Plotino: berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Kategoria:III. mendeko filosofoak +Kategoria:Gizon filosofoak Kategoria:III. mendeko filosofoak) |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
| 3. lerroa: | 3. lerroa: | ||
'''Plotino''' —[[greziera]]z ''Plotinos''— ([[Likopolis]], [[Egipto]], K. o. [[205]] - [[Campania]], K. o. [[270]]) greziar filosofoa izan zen. [[Alexandria]]n bizi izan zen, eta [[Amonio Sakas]] filosofoaren ikaslea izan zen. [[Gordiano]] enperadorea [[Mesopotamia]]ra persiarren aurka borrokatzera abiatu zenean, Plotino harekin joan zen persiar eta indiar filosofia ikastera. 244an [[Erroma]]n hartu zuen bizilekua, eta filosofia-eskola bat zabaldu zuen. Filosofiako saiakerak idatzi zituen, hil ondoren Porfirio haren jarraitzaileak ''Eneadak'' izeneko sei liburukitan bildu eta argitara eman zituenak. [[Neoplatonismo]]aren sortzailea izan zen. |
'''Plotino''' —[[greziera]]z ''Plotinos''— ([[Likopolis]], [[Egipto]], K. o. [[205]] - [[Campania]], K. o. [[270]]) greziar filosofoa izan zen. [[Alexandria]]n bizi izan zen, eta [[Amonio Sakas]] filosofoaren ikaslea izan zen. [[Gordiano]] enperadorea [[Mesopotamia]]ra persiarren aurka borrokatzera abiatu zenean, Plotino harekin joan zen persiar eta indiar filosofia ikastera. 244an [[Erroma]]n hartu zuen bizilekua, eta filosofia-eskola bat zabaldu zuen. Filosofiako saiakerak idatzi zituen, hil ondoren Porfirio haren jarraitzaileak ''Eneadak'' izeneko sei liburukitan bildu eta argitara eman zituenak. [[Neoplatonismo]]aren sortzailea izan zen. |
||
Plotinoren ustez, unibertsoa errealitateen edo [[hipostasi]]en hierarkia bat da, izatearen kate handi bat, non gorengo mailan dagoen errealitatea beheragoko mailan dagoen guztiaren kausa den. Mailaketa horretan murrizketa bat gertatzen da; hala, existitzen den guztia bere kausa baino maila beheragoxean dago. Hierarkiaren gorengo mailan jainkozko hiru errealitate dira: Bata (''Hen'') edo erabateko ontasuna, Adimena (''Nous''), Bataren azpian dagoena, eta Arima (''Psykhe''), Adimenetik datorrena eta denbora eta espazioa sortzen dituena. Gero Izadia (''Physis'') dator, biziaren hastapena. Izadiaren azpian Materia dago. Gizakiak mikrokosmosak dira, beren baitan Materia, Izadia, Arima eta Adimena dutenak. Plotinoren ideiek eragin handia izan zuten [[ |
Plotinoren ustez, unibertsoa errealitateen edo [[hipostasi]]en hierarkia bat da, izatearen kate handi bat, non gorengo mailan dagoen errealitatea beheragoko mailan dagoen guztiaren kausa den. Mailaketa horretan murrizketa bat gertatzen da; hala, existitzen den guztia bere kausa baino maila beheragoxean dago. Hierarkiaren gorengo mailan jainkozko hiru errealitate dira: Bata (''Hen'') edo erabateko ontasuna, Adimena (''Nous''), Bataren azpian dagoena, eta Arima (''Psykhe''), Adimenetik datorrena eta denbora eta espazioa sortzen dituena. Gero Izadia (''Physis'') dator, biziaren hastapena. Izadiaren azpian Materia dago. Gizakiak mikrokosmosak dira, beren baitan Materia, Izadia, Arima eta Adimena dutenak. Plotinoren ideiek eragin handia izan zuten [[Pizkundea|Berpizkundean]] eta Alemaniako idealismoan. |
||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
{{commonskat}} |
{{commonskat}} |
||
21:48, 21 apirila 2015ko berrikusketa
Plotino —grezieraz Plotinos— (Likopolis, Egipto, K. o. 205 - Campania, K. o. 270) greziar filosofoa izan zen. Alexandrian bizi izan zen, eta Amonio Sakas filosofoaren ikaslea izan zen. Gordiano enperadorea Mesopotamiara persiarren aurka borrokatzera abiatu zenean, Plotino harekin joan zen persiar eta indiar filosofia ikastera. 244an Erroman hartu zuen bizilekua, eta filosofia-eskola bat zabaldu zuen. Filosofiako saiakerak idatzi zituen, hil ondoren Porfirio haren jarraitzaileak Eneadak izeneko sei liburukitan bildu eta argitara eman zituenak. Neoplatonismoaren sortzailea izan zen.
Plotinoren ustez, unibertsoa errealitateen edo hipostasien hierarkia bat da, izatearen kate handi bat, non gorengo mailan dagoen errealitatea beheragoko mailan dagoen guztiaren kausa den. Mailaketa horretan murrizketa bat gertatzen da; hala, existitzen den guztia bere kausa baino maila beheragoxean dago. Hierarkiaren gorengo mailan jainkozko hiru errealitate dira: Bata (Hen) edo erabateko ontasuna, Adimena (Nous), Bataren azpian dagoena, eta Arima (Psykhe), Adimenetik datorrena eta denbora eta espazioa sortzen dituena. Gero Izadia (Physis) dator, biziaren hastapena. Izadiaren azpian Materia dago. Gizakiak mikrokosmosak dira, beren baitan Materia, Izadia, Arima eta Adimena dutenak. Plotinoren ideiek eragin handia izan zuten Berpizkundean eta Alemaniako idealismoan.
Erreferentziak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Plotino  |
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.