Bakio: berrikuspenen arteko aldeak

Bakio
	Bizkaia, Euskal Herria
	Bakio udalerria Jata menditik.
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Bizkaia
Eskualdea	Mungialdea-Uribe Kosta
Izen ofiziala	Bakio
Alkatea	Amets Jauregizar Baraiazarra (EH Bildu)
Posta kodea	48130
INE kodea	48012
Herritarra	bakiotar
Kokapena
Koordenatuak	43°25′40″N 2°48′41″W / 43.42778°N 2.81139°W
Azalera	16,78 km²
Garaiera	4 metro
Distantzia	29 km Bilbora
Demografia
Biztanleria	2.811 (2023); −1 (2022)
Dentsitatea	120,62 bizt/km²
Hazkundea; (2003-2013)	% 43,45
Zahartze tasa	% 15,12
Ugalkortasun tasa	‰ 43,83
Ekonomia
Jarduera tasa	% 82,97 (2011)
Genero desoreka	% 2,76 (2011)
Langabezia erregistratua	% 8,55 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 59,73 (2010)
Kaleko erabilera	% (2016)
Etxeko erabilera	% 44.96 (2016)
Datu gehigarriak
Webgunea	http://www.bakio.org

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

06:46, 6 ekaina 2016ko berrikusketa

Bakio Bizkaiko iparraldeko udalerri bat da, itsasbazterrekoa. 2016. urtean 2.596 biztanle zituen. Estepona ibaiak mendebaldetik zeharkatzen du herria.

Geografia

Inguru naturala eta klima

Iparraldean Bizkaiko golkoarekin egiten du muga, mendebaldean Lemoiz eta Maruri-Jatabe herriekin, ekialdean Bermeoko udalerriarekin, eta hegoaldean Mungiarekin. Bi ibai nagusik zeharkatzen dute Estepona mendebaldean eta Ondarre ibaia ekialdean.

Herriaren erdigunea Basigo izeneko gunean dago, herriaren gainerako azaleran baserri bananduan egon ziren. 1950etik aurrera, turismoa garatu zen heinean, etxebizitza ugari eraiki ziren hondartzako gunean, gehienak Bilbotik etorritako bizilagunen udarako etxebizitzak.

Auzoak

Bakio honako auzoek osatzen dute: Artzalde, Bentalde, Elexalde, Gibelorratzagako San Pelaio, Goitisoloalde, Urkizaurralde eta Zubiaurralde.

Herria

Gaur egun, hondartza ederra itzalpean uzten duen eraikin‑ilara nahasia ageri da. Nortasunik gabeko eraikinak dira, bolumen handiegia dutenak, lurraren espekulazioaren aurretik egindako etxe txikiak ez bezalakoak.

Santa Maria parrokia‑eliza malkarrean egina dago, eta elizpe korritua du inguruan. Hondartzako turismo-gunetik urrun samar dagoenez, 1950eko hamarkadan hondartza aldean udatiarren ekimenez kapera-eliza bat eraiki zuten (gehientsuenak bilbotarrak).

Ez da hainbeste denbora Bakiok bilera gastronomiko nagusietara zainzuriak, lanpernak, Txillbankun harrapatutako bisiguak eta Bakioko txakolina ospetsua esportatzen zituela. Orain ere txakolina egiten dute, gizakien pozgarri, Pio Barojak hala iritzi ez arren. Izan ere, Pio Barojak Euskal Herriko gauza tristeen trilogian (Las cosas tristes de Euskalerria) txakolina sartzen du, txistua eta bainuetxeekin batera.

Historia

Historian zehar herriaren jarduera ekonomiko nagusia nekazaritza izan da beti. Arrantzak garrantzi txikia izan du beti. 1927. urtean Bakiok Bermeorengandik Zubiaur eta San Pelaio auzoak bereganatu zituen.

1734. urtea geroztik Bakio —Uribeko merindadeko elizatea— udalerri da, urte hartan Bermeotik bereizi baitzen. Urteak dira Bakiok ez duela arrantza‑ontzirik, baina kilometro bat luzeko hondartza du, erupzio‑harrien artean, ohiko haizeen babesean. Hondartza horrek kanpotar ugari erakartzen du, asteburuak eta oporrak Bakioko bigarren etxebizitzan gozatzera.

XIX. mendeak ondo aurrera egin arte, Bakioko portu txikia defendatzeko sei kanoiz osatutako bateria zuten, Birkilanda esaten ziotena. Baina, beste garai batzuk ziren.

1950eko hamarkadatik aurrera herrian aldaketak hasi ziren, etxebizitza blokeak eraiki ziren baserrien ordez, eta hondartzako gunea apartamentu eta etxe berriez bete zen.

Askotan etxebizitza berrien eraikitzeak ez zekartzan zerbitzu eta azpiegituren eraikuntza, eta horrek arazoak sortu zituen. 1990eko hamarkadatik aurrera gauzak asko hobetu dira herrian. Espaloiak eraiki dira, ur zikinak garbitzeko araztegia (Bizkaian eraiki zen lehenetarikoa), eta, azkenaldian, babes ofizialeko etxebizitzak.

Hondartza eta etxebizitza bloke berriak.

Ekonomia

Herria Bizkaiko Txakolinaren ekoizle nagusietakoa da, bai eta probintzian tradiziorik handiena duena ere.

Demografia

Bakio XX. mendearen bigarren erdialdeko industrializaziotik kanpo geratu zen. Horren ondorioz, 1950etik 1970eko hamarkadara biztanleak galdu zituen, baina XX. mendea amaitu arte populazioa mantentzea lortu zuen. XXI. mendean, berriz, Mungiarekin eta Bilboaldearekin lotzen zituen komunikazio bideak hobetzearen ondorioz, hiriko jende askok herria bizilekutzat hartu zuen, eta abiadura azkarrean hasi zen biztanleria, kopuru osoa bikoiztu arte.

Bakioko biztanleria

1927an Zubiaur eta San Pelaio auzoak Bakiori batu zitzaizkion. Datu-iturria: INE

Politika

2015eko maiatzaren 24ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz Amets Jauregizar Baraiazarra (EH Bildu) da Bakioko alkatea, Aitor Apraiz Imatzen (EAJ) ondotik. Jauregizarrek alkatetza lortu zuen bere taldearen eta Bakio Bai taldearen baiezko botoei esker, gehiengo osoaz.

2015eko udal hauteskundeak

Bakioko udalbatza
Alderdia		2015eko maiatzaren 24a		2011ko maiatzaren 22a
Alderdia		Zinegotziak	Boto kopurua	Zinegotziak	Boto kopurua
	Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ-PNV)	5 / 11	604 (% 39,71)	6 / 11	825 (% 52,28)
	Euskal Herria Bildu (EH Bildu)*	4 / 11	527 (% 34,65)	5 / 11	696 (% 44,11)
	Bakio Bai (BAKIOBAI)	2 / 11	359 (% 23,60)
	Alderdi Popularra (PP)	0 / 11	21 (% 1,38)	0 / 11	26 (% 1,65)
	Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))	0 / 11	10 (% 0,66)	0 / 11	31 (% 1,96)
* 2011n Bildu koalizioa aurkeztu zen.
Datuen iturria: 2015eko Udal hauteskundeak. Behin-behineko emaitzak euskadi.eus webgunean

Ondasun nabarmenak

San Pelaio baseliza, ziurrenik XII. mendeko eliza erromanikoa.

Jaiak

San Juan Dolozak, Abuztuaren 29a.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Euskal Herri Enblematikoa entziklopediako Itsasoko Historia. Euskal Kostaldeko Gida. liburutik txertatu zen 2014-12-18 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, liburu hori eta entziklopedia horretako beste zenbait Creative Commons Aitortu 3.0 Espainia lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Bakio

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa

Bakioko udala

[Udalbiltza-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.

[2] «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).

[3] «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).

[1]

[2]

[3]

@@ 24. lerroa: / 24. lerroa: @@
 | oharrak =
 |}}
-'''Bakio''' [[Bizkaia|Bizkaiko]] udalerria da. {{Bizkaiko udalerrien biztanleria|urtea}}. urtean {{formatnum:{{Bizkaiko udalerrien biztanleria|Bakio}}}} biztanle zituen. [[Estepona (ibaia)|Estepona]] ibaiak mendebaldetik zeharkatzen du herria.
+'''Bakio''' [[Bizkaia|Bizkaiko]] iparraldeko [[udalerri]] bat da, itsasbazterrekoa. {{Bizkaiko udalerrien biztanleria|urtea}}. urtean {{formatnum:{{Bizkaiko udalerrien biztanleria|Bakio}}}} biztanle zituen. [[Estepona (ibaia)|Estepona]] ibaiak mendebaldetik zeharkatzen du herria.
 == Geografia ==
@@ 54. lerroa: / 54. lerroa: @@
 [[1950eko hamarkada]]tik aurrera herrian aldaketak hasi ziren, etxebizitza blokeak eraiki ziren baserrien ordez, eta hondartzako gunea apartamentu eta etxe berriez bete zen.
-Askotan etxebizitza berrien eraikitzeak ez zekartzan zerbitzu eta azpiegituren eraikuntza, eta horrek arazoak sortu zituen. [[1990eko hamarkada]]tik aurrera gauzak asko hobetu dira herrian. Espaloiak eraiki dira, ur zikinak garbitzeko araztegia ([[Bizkaia]]n eraiki zen lehenetarikoa), eta azken aldian Babes Ofizialeko Etxebizitzak.
+Askotan etxebizitza berrien eraikitzeak ez zekartzan zerbitzu eta azpiegituren eraikuntza, eta horrek arazoak sortu zituen. [[1990eko hamarkada]]tik aurrera gauzak asko hobetu dira herrian. Espaloiak eraiki dira, ur zikinak garbitzeko araztegia ([[Bizkaia]]n eraiki zen lehenetarikoa), eta, azkenaldian, [[babes ofizialeko etxebizitza]]k.
 [[Fitxategi:Bakiodor02.jpg|thumb|right|300px|Hondartza eta etxebizitza bloke berriak.]]
 == Ekonomia ==
-Herria [[Bizkaiko Txakolina]]ren ekoizle nagusietakoa da, bai eta probintzian tradiziorik handiena duena.
+Herria [[Bizkaiko Txakolina]]ren ekoizle nagusietakoa da, bai eta probintzian tradiziorik handiena duena ere.
 == Demografia ==
@@ 125. lerroa: / 125. lerroa: @@
 == Jaiak ==
 * San Juan Dolozak, [[Abuztuaren 29]]a.
-== Ikus, gainera ==
-* [[Bizkaiko udalerrien zerrenda]]
 == Erreferentziak ==
@@ 136. lerroa: / 133. lerroa: @@
 {{commonskat}}
 {{Atari|Euskal Wikiatlasa|Euskal Herriko Wikiatlasa}}
-* {{eu}} [http://www.bakio.org Bakioko udala]
+* [http://www.bakio.org Bakioko udala]
 {{Bizkaiko udalerri aurkibidea}}