Jōmon Aroa: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Assar (eztabaida | ekarpenak)
tNo edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa: 1. lerroa:
{{Japoniako historia aurkibidea}}
{{Japoniako historia aurkibidea}}
[[Fitxategi:JomonPottery.JPG|thumb|200px|Jōmon Aro goiztiarreko ontzia ([[K. a. 10.000]]-[[K. a. 8.000]], munduko ontzirik antzinakoena. [[Tokioko Museo Nazionala]]]]
[[Fitxategi:JomonPottery.JPG|thumb|200px|Jōmon Aro goiztiarreko ontzia ([[K. a. 10.000]]-[[K. a. 8.000]], munduko ontzirik antzinakoena. [[Tokioko Museo Nazionala]]]]
{{nihongo|'''Jōmon Aroa'''|縄文時代|Jōmon-jidai}}, [[Japonia]]n duela 12.000 urte inguru hasi zen aro historiko bat izan zen. Gutxi gora-behera 10.000 urte iraun zuen, K. a. XII. milurtekotik [[K. a. III. mende]] ingururaino.
{{nihongo|'''Jōmon Aroa'''|縄文時代|Jōmon-jidai}}, [[Japonia]]n duela 12.000 urte inguru hasi zen aro historiko bat izan zen. Gutxi gora-behera 10.000 urte iraun zuen, K. a. XII. milurtekotik [[K. a. III. mendea|K. a. III. mende]] ingururaino.


Jōmon izenak [[zeramika|zeramiken]] azaleretan ikus daitezkeen "soka" inprimaketak izendatzen ditu.
Jōmon izenak [[zeramika|zeramiken]] azaleretan ikus daitezkeen "soka" inprimaketak izendatzen ditu.


Aro hau, [[geologia historikoa]]ren arabera, [[Pleistozeno]] amaieratik [[Holozeno]] hasieraraino garatu zen [[Japonia]]n, eta, munduaren historian, [[Mesolito]] (edo [[Paleolito]] amaieratik) garaitik [[Neolito]]rainoko garairaino doan tarteari dagokio, [[Harri Aro]]an. Aipatu behar da zeramikaren aurkikuntza eta "etxebizitza-lubaki" deritzotenen garapena (竪穴住居) (hau da, sakon zulatutako solairuak dituzten etxebizitzak) beste fenomeno kultural batzuen artean.
Aro hau, [[geologia historikoa]]ren arabera, [[Pleistozeno]] amaieratik [[Holozeno]] hasieraraino garatu zen [[Japonia]]n, eta, munduaren historian, [[Mesolito]] (edo [[Paleolito]] amaieratik) garaitik [[Neolito]]rainoko garairaino doan tarteari dagokio, [[Harri Aroa]]n. Aipatu behar da zeramikaren aurkikuntza eta "etxebizitza-lubaki" deritzotenen garapena (竪穴住居) (hau da, sakon zulatutako solairuak dituzten etxebizitzak) beste fenomeno kultural batzuen artean.


Tokiko aldaerak onartu arren, Jōmon kulturak antzeko patroiak mantendu zituen uharte guztietan, [[Hokkaido]]tik [[Okinawa]]ra. Bere oinarri ekonomikoa, ehiza, arrantza eta fruitu biltzeaz osatua zegoen, laboreen nekazaritza oso primitibo baten existentzia ere suposatu den arren. Kultura honen berezitasunetako bat, Jōmon zeramikak izan ziren, izen hau, euren azaleran dituzten soka inprimaketagatik jasotzen dutenak.
Tokiko aldaerak onartu arren, Jōmon kulturak antzeko patroiak mantendu zituen uharte guztietan, [[Hokkaido]]tik [[Okinawa]]ra. Bere oinarri ekonomikoa, ehiza, arrantza eta fruitu biltzeaz osatua zegoen, laboreen nekazaritza oso primitibo baten existentzia ere suposatu den arren. Kultura honen berezitasunetako bat, Jōmon zeramikak izan ziren, izen hau, euren azaleran dituzten soka inprimaketagatik jasotzen dutenak.


[[Hokkaido]]ko eta [[Honshu]] iparraldeko biztanleek ez zuten [[arroz]] zelaien sistema hartu ([[Asia]] kontinentaletik sartua [[K. a. V. mende]] hasiera inguruan), ziur aski, arroz landareak hotzaren aurka zuen ahultasunagatik. Shikoku, Kyushu eta Honshun [[Yayoi]] kultura garatu zen bitartean, Hokkaidon, aldaketa handirik gabe mantendu zen Jōmon kultura, etapa berri honetan, ''epi-jōmon'' edo ''zoku-jōmon'' kultura deitzen den arren.
[[Hokkaido]]ko eta [[Honshu]] iparraldeko biztanleek ez zuten [[arroz]] zelaien sistema hartu ([[Asia]] kontinentaletik sartua [[K. a. V. mendea|K. a. V. mende]] hasiera inguruan), ziur aski, arroz landareak hotzaren aurka zuen ahultasunagatik. Shikoku, Kyushu eta Honshun [[Yayoi Aroa|Yayoi]] kultura garatu zen bitartean, Hokkaidon, aldaketa handirik gabe mantendu zen Jōmon kultura, etapa berri honetan, ''epi-jōmon'' edo ''zoku-jōmon'' kultura deitzen den arren.


== Izenaren jatorria ==
== Izenaren jatorria ==

18:11, 16 apirila 2015ko berrikusketa

Japoniako historia


Jōmon Aro goiztiarreko ontzia (K. a. 10.000-K. a. 8.000, munduko ontzirik antzinakoena. Tokioko Museo Nazionala

Jōmon Aroa (japonieraz: 縄文時代 Jōmon-jidai?) , Japonian duela 12.000 urte inguru hasi zen aro historiko bat izan zen. Gutxi gora-behera 10.000 urte iraun zuen, K. a. XII. milurtekotik K. a. III. mende ingururaino.

Jōmon izenak zeramiken azaleretan ikus daitezkeen "soka" inprimaketak izendatzen ditu.

Aro hau, geologia historikoaren arabera, Pleistozeno amaieratik Holozeno hasieraraino garatu zen Japonian, eta, munduaren historian, Mesolito (edo Paleolito amaieratik) garaitik Neolitorainoko garairaino doan tarteari dagokio, Harri Aroan. Aipatu behar da zeramikaren aurkikuntza eta "etxebizitza-lubaki" deritzotenen garapena (竪穴住居) (hau da, sakon zulatutako solairuak dituzten etxebizitzak) beste fenomeno kultural batzuen artean.

Tokiko aldaerak onartu arren, Jōmon kulturak antzeko patroiak mantendu zituen uharte guztietan, Hokkaidotik Okinawara. Bere oinarri ekonomikoa, ehiza, arrantza eta fruitu biltzeaz osatua zegoen, laboreen nekazaritza oso primitibo baten existentzia ere suposatu den arren. Kultura honen berezitasunetako bat, Jōmon zeramikak izan ziren, izen hau, euren azaleran dituzten soka inprimaketagatik jasotzen dutenak.

Hokkaidoko eta Honshu iparraldeko biztanleek ez zuten arroz zelaien sistema hartu (Asia kontinentaletik sartua K. a. V. mende hasiera inguruan), ziur aski, arroz landareak hotzaren aurka zuen ahultasunagatik. Shikoku, Kyushu eta Honshun Yayoi kultura garatu zen bitartean, Hokkaidon, aldaketa handirik gabe mantendu zen Jōmon kultura, etapa berri honetan, epi-jōmon edo zoku-jōmon kultura deitzen den arren.

Izenaren jatorria

Jōmon hitzak (japonieraz 縄文),"soka arrastodun zeramika" esan nahi du, eta Edward S. Morse zoologoak erabili zuen lehen aldiz 1877an, Ōmoriko maskor aztarnategian aurkitutako zeramikari erreferentzia egiteko. Zeramika hori Harri Aroko elementurik bereizgarrienetako bat bezala hartu izan zen Japonian. Geroago Yayoi zeramika aurkitu eta azterketa tipologikoak garatu ondoren, Jōmon zeramika eta Yayoi zeramikaren arteko ezberdintasuna ezarri zen, egungo "Jōmon Aroaren" (縄文時代) eta "Yayoi Aroaren" (弥生時代) arteko banaketaren oinarria.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jōmon Aroa Aldatu lotura Wikidatan