Pluton (planeta nanoa): berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
No edit summary |
||
| 2. lerroa: | 2. lerroa: | ||
| name = Pluton |
| name = Pluton |
||
| symbol = [[File:Pluto symbol.svg|25px|Plutonen ikur astronomikoa]] |
| symbol = [[File:Pluto symbol.svg|25px|Plutonen ikur astronomikoa]] |
||
| image = [[File:Pluto |
| image = [[File:Pluto by LORRI, 3 July 2015 (Color).png]] |
||
| caption = Pluton |
|||
| caption = Ordenagailuz eratutako Plotonen irudia<ref>Drawn from [[Hubble space telescope|Hubble]] images, synthesized true color{{efn|name=HST-SynColours}} and among the highest resolutions possible with current technology.</ref> |
|||
| discovery = yes |
| discovery = yes |
||
| discoverer = [[Clyde Tombaugh|Clyde W. Tombaugh]] |
| discoverer = [[Clyde Tombaugh|Clyde W. Tombaugh]] |
||
03:44, 7 uztaila 2015ko berrikusketa
.png) Pluton | |||||||||
| Aurkikuntza | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aurkitzailea | Clyde W. Tombaugh | ||||||||
| Aurkikuntza data | 1930-02-18 | ||||||||
| Izendapenak | |||||||||
| Planetoide izendapena | 134340 Pluton | ||||||||
Zeinengatik izendatua | Pluton | ||||||||
| Planetoide sailkapena | |||||||||
| Ezaugarri orbitalak[5] | |||||||||
| Garaia: J2000 | |||||||||
| Afelioa |
| ||||||||
| Perihelioa |
| ||||||||
| |||||||||
| Eszentrikotasuna | 0.244671664 (J2000) 0.248 807 66 (batezbeste)[2] | ||||||||
| 366.73 egun[2] | |||||||||
Batezbesteko abiadura orbitala | 4.7 km/s[2] | ||||||||
| 14.86012204°[4] | |||||||||
| Makurdura orbitala |
| ||||||||
| 110.28683° | |||||||||
Perihelioaren argumentua | 113.76349° | ||||||||
| Satelite ezagunak | 5 | ||||||||
| Ezaugarri fisikoak | |||||||||
Batezbesteko erradioa | |||||||||
Gainazal azalera | |||||||||
| Bolumena | |||||||||
| Masa |
| ||||||||
| Batezbesteko dentsitatea | 2.03±0.06 g/cm3[8] | ||||||||
Gainazal grabitatea | |||||||||
| 1,23 km/s | |||||||||
Errotazio periodo siderala |
| ||||||||
Ekuatoreko errotazio abiadura | 47.18 km/h | ||||||||
| 119.591°±0.014° (orbitara)[8] | |||||||||
Ipar Poloko igoera zuzena | 312.993°[9] | ||||||||
Ipar Poloko deklinazioa | 6.163°[9] | ||||||||
| Albedoa | 0.49 to 0.66 (geom. 35% alda daiteke)[2][10] | ||||||||
| |||||||||
| 13.65[2] to 16.3[11] (15.1 batez beste)[2] | |||||||||
| −0.7[12] | |||||||||
Diametro angeluarra | 0.065″ - 0.115″[2] | ||||||||
| Atmosfera | |||||||||
Gainazaleko presioa | 0.30 Pa (udako gehiengoa) | ||||||||
| Osaera | nitrogenoa, metanoa, karbono monoxidoa[13] | ||||||||
Pluton Kuiper gerrikoko objekturik handiena da, eta Eguzkia zuzenean orbitatzen behatu diren gorputz handienetan hamargarrena. Planeta nano ezagunen artean, tamainaz bigarrena da (Eris da lehena). Kuiper gerrikoko beste objektuak bezala, Pluton arrokaz eta izotzez osatua da nagusiki. Plutonek bost satelite ditu: Nix, Hidra, Karonte, Zerbero eta Estigia.
1930ean aurkitua, Pluton hasiera batean Eguzkitik hasita bederatzigarren planetatzat sailkatu zuten, eta horien artean txikientzat. Eguzki Sistemako kanpoaldean, ordea, tamainaz berdintsuak ziren objektuak —edo, Erisen kasuan, % 27 handiagoa— aurkituz joan ziren hurrengo 75 urtean; objektu horiek guztiak planeta nanotzat sailkatzen zirela kontuan hartuta, azkenean, 2006ko abuztuaren 24an, Nazioarteko Astronomia Elkarteak Pluton ere planeta nanotzat sailkatu zuen.
Clyde Tombaugh astronomoak aurkitu zuen 1930ean, Arizonako (Ameriketako Estatu Batuak) Lowell behatokitik, Neptunoren orbita azaltzearren X planeta baten bila ari zela. Plutonen orbita-eszentrikotasun handiak eguzkitik hurbilen dagoen zortzigarrena bihurtzen du orbitaren zati batean; hau da, Neptunoren orbita zeharkatzen du aldizka: azken aldiz, 1979ko otsailaren 17tik 1999ko otsailaren 11ra bitartean.
Erreferentziak
- ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
jpl-ssd-horizonsizeneko erreferentziarako - ↑ a b c d e f g h i Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
Pluto Fact Sheetizeneko erreferentziarako - ↑ a b Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
planet_yearsizeneko erreferentziarako - ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
mean_anomalyizeneko erreferentziarako - ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
horizonsizeneko erreferentziarako - ↑ doi:..
- ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
Young2007izeneko erreferentziarako - ↑ a b c Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
BuieGrundyYoung_2006izeneko erreferentziarako - ↑ a b Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
SeidelmannArchinalA'hearn_2007izeneko erreferentziarako - ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
Hamiltonizeneko erreferentziarako - ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
AstDys-Plutoizeneko erreferentziarako - ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
jpldataizeneko erreferentziarako - ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan:
ez da testurik eman
Physorg April 19, 2011izeneko erreferentziarako
Oharrak
 | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Zerrendak | |||||||||||||||||||||||
| Hipotetikoak | |||||||||||||||||||||||
Ikus, gainera: Eguzki-sistemaren sorrera eta garapena eta Eguzki sistemaren ataria | |||||||||||||||||||||||
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Pluton (planeta nanoa)  |