Ilargiaren aldi

Eguzkiaren, Ilargiaren eta Lurraren kokapenak.

Ilargialdiak:
1 - ilberria
3 - ilgora
5 - ilbetea
7 - ilbehera

Ilargialdia Ilargia itxuraz aldatzen den denbora-tartea da. Itxura hau Eguzkiak argitutako Ilargi zatia da, Lurretik ikusia.

Eguzkiak Ilargiaren azaleraren erdia argitzen du (ilargi eklipseetan izan ezik) eta horregatik da distiratsua. Baina ikusgai den hemisferio argituaren zatia aldagarria da %100 (ilbetea) eta %0 (ilberria) artean.

Ilargialdiak ziklikoak dira, Lurraren, Eguzkiaren eta Ilargiaren kokapenen arabera. Hori dela-eta, ilargialdiek denbora neurtzeko erabili izan dira antzinatik, eta egutegiak sortzeko erabili.

Izenak

Lau dira ilargialdiek duten izenak euskaraz:

• Ilberria (edo Ilargi berria): alde ikusgaia iluna (ikusgaitza)
• Ilgora: egunez egun argituz
• Ilbetea (edo Ilargi betea edo Ilargi zaharra): alde ikusgaia argitua
• Ilbehera: egunez egun ilunduz

Ilgora

Ilargiaren faseak

Ilargiaren goraldia, Ilargi berritik Ilargi betera doan 14 eguneko aldia.

Ilbehera

Ilbehera

Ilargiaren beheraldia, ilargi betetik ilargi berrira doan 14 eguneko aldia. Ez da ilargia txikitzen ari dela, baizik eta egunetik egunera zeruan egiten duen orbita gero eta beheragokoa dela, hori dela eta, ilbeheraren egunetan, ilargi zati txiki bat ikusiko dugu argiztatuta.

Iraupena

Bi ilbeteren arteko iraupena 29 egun 12 ordu 44 minutu eta 2,9 segundo da, hau da, 29,53 egun inguru (zehatzago ${\frac {1}{{\frac {1}{27,322}}-{\frac {1}{365,25}}}}$ Kopernikok aurkitutako formularen arabera). Ilargiaren periodo sinodikoa da.

Ikus, gainera

• Hil eta Hilabete
• Ilgora Gorria

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ilargiaren aldi

• (Ingelesez) Ilargialdiak edozein egunetan
• (Frantsesez) Ilargi egutegia egunez egun