Biblia

resumen: una p... mierda

Pentateukoa

• Lebitarren liburua
• Zenbakiak
• Deuteronomioa

Liburu historikoak

• Josue
• Epaileak
• Rut
• Samuelen liburuak (2)
  • Samuelen I. Liburua
  • Samuelen II. Liburua
• Erregeen liburuak (2)
  • Erregeen I. Liburua
  • Erregeen II. Liburua
• Kroniketako liburuak (2)
  • I Kronikak
  • II Kronikak
• Esdras
• Nehemias
• Tobias
• Judit
• Ester
• Makabearren liburuak (2)
  • Makabearren I. Liburua
  • Makabearren II. Liburua

Profeten idazkiak

• Isaias
• Jeremias
• Negar Kantak
• Baruk
• Ezekiel
• Daniel
• Oseas
• Joel
• Amos
• Abdias
• Jonas
• Mikeas
• Nahun
• Habakuk
• Sofonias
• Ageo
• Zakarias
• Malakias

Olerki eta Jakituriazko liburuak

• Job
• Salmoak
• Esaera Zaharrak
• Ecclesiastes
• Abestirik Ederrena
• Jakinduria
• Ben Sirak

Itun Berria

Ebanjelioak

• Mateo
• Marko
• Lukas
• Joan

Apostoluen Eginak

Pauloren eta apostoluen gutunak

• Erromatarrei
• Korintoarrei:
  • Lehen

Bibliaren euskal bertsioak

Nafarroaren konkistatzaileek Joana Albretekoa nafar erreginak egin nahi zuen erreforma kristaua zapuztu zutenez, eta katolikoek Biblia itzultzea eta kabuz irakurtzea eragozten zutenez, erreforma protestanteak beste hainbat hizkuntzetan sustatutako Biblia itzulpenik ez izan zen euskaraz egin.

Hauek dira euskal bibliagintzako urrats nagusiak:

• 1571an Itun Berriaren lehen euskal itzulpena plazaratu zen, Joannes Leizarraga elizgizon kalbinistak euskaratua eta Arroxelan argitaratua: Jesus Krist Gure Jaunaren Testamentu Berria.
• Urteko P.-k (1700 inguru), Joakin Lizarragak eta Oteizak Bibliako zati batzuk euskaratu zituzten.
• 1740an Joanes Haranederrek Itun Berriaren itzulpena amaitu zuen, argitara eman gabea: Jesu Kristoren Ebanjelio Saindua jaun Haraneder apez Donibane Lohitzukoak eskuararat itzulia. Uztaritzeko Seminarioan egon da gordeta. Geroztik Biblia atalen itzulpen asko egin da.
• Bonaparte printzeak (1813/01/04 – 1891/11/03), bere hizkuntza ikerketarako kristau ikasbideak, Biblia atalak eta Biblia osoak argitara arazi zituen. J. A. Uriartek eta Duvoisinek Biblia osoko itzulpen bana egin zuten. Duvoisinena, Bible saindua edo testament zahar eta berria, lapurteraz, Londresen argitaratu zen, 1859-1865 bitartean. Uriarterena ez zuten osorik argitaratu.
• 1855an Maurice Harrieta eta Pierre N. Dassance apaizek beharrezko baimenez azaldutako Itun Berriko lehen euskal itzulpena, egin zuten, Baionan. Izenburua erdizka mantendu da: Jesu-Christo gure...laphurtar bi iaun aphecec.
• 1958an Patxi Etxeberria jesuitaren ardurapean, Raimundo Olabide-k bigarren itzulpen oso bat kaleratu zuen, Itun zaŕ eta beŕia, gipuzkeraz.
• 1976an Jaime Kerexetak bizkaieraz bertsio bat argitaratu zuen, Euskal Biblia, Bilboko Elizbarrutiko Gotzaintzaren eskutik.
• 1977az gero, Elizen arteko Biblia Batzordearen itzulpenak argitaratu dira.
• 1980az gero, Euskal Herriko Liturgi Batzordeak itzulpenak argitaratzen ari da.
• 1994an Elizen Arteko Biblia argitaratu zen, euskara batuan, katoliko eta protestante arteko elkarlanean ekoitzia.
• 2001ean Elizen Arteko Biblia berrargitaratu zen, testu aldaketarik gabe.
• 2006an Elizen Arteko Biblia berrargitaratu zen, aldaketa batzuekin, paperean ez ezik CDan eta Interneten ere.

Ikus, gainera

• Koran

Kanpo-loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Biblia

Wikiesanetan badira aipuak, gai hau dutenak: Biblia

• Biblia osoa on-line euskaraz Elizen Arteko Biblia (gehi beste hizkuntzetako hainbat bertsiotarako loturak).
• Biblia euskaraz Bilboko Elizbarrutiaren gunean (word formatuan)
• "Zenbat historia dago liburu santuan" erreportajea Argia astekarian