Otsailaren 13

Otsailaren 13a gregoriotar egutegiaren urteko berrogeita laugarren eguna da. 321 egun falta dira urtea amaitzeko, 322 egun bisurteetan.

Jaiotzak Euskal Herrian Rafael Etxague Jaiotza: Donostia, 1815 Heriotza: Madril, 1915eko azaroaren 23a Antonio Orbe Jaiotza: Bergara, 1917 Heriotza: Loiola, 2003ko ekainaren 8a Carmen Climent Jaiotza: Bilbo, 1996 Consuelo Flecha Jaiotza: Bilbo, 1948 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Peter Gabriel Jaiotza: Chobham (en) , 1950 Georges Simenon Jaiotza: Lieja, 1903 Heriotza: Lausana, 1989ko irailaren 4a Talleyrand Jaiotza: Paris, 1754 eta 1754 Heriotza: Paris, 1838ko maiatzaren 17a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Otsailaren 13ko jaiotzak Zao Wou-Ki • Adam Pijnacker • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Xabier Agirre López Jaiotza: Gasteiz, 1951ko apirilaren 8a Heriotza: Iruñea, 2021 Migel Irazusta Aritzetegi Jaiotza: Alkiza, 1665eko abenduaren 24a Heriotza: Bergara, 1743 Tomás Zarraonandia Jaiotza: Mungia, 1910eko abenduaren 28a Heriotza: Areeta, 2000 Aureliano López Becerra Jaiotza: Irun, 1880ko otsailaren 28a Heriotza: Bilbo, 1956 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Richard Wagner Jaiotza: Leipzig, 1813ko maiatzaren 22a Heriotza: Venezia, 1883 Georges Rouault Jaiotza: Parisko 19. barrutia, 1871ko maiatzaren 27a eta 1871ko urtarrilaren 27a Heriotza: Parisko 12. barrutia, 1958 Ruđer Josip Bošković Jaiotza: Dubrovnik, 1711ko maiatzaren 18a Heriotza: Milan, 1787 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Otsailaren 13ko heriotzak Nikolai Bogolyubov • Waylon Jennings • Antonin Scalia • Henri Salvador • Arno Breker • Walt Whitman Rostow • Cotton Mather • Leiji Matsumoto • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Margaretha Geertruida Zelle, Mata Hari bezala ezagunago. 1542 - Gonzalo Pizarro eta Francisco de Orellana konkistatzaileek Amazonas ibaia aurkitu zuten. 1633 - Galileo Galilei zientzialariaren aurkako epaiketa hasi zen Erroman. 1668 - Espainiak Portugalen independentzia onartu zuen. 1894 - Lumière anaiek zinematografoa patentatu zuten. 1917 - Frantzia: Mata Hari (irudian) espia atxilotu zuten Parisko hotel batean. 1945 - Dresdeko bonbardaketa, aliatuen bonbardaketarik handiena Bigarren Mundu Gerran. + Gertaera gehiago... Egutegia << Otsaila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Larunbata 2022: Igandea 2023: Astelehena 2025: Osteguna 2026: Ostirala 2027: Larunbata Izendegia Santutegia: Benin Todikoa, Kastor Kardengoa Seaska egutegia: Mantzio eta Izan.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1981 - Joxe Arregi Izagirre pairatutako torturen ondorioz hil zen.

Mundua

• 1668 - Espainiak Portugalen independentzia onartu zuen.
• 1931 - New Delhi Indiako hiriburu bihurtu zen.
• 1945 - Bigarren Mundu Gerran, Dresdenen aurkako airetiko erasoa hasi zen.
• 2001 - Richter eskalan 6,6 graduko indarra izan zuen lurrikara El Salvadorren. 400 hildako.
• 2008 - Imad Mughaniyah Libanoko Hizbulako liderra hil zuten bonbaz Damaskon.
• 2008 - Australiako lehen ministro Kevin Ruddek barkamena eskatu zien, nazioaren izenean, aborigenei, bertako ume galduen belaunaldia zela eta.

Arte eta kultura

Mundua

• 1867 - Johann Straussen Danubio Urdina balsa estrainatu zen Vienan.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 1633 - Galileo Galilei zientzialariaren aurkako epaiketa hasi zen Erroman.
• 1894 - Lumière anaiek zinematografoa patentatu zuten.
• 1952 - Bend of the River ("Ibairen Bihurgunea") filma estreinatu zen, Anthony Mannek zuzendu eta James Stewart, Arthur Kennedy, Julie Adams eta Rock Hudson aktoreek antzeztu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1564 - Frantzisko Beraskola, euskal fraide frantziskotarra (h. 1598).
• 1815 - Rafael Etxague, euskal militar eta politikaria (h. 1887).
• 1837 - Valentin Zubiaurre Urionabarrenetxea, bizkaitar musikagilea (h. 1914).
• 1878 - Benigno Oreja, bizkaitar mediku eta politikaria (h. 1962).
• 1886 - Léon Dongaitz, lapurtar pilotaria (h. 1979).
• 1948 - Josu Ortuondo, Bilboko alkate ohia.
• 1952 - Regina Otaola, euskal herritar politikaria.
• 1974 - Unai Yus, arabar txirrindulari ohia.
• 1979 - Eriz Alberdi, euskal aktorea.

Mundua

• 1457 - Maria Borgoinakoa, Borgoinako dukesa (h. 1482).
• 1599 - Alexandro VII.a, Aita santua (h. 1667).
• 1769 - Ivan Krilov, errusiar idazlea (h. 1844).
• 1783 - Guglielmo Pepe, italiar militarra (h. 1855).
• 1805 - Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet, alemaniar matematikaria (h. 1859).
• 1818 - Angelica Singleton Van Buren, Estatu Batuetako lehen dama (h. 1877).
• 1865 - István Csók, hungariar margolari inpresionista (h. 1961).
• 1873 - Fiodor Xaliapin, errusiar opera-kantaria (h. 1938).
• 1885 - Elizabeth Virginia Wallace Truman, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 1982).
• 1886 - Ricardo Güiraldes, argentinar idazlea (h. 1927).
• 1888 - Georgios Papandreu, Greziako lehen ministroa (h. 1968).
• 1891 - Kate Roberts, galestar nazionalista eta idazlea (h. 1985).
• 1898 - Frank Aiken, irlandar politikaria (h. 1983).
• 1900 - Sir Henry Roy Forbes Harrod, britainiar ekonomista (h. 1978).
• 1903 - Georges Simenon, belgikar idazlea (h. 1989).
• 1910 - William Shockley, ingeles fisikaria, 1956ko Fisikako Nobel Saria (h. 1989).
• 1923 - Pedro Gómez Valderrama, kolonbiar idazlea, kazetaria eta diplomatikoa (h. 1992).
• 1929 - Omar Torrijos, panamar militarra eta politikaria (h. 1981).
• 1933 - Kim Novak, estatubatuar aktorea.
• 1938 - Oliver Reed, ingeles aktorea (h. 1999).
• 1939 - Beate Klarsfeld, frantziar-alemaniar kazetaria, nazien aurkako ikerketa eta ehiza egiten duelako ezaguna.
• 1941 - Sigmar Polke, alemaniar margolaria (h. 2010).
• 1945 - Marian Dawkins, britainiar biologo eta irakaslea.
• 1950 - Peter Gabriel, britainiar abeslaria.
• 1954 - Bibiana Fernández, espainiar aktorea.
• 1956 - Liam Brady, irlandar futbolaria.
• 1966 - Jeff Waters, kanadar gitarra-jotzailea.
• 1968 - Kelly Hu, estatubatuar aktorea.
• 1970 - Elmer Bennett, estatubatuar saskibaloi jokalaria.
• 1974 - Robbie Williams, ingeles abeslaria.
• 1976 - Dave Padden, kanadar abeslari eta gitarra-jotzailea.
• 1979 - Mena Suvari, estatubatuar aktore eta modeloa.
• 1979 - Rafael Márquez, mexikar futbolaria.
• 1985 - Bridget Neval, australiar aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1468 - Joana Enrikez, Nafarroako eta Aragoiko erregina (j. 1425).
• 1604 - Katalina Borboikoa, Nafarroako Erresumako infanta (j. 1559).
• 1946 - Henry Roussel, euskal zinema zuzendari eta antzezlea, Parisen (j. 1875).
• 1981 - Joxe Arregi Izagirre, gipuzkoar ETAkidea, Espainiako Polizia Nazionalak egindako torturen ondorioz (j. 1951).
• 2003 - Javier Arriola Lizarralde, Arriola IV.a, gipuzkoar eusko pilotaria (j. 1934).
• 2004 - Javier Bello-Portu, gipuzkoar musikagile eta orkestra zuzendaria (j. 1920).

Mundua

• 721 - Txilperiko II.a, saliar frankoen erregea.
• 1237 - Jordan Saxoniakoa, alemaniar teologo eta domingotar fraidea.
• 1468 - Joana Enrikez, Gaztelako Casarrubioseko anderea (j. 1425).
• 1542 -
  • Alessandro Cesarini, italiar elizgizona, Iruñe eta Tuterako artxidiozesiaren administratzaile apostolikoa.
  • Catherine Howard, Henrike VIII.a Ingalaterrakoaren bosgarren emaztea.
• 1571 - Benvenuto Cellini, italiar eskultore, zilargin eta idazlea (j. 1500).
• 1741 - Johan Joseph Fux, austriar musikagile eta musika teoria idazlea.
• 1768 - Jean-Baptiste Picot de Chemeteau, frantziar noble eta politikaria (j. 1690).
• 1837 - Mariano José de Larra, espainiar idazlea (j. 1809).
• 1883 - Richard Wagner, alemaniar musikagilea (j. 1813).
• 1926 - Francis Ysidro Edgeworth, irlandar ekonomialaria (j. 1845).
• 1952 - Alfred Einstein, alemaniar musikologo eta musika kritikaria (j. 1880).
• 1958 - Georges Rouault, frantziar margolari espresionista (j. 1871).
• 1963 - Jaume Font, kataluniar apezpikua, Donostiako elizbarrutiko lehendabiziko apezpikua (j. 1894).
• 1965 - Humberto Delgado, portugaldar militar eta politikaria (j. 1906).
• 1976 - Lily Pons, frantziar-estatubatuar sopranoa (j. 1898).
• 1999 - Carles Sabater, kataluniar aktorea (j. 1962).
• 2006 - Peter Frederick Strawson, ingeles filosofoa (j. 1919).
• 2007 - Alicia Bruzzo, argentinar aktorea (j. 1955).
• 2008 - Kon Ichikawa, japoniar zinema-zuzendaria (j. 1915).
• 2011 -
  • Inese Jaunzeme, xabalina jaurtiketan espezializatutako letoniar kirolaria (j. 1932).
  • T. P. McKenna, irlandar aktorea (j. 1929).
• 2012 - Lillian Bassman, estatubatuar argazkilari eta margolaria (j. 1917).
• 2014 - Richard Møller Nielsen, daniar futbolari eta entrenatzailea (j. 1937).
• 2017 - Ricardo Arias Calderón, panamar politikaria (j. 1933).

Jaiak eta urteurrenak

• Euskal Herrian: Torturaren aurkako eguna.
• Sehaska egutegiko izendegia: Mantzio eta Izan.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Otsailaren 13

Otsailaren 12 | Urteko egutegi | Otsailaren 14