgundaholmr da, honek "Burgundiarren uhartea" esan nahi du. Hizkuntza berezia ere badute, bornholmera, danieraren dialektoa kontsideratzen dena. Bere ezaugarri gramatikalak direla eta, suediarrek hobeto ulertzen omen dute daniarrek baino.

Demografia

Rønne da uharteko herri handiena eta hiriburua. Hona hemen uharteko herri aipagarrienak:

  1. Rønne (12.887 biztanle)
  2. Nexø (3.700)
  3. Aakirkeby (2.108)
  4. Hasle (1.705)
  5. Allinge-Sandvig (1.683)

XX. mende hasieratik ez da uhartearen populazioa asko aldatu, hala ere azken hamarkadetan beheranzko joera erakusten ari da.

1901 1925 1945 1965 1986 2005 2010 2012
40.677 45.550 47.185 48.620 46.919 43.347 42.154 41.303

Historia

Danimarka beti izan da Bornholm uhartearen jabea, tarte motzetan Lübeckek (1525) eta Suediak (1645) kontrolatu izan badute ere.

Izenari kasu eginez, badirudi burgundiarren irla izan zela V mendearen inguruan. Ondorengo mendeetan Danimarkakoa zen Eskania eskualdearen barnean egon zen. Danimarkak eskualde hau galdu zuenean Kopenhagek hartu zuen bere kontrola, Itsaso Baltikoan zuen posizio estrategikoa zela eta.

Bigarren Mundu Gerran alemaniar naziek erraz konkistatu zuten irla. Beren helburua aliatuen urpekuntziak Alemaniara ez iristea zen. Hegazkin sovietarrek bonbardaketa ugari egin zituzten bertan agintean zegoen Von Kamft generala ez baitzen errenditzen, azkenean 1945eko maiatzaren 9an konkistatu zuten uhartea eta urtebetez okupaturik izan zuten.

Geografia

Danimarka ez bezala, uhartea oso aldapatsua da eta ongi bereizten diren hiru zati ditu; iparraldean Hammeren lurmuturra, erdialdean Almindingen basoa eta hegoaldean Dueoddeko hondartza zuriak. Hauetaz gain bereziki aipagarriak dira Jons Kapel eta Helligdomsklipperne itsaslabarrak.

Klima

    Datu klimatikoak (Bornholm)    
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 1.9 1.7 3.7 8.0 13.8 18.0 19.5 19.7 16.1 11.9 7.3 3.8 10.4
Batez besteko tenperatura (ºC) 0.1 -0.3 1.5 4.9 10.1 14.6 16.6 16.7 13.5 9.5 5.4 2.0 7.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -1.7 -2.4 -0.8 1.7 6.3 10.8 13.1 13.1 10.5 7.0 3.3 0.0 5.1
Pilatutako prezipitazioa (mm) 51 32 40 37 37 42 55 55 63 60 76 62 609
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 11 7 9 7 7 6 8 8 9 10 12 12 103
Eguzki orduak 36 58 106 168 238 240 222 208 137 88 46 34 1580
Iturria: DMI (Danmarks Meteorologiske Institut)[1]

Ondasun nabarmenak

Natura

Eraikinak

Iruditegia

Ikus, gainera

Erreferentziak

  1. Weather Information for Bornholm. Danmarks Meteorologiske Institut (Noiz kontsultatua: 12 May 2009).

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Bornholm Aldatu lotura Wikidatan