Hipokrates: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa |
tNo edit summary |
||
1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Fitxategi:Hippocrates.jpg|right|thumb|Hipokrates]] |
[[Fitxategi:Hippocrates.jpg|right|thumb|Hipokrates]] |
||
'''Hipokrates''' |
'''Hipokrates''' ({{lang-grc|Ἱπποκράτης}}; [[Kios|Kos]] uhartea, [[K. a. 460]] - [[Larisa]], [[Tesalia]], c. [[K. a. 377]]) greziar medikua izan zen, [[medikuntza]] modernoaren aita titulua duena. [[Antzinako Grezia]]n jaio eta bizi izan zen. Besteak beste, {{lang|la|''Corpus hippocraticum''}}, ''Pronostikoaren tratatua'' eta ''Aforismoak'' lanen egilea da. Bere meritu nagusia izan zen [[eritasun|gaixotasunen]] ikerketan "metodo arrazionala" garatu izana, behaketa eta esperientzian oinarritua. Bere arabera, jaungoikoen ondorioz baino, gaixotasunak gertatzen ziren eragile naturalengatik. Sendagileen etika arautegi ezaguna den [[Zin hipokratiko]]aren asmatzailetzat hartzen da. |
||
== Bizitza == |
== Bizitza == |
||
[[ |
[[Asklepio]] jainkoaren ondorengo omen ziren Asklepiadeen mediku-leinukoa zen. [[Demokrito]] eta [[Gorgias]]ekin ikasi ondoren, Grezia, Egipto eta Asian zehar bidaiari ibili zen eta gero Kosen hartu zuen egoitza. Bere garaiko medikuntza ongi ezagutzen zuen. [[Eritasun]]aren eta sendagintzaren erlijiozko ikuspegia alde batera utzi zuen. Izadiak berak dituen sendabideei bere lana egiten uztearen aldekoa zen eta tratamendu sinpleak zituen gogoko. [[Kirurgia]] zen greziar medikuntzaren atal aurreratuenetarikoa, eta hartan ere saiatu zen. Hipokratesen [[fisiologia]]k [[lau humoreen teoria]] ([[odol]]a, [[linfa]], behazun horia eta behazun beltza) du oinarri: humoreen arteko oreka edo proportzio egokiak ''(eukrasis)'' osasuna dakar; desorekak ''(diskrasis),'' berriz, eritasuna. {{lang|la|''Corpus Hyppocraticum''}} izeneko idazki multzo handian bilduriko guztiak berarenak ez badira ere, eskola berekoak dira dudarik gabe. Haietan ezagunenak hauek dira: ''Aire, ur eta lekuen tratatua; Aforismoak; Pronostikoaren tratatua; Hausteen tratatua. '' |
||
Hipokratesek erabateko eragina izan zuen antzinako medikuntzan eta gerora ere, [[Galeno]]ren bitartez, [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] medikuntzaraino iritsi zen haren itzala. |
Hipokratesek erabateko eragina izan zuen antzinako medikuntzan eta gerora ere, [[Galeno]]ren bitartez, [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] medikuntzaraino iritsi zen haren itzala. |
||
== Ikus, gainera == |
== Ikus, gainera == |
||
15. lerroa: | 14. lerroa: | ||
== Erreferentziak == |
== Erreferentziak == |
||
{{ lur | data=2011/12/26}} |
{{ lur | data=2011/12/26}} |
||
{{erreferentzia_zerrenda}} |
|||
{{Antzinako anestesia}} |
{{Antzinako anestesia}} |
10:30, 3 iraila 2016ko berrikusketa
Hipokrates (antzinako grezieraz: Ἱπποκράτης; Kos uhartea, K. a. 460 - Larisa, Tesalia, c. K. a. 377) greziar medikua izan zen, medikuntza modernoaren aita titulua duena. Antzinako Grezian jaio eta bizi izan zen. Besteak beste, Corpus hippocraticum, Pronostikoaren tratatua eta Aforismoak lanen egilea da. Bere meritu nagusia izan zen gaixotasunen ikerketan "metodo arrazionala" garatu izana, behaketa eta esperientzian oinarritua. Bere arabera, jaungoikoen ondorioz baino, gaixotasunak gertatzen ziren eragile naturalengatik. Sendagileen etika arautegi ezaguna den Zin hipokratikoaren asmatzailetzat hartzen da.
Bizitza
Asklepio jainkoaren ondorengo omen ziren Asklepiadeen mediku-leinukoa zen. Demokrito eta Gorgiasekin ikasi ondoren, Grezia, Egipto eta Asian zehar bidaiari ibili zen eta gero Kosen hartu zuen egoitza. Bere garaiko medikuntza ongi ezagutzen zuen. Eritasunaren eta sendagintzaren erlijiozko ikuspegia alde batera utzi zuen. Izadiak berak dituen sendabideei bere lana egiten uztearen aldekoa zen eta tratamendu sinpleak zituen gogoko. Kirurgia zen greziar medikuntzaren atal aurreratuenetarikoa, eta hartan ere saiatu zen. Hipokratesen fisiologiak lau humoreen teoria (odola, linfa, behazun horia eta behazun beltza) du oinarri: humoreen arteko oreka edo proportzio egokiak (eukrasis) osasuna dakar; desorekak (diskrasis), berriz, eritasuna. Corpus Hyppocraticum izeneko idazki multzo handian bilduriko guztiak berarenak ez badira ere, eskola berekoak dira dudarik gabe. Haietan ezagunenak hauek dira: Aire, ur eta lekuen tratatua; Aforismoak; Pronostikoaren tratatua; Hausteen tratatua.
Hipokratesek erabateko eragina izan zuen antzinako medikuntzan eta gerora ere, Galenoren bitartez, Erdi Aroko medikuntzaraino iritsi zen haren itzala.
Ikus, gainera
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Hipokrates |
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.