Trabzon: berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
|||
27. lerroa: | 27. lerroa: | ||
| oharrak = |
| oharrak = |
||
}} |
}} |
||
'''Trabzon'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0162.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua= Anatoliako eta Hego Kaukasoko toponimia}}</ref> (historikoki '''Trebizonda'''<ref>[http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0147.pdf Euskaltzaindiaren 147. araua] (ANTZINATEKO HIRIEN EUSKARAZKO IZENAK)</ref>, [[ |
'''Trabzon'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0162.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua= Anatoliako eta Hego Kaukasoko toponimia}}</ref> (historikoki '''Trebizonda'''<ref>[http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0147.pdf Euskaltzaindiaren 147. araua] (ANTZINATEKO HIRIEN EUSKARAZKO IZENAK)</ref>, [[greziera|grekoz]] '''''Trapezous''''') [[Turkia]]ko ipar-ekialdeko hiria eta portua da, bai eta izen bereko probintziako (4.938 km<sup>2</sup> eta 737.700 biztanle) hiriburua ere. [[Itsaso Beltza]]ren ertzean dago. 143.941 biztanle ditu. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
{{Sakontzeko|Trebizondako Inperioa}} |
{{Sakontzeko|Trebizondako Inperioa}} |
||
Greziak [[Sinope]]n zuen ''Trapezous'' koloniari dagokio, eta Trebizondako greziar erresumako hiriburua izan zen. [[1204]]. urtean sortu zen erresuma, eta [[Androniko I.a Konmeno]] enperadorearen biloba [[Alexis I.a Konmeno]]k enperadore izendatu zuen bere burua, hartara Trebizondako erregeen dinastiari hasiera emanez. Bizantziar erresuma birkonkistatzen saiatu zen, bere anaia David aldi berean [[ |
Greziak [[Sinope]]n zuen ''Trapezous'' koloniari dagokio, eta Trebizondako greziar erresumako hiriburua izan zen. [[1204]]. urtean sortu zen erresuma, eta [[Androniko I.a Konmeno]] enperadorearen biloba [[Alexis I.a Konmeno]]k enperadore izendatu zuen bere burua, hartara Trebizondako erregeen dinastiari hasiera emanez. Bizantziar erresuma birkonkistatzen saiatu zen, bere anaia David aldi berean [[konstantinoplako Inperio Latindarra|latinoen]] eta [[Nizeako Inperioa|Nizeako enperadorearen]] aurka borrokatzen ari zen artean. Alexisek [[Krimea]] konkistatu zuen, eta merkataritza-harremanak estutu zituen [[Genova|Genoako]] portuarekin. [[1258]]. urtetik aurrera, [[Bagdad]] suntsitua gertatu ondoren, [[India]]rako merkataritza-ibilbidea aldatu zuten, eta [[Itsaso Gorria|Itsaso Gorritik]] Trebizondarako ibilbidea bultzatu. Hala, bi mendez iraun zuen Trebizondako erresumak. [[Alexo II.a Konmeno]]ren agintaldian (1297-1330) izan zuen erresumak oparotasun-maila garaiena, eta handik aurrera etengabeko gainbehera hasi zen. Genoarrak eta [[venezia]]rrak nagusituz joan ziren merkataritza-alorrean, eta [[Alexo III.a Konmeno]]ren agintaldia izan zen (1349-1390) erresumak izan zuen azken bakealdia. [[XV. mendea]]ren hasierarako [[otomandar Inperioa|otomandarren]] mende zegoen. |
||
== Klima == |
== Klima == |
16:53, 16 apirila 2015ko berrikusketa
Trabzon Trabzon Trebizonda | |
---|---|
metropolitan municipality in Turkey (en) | |
Administrazioa | |
Herrialdea | Turkia |
Ordu eremua | UTC+2 (udan UTC+3) |
Izen ofiziala | Trabzon Трабзон Трапезунд |
Jatorrizko izena | Trabzon |
Posta kodea | 61000 |
Geografia | |
Koordenatuak | 41°00′18″N 39°43′21″E / 41.005°N 39.7225°E |
Azalera | 258,7 km² |
Altuera | 0 m |
Demografia | |
Biztanleria | 824.352 (2023) 7.668 (2021) |
Dentsitatea | 2.952,12 bizt/km² |
Informazio gehigarria | |
Telefono aurrizkia | 462 |
Ordu eremua | UTC+03:00 |
Hiri senidetuak | Zanjan, Raxt, Amasya, Dortmund, Batumi eta Sotxi |
Hizkuntza ofiziala | turkiera |
trabzon.bel.tr |
Trabzon[1] (historikoki Trebizonda[2], grekoz Trapezous) Turkiako ipar-ekialdeko hiria eta portua da, bai eta izen bereko probintziako (4.938 km2 eta 737.700 biztanle) hiriburua ere. Itsaso Beltzaren ertzean dago. 143.941 biztanle ditu.
Historia
Greziak Sinopen zuen Trapezous koloniari dagokio, eta Trebizondako greziar erresumako hiriburua izan zen. 1204. urtean sortu zen erresuma, eta Androniko I.a Konmeno enperadorearen biloba Alexis I.a Konmenok enperadore izendatu zuen bere burua, hartara Trebizondako erregeen dinastiari hasiera emanez. Bizantziar erresuma birkonkistatzen saiatu zen, bere anaia David aldi berean latinoen eta Nizeako enperadorearen aurka borrokatzen ari zen artean. Alexisek Krimea konkistatu zuen, eta merkataritza-harremanak estutu zituen Genoako portuarekin. 1258. urtetik aurrera, Bagdad suntsitua gertatu ondoren, Indiarako merkataritza-ibilbidea aldatu zuten, eta Itsaso Gorritik Trebizondarako ibilbidea bultzatu. Hala, bi mendez iraun zuen Trebizondako erresumak. Alexo II.a Konmenoren agintaldian (1297-1330) izan zuen erresumak oparotasun-maila garaiena, eta handik aurrera etengabeko gainbehera hasi zen. Genoarrak eta veneziarrak nagusituz joan ziren merkataritza-alorrean, eta Alexo III.a Konmenoren agintaldia izan zen (1349-1390) erresumak izan zuen azken bakealdia. XV. mendearen hasierarako otomandarren mende zegoen.
Klima
Datu klimatikoak (Trabzon) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 24.3 | 26.4 | 33.1 | 35.0 | 37.8 | 35.9 | 37.0 | 34.8 | 33.2 | 32.7 | 30.3 | 26.4 | ' |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 10.8 | 10.9 | 12.3 | 15.8 | 19.1 | 23.5 | 26.3 | 26.9 | 23.9 | 20.1 | 16.2 | 12.9 | 18.2 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 4.4 | 4.3 | 5.6 | 8.8 | 12.8 | 16.9 | 20.0 | 20.3 | 17.2 | 13.5 | 9.3 | 6.3 | 11.6 |
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -4.6 | -6.1 | -5.0 | -2.0 | 5.4 | 10.3 | 13.5 | 13.8 | 9.4 | 3.8 | 1.0 | -3.1 | ' |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 74.0 | 60.7 | 58.8 | 58.8 | 50.9 | 49.2 | 37.3 | 46.5 | 77.0 | 119.5 | 100.2 | 83.5 | 816.4 |
Euri egunak (≥ 1 mm) | 13.1 | 12.6 | 13.9 | 14.6 | 13.2 | 11.3 | 8.4 | 9.7 | 12.0 | 13.6 | 13.1 | 13.0 | 148.5 |
Eguzki orduak | 83.7 | 89.6 | 105.4 | 129.0 | 176.7 | 210.0 | 179.8 | 167.4 | 150.0 | 133.3 | 108.0 | 80.6 | 1613.5 |
Hezetasuna (%) | 69 | 69 | 73 | 75 | 77 | 75 | 73 | 73 | 74 | 73 | 70 | 68 | 72.4 |
Iturria (1): Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü [3] | |||||||||||||
Iturria (2): Weatherbase [4] |
Ekonomia
Jarduera handiko portua du. Nekazaritza-produktuen merkataritza (tabakoa, artilea, soja, tea), industria (tabakogintza, ehungintza, altzairugintza, ardogintza, janari-industria) eta turismoa dira ekonomia-jarduera nagusiak. Unibertsitatea eta aireportua baditu.
Ondasun nabarmenak
Aipagarriak dira bizantziarren garaiko harresiak, Leontocastrongo gaztelua, Commeni jauregiaren hondakinak, XIII. mendeko eliza bizantziarrak (hala nola, Hagia Sofia) eta XVI. mendeko meskitak.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. Anatoliako eta Hego Kaukasoko toponimia. .
- ↑ Euskaltzaindiaren 147. araua (ANTZINATEKO HIRIEN EUSKARAZKO IZENAK)
- ↑ http://www.dmi.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=TRABZON
- ↑ http://www.weatherbase.com/weather/weatherall.php3?s=83071&refer=&units=us&cityname=Trabzon-Turkey
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Trabzon |