Gurpil: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

12:28, 17 martxoa 2017ko berrikusketa

Gurpila (aitzineuskaraz: *gurdi-biL^[1]) edo txirringa ardatz baten inguruan bira egiten duen pieza mekanikoa da.

Gizakiaren asmakuntza funtsezkotzat jotzen da, suarekin batera. Mesopotamian asmatu zen neolitikoaren bukaeran eta bere lehenengo erabilera eltzegile-gurpilarena izan zen. Gurdietan erabiltzen hasi zen ondoren eta, horren ondorioz, bere erabilera Mundu Zaharrera zabaldu zen. Kultura amerikarretan ez zen zabaldu, antza denez animalia handien faltagatik eta lurraren irregulartasunagatik.

Gurpilaren ezaugarri garrantzitsuena honako hau da: biratu arren gurpilaren puntu bat beti kontaktuan dagoela lurrarekin, eta kontaktu puntu honek ez duela abiadurarik lurrarekiko, hots, ez da irristatzen (edo behintzat hori da helburua). Hori da gurpilaren oinarrizko printzipioa. Irristatzean sortzen den marruskadura indarra ezabatzea lortzen da, eta gurpila mugitzeko egin beharreko lana txikiagoa da.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gurpil

↑ Koldo Mitxelena (1976). Fonética histórica vasca. Donostia: Gipuzkoako Aldundia.

[1] Koldo Mitxelena (1976). Fonética histórica vasca. Donostia: Gipuzkoako Aldundia.

[1]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 [[Fitxategi:Wheel Iran.jpg|right|thumb|250px|Gurpila]]
-'''''Gurpila''''' ([[aitzineuskara]]z: ''*[[gurdi]]-biL''<ref>[[Koldo Mitxelena]] (1976). ''Fonética histórica vasca''. [[Donostia]]: Gipuzkoako Aldundia.</ref>) edo '''txirringa''' [[ardatz (argipena)|ardatz]] baten inguruan bira egiten duen pieza mekanikoa da.
+'''''Gurpila ([[aitzineuskara]]z:''''' '''''*[[gurdi]]-biL<ref>[[Koldo Mitxelena]] (1976). ''Fonética histórica vasca''. [[Donostia]]: Gipuzkoako Aldundia.</ref>) edo txirringa [[ardatz (argipena)|ardatz]] baten inguruan bira egiten duen pieza mekanikoa da.'''''
 Gizakiaren asmakuntza funtsezkotzat jotzen da, [[su]]arekin batera. [[Mesopotamia]]n asmatu zen [[neolitiko]]aren bukaeran eta bere lehenengo erabilera eltzegile-gurpilarena izan zen. [[Gurdi]]etan erabiltzen hasi zen ondoren eta, horren ondorioz, bere erabilera [[Mundu Zahar]]rera zabaldu zen. Kultura amerikarretan ez zen zabaldu, antza denez animalia handien faltagatik eta lurraren irregulartasunagatik.