Toloño mendilerroa: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

15:14, 26 apirila 2015ko berrikusketa

Toloñoko^[1] edo Kantabriako mendilerroa Arabako hegoaldean dagoen mendilerro baten izena da. Arabar Errioxa eta Arabako Mendialdea bereizten ditu. Mendialdea Kuadrillako mendiguneak daude mendilerro honetan. Punturik altuena Palomares da, 1.446 metrorekin.

Mugak ditu Errioxa eta Nafarroako Foru Erkidegoarekin eta mendi punta batzuk bi probintzien artean kokatzen dira. Ekialderantz, Kodesko mendilerroarekin jarraitzen du.

Izena

Mendilerroaren izenak eztabaida handia sortu izan du. Euskaltzaindiak 1990ean argitaratu zuen txostenean Toloño izena idazkietan zein herrietan José Antonio González Salazarrek jasotako testigantzetan agertzen zela ondorioztatu zuen. Aldiz, zenbait ikertzailek, batez ere Salvador Velillak, Sierra de Cantabria izenaren alde jo zuten, mendilerroaren ekialdeko zatiari dagokionez. Egoera nahasiaren aurrean Akademiak txosten zehatzagoa argitaratu zuen 2010ean^[2]. Bere ondorio nagusiak hauexek dira:

Toloño izenaren erabilera oso zaharra da, Erdi Arotik dokumentatuta baitago. Mendilerro osoa izendatzeko ere testigantza ugari dago.
XIX. mendea arte hain mendilerro luzeentzat ez ohi zen izenik erabiltzen eta biztanleek zati bakoitza izendatzen zuen.
Erabili den baina gaur egun hilik dagoen beste izen bat Sonsierra edo Nafarroako Sonsierra da, egun Arabako Errioxa, Briñas, San Vicente de la Sonsierra eta Ábalos dauden lurraldeak (hau da mendilerrotik Ebrorakoak) ere zuena.
Sierra de Cantabria izena 1790tik baino ezin da dokumentatu eta bide kultistaren bitartez sortua da, Logroño eta Oion artean dagoen Cantabria delako mendian oinarrituta^[3].
Mendilerroa bi zatitan banatzeari (mendebaldeari "Toloño" eta ekialdeari "Cantabria") ere ez deritzo ondo Euskaltzaindiak, biztanleriaren pertzepzioaren eta geografiaren arabera batasuna baitu.

Mendiak

Mendebaldetik ekialdera hauek dira mendilerroko tontorrak:

Toloño, 1.263 m
San Leon, 1.228 m
Eskamelo, 1.292 m
Cervera, 1.384m
Recilla, 1.381 m
Palomares, 1.446 m
Larrasa, 1.454 m
Cruz del Castillo, 1.432 m
Peña del Leon, 1.389 m
San Tirso, 1.329 m
Peña Alta, 1.243 m

Erreferentziak

↑ Euskaltzaindiak lehenetsitako izena.
↑ Euskera 2010, 55, 1.zkia., 446-485.or.
↑ Mikel Gorrotxategiren artikulua Deia egunkarian

[1] Euskaltzaindiak lehenetsitako izena.

[2] Euskera 2010, 55, 1.zkia., 446-485.or.

[3] Mikel Gorrotxategiren artikulua Deia egunkarian

[1]

[2]

[3]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-'''Toloñoko'''<ref>[[Euskaltzaindia]]k lehenetsitako izena.</ref> edo '''Kantabriako mendilerroa''' [[Araba]]ko hegoaldean dagoen [[mendilerro]] baten izena da. [[Arabar Errioxa]] eta [[Araba]]ko [[Mendialdea]] bereizten ditu. [[Mendialdea]] Kuadrillako mendiguneak daude mendilerro honetan. Punturik altuena [[Palomares]] da, 1.446 metrorekin.
+'''Toloñoko'''<ref>[[Euskaltzaindia]]k lehenetsitako izena.</ref> edo '''Kantabriako mendilerroa''' [[Araba]]ko hegoaldean dagoen [[mendilerro]] baten izena da. [[Arabako Errioxako kuadrilla|Arabar Errioxa]] eta [[Araba]]ko [[Arabako Mendialdea|Mendialdea]] bereizten ditu. [[Arabako Mendialdea|Mendialdea]] Kuadrillako mendiguneak daude mendilerro honetan. Punturik altuena [[Palomares]] da, 1.446 metrorekin.
-Mugak ditu [[Errioxa]] eta [[Nafarroako Foru Erkidegoa]]rekin eta mendi punta batzuk bi probintzien artean kokatzen dira. Ekialderantz, [[Kodesko mendilerroa]]rekin jarraitzen du.
+Mugak ditu [[Errioxako Autonomia Erkidegoa|Errioxa]] eta [[Nafarroa Garaia|Nafarroako Foru Erkidegoarekin]] eta mendi punta batzuk bi probintzien artean kokatzen dira. Ekialderantz, [[Kodesko mendilerroa]]rekin jarraitzen du.
 [[Fitxategi:Kantabriako mendilerroa.jpg|thumb|center|800px|Toloñoko mendilerroaren ikuspegi orokorra [[Guardia]]tik]]
@@ 7. lerroa: / 7. lerroa: @@
 == Izena ==
 Mendilerroaren izenak eztabaida handia sortu izan du. [[Euskaltzaindia]]k [[1990]]ean argitaratu zuen txostenean '''Toloño''' izena idazkietan zein herrietan [[José Antonio González Salazar]]rek jasotako testigantzetan agertzen zela ondorioztatu zuen. Aldiz, zenbait ikertzailek, batez ere [[Salvador Velilla]]k, ''Sierra de Cantabria'' izenaren alde jo zuten, mendilerroaren ekialdeko zatiari dagokionez. Egoera nahasiaren aurrean Akademiak txosten zehatzagoa argitaratu zuen [[2010]]ean<ref>''Euskera'' 2010, 55, 1.zkia., 446-485.or.</ref>. Bere ondorio nagusiak hauexek dira:
-* '''Toloño''' izenaren erabilera oso zaharra da, [[Erdi Aro]]tik dokumentatuta baitago. Mendilerro osoa izendatzeko ere testigantza ugari dago.
+* '''Toloño''' izenaren erabilera oso zaharra da, [[Erdi Aroa|Erdi Arotik]] dokumentatuta baitago. Mendilerro osoa izendatzeko ere testigantza ugari dago.
 * [[XIX. mendea]] arte hain mendilerro luzeentzat ez ohi zen izenik erabiltzen eta biztanleek zati bakoitza izendatzen zuen.
-* Erabili den baina gaur egun hilik dagoen beste izen bat ''[[Sonsierra]]'' edo ''[[Nafarroako Sonsierra]]'' da, egun [[Arabako Errioxa]], [[Briñas]], [[San Vicente de la Sonsierra]] eta [[Ábalos]] dauden lurraldeak (hau da mendilerrotik [[Ebro]]rakoak) ere zuena.
+* Erabili den baina gaur egun hilik dagoen beste izen bat ''[[Sonsierra]]'' edo ''[[Nafarroako Sonsierra]]'' da, egun [[Arabako Errioxako kuadrilla|Arabako Errioxa]], [[Briñas]], [[San Vicente de la Sonsierra]] eta [[Ábalos]] dauden lurraldeak (hau da mendilerrotik [[Ebro]]rakoak) ere zuena.
 * ''Sierra de Cantabria'' izena [[1790]]tik baino ezin da dokumentatu eta bide kultistaren bitartez sortua da, Logroño eta Oion artean dagoen ''Cantabria'' delako mendian oinarrituta<ref>[http://www.santurtzieus.com/irakasle/materialak/artikuluak/onomastika.htm#Tolo%C3%B1o%20mendia%20Cantabriaren%20iparraldean%20dago Mikel Gorrotxategiren artikulua Deia egunkarian]</ref>.
 * Mendilerroa bi zatitan banatzeari (mendebaldeari "Toloño" eta ekialdeari "Cantabria") ere ez deritzo ondo Euskaltzaindiak, biztanleriaren pertzepzioaren eta geografiaren arabera batasuna baitu.