Momo (eleberria)

Momo irudikatzen duen eskultura

Momo, Haur eta Gazte Literaturako pertsonaia da, Michael Ende alemaniar idazlearen Momo eleberrian jatorria duena. Eleberria 1973an argitaratu zen eta suediar jatorria du.

Pertsonaiaren ezaugarriak

Momo Erroma kanpoaldeko anfiteatro suntsitu batean bizi den neskatxa umezurtz bat da. Oso lagunkoia da, hitz gutxikoa eta entzule ona, entzute hutsarekin bere lagunen arazoak identifikatzen baititu, eta hauei ohartarazi arazo horien soluzioez. Nahiz eta baliabide gutxiko neska izan, pozik bizi da lagun asko dituelako eta ez dagoelako inoiz bakarrik. Grisezko gizonentzat etsai nagusia da bera. Umea izanik, denbora galtzeko sentsazio hori inoiz ez dute sentitzen haurrek, gure protagonista horrelakoa eta izaera berezikoa izanik, grisezko gizonak horren beldur egoten dira eleberrian, ez baitute inor egoterik nahi euren eredu kontsumista horretatik kanpo, bera dagoen bezala.

Momo, grisezko gizonen etsai nagusi bilakatzen da, umeek ez baitute denboraren eta negozioen pertzepziorik, batez ere Momok. Honek denbora galdu arazten dio gizaki orori, arazoak entzuten baititu eta horrek berarekin dakar denbora asko igarotzea, hain juxtu ere, grisezko gizonei komeni ez zaiena.

Momo, argia eta ausarta ere bada, Casiopea dortokaren laguntzarekin grisezko gizonen diktadurarekin amaitzen saiatuko delako, denboraren iturburura joan eta gizaki orori galdutako denbora guztia itzuliz akabatuko duelarik grisezko gizonekin.

Liburuaren interpretazioa

Liburuak garai hartako gizartea kritikatzen du, garai hartako gizakien berekoitasuna eta anbizio pertsonalak islatzen ditu eta horiek norberaren etxekalte bihurtu ohi dira azkenean. Kontsumismoa nahikoa gogor kritikatzen du, edozein preziotan ekoiztu eta kontsumitzea, ahalik eta gauza gehien egin nahi izatea denbora epe motzean, kontutan hartu gabe gizabanakoaren jakin mina eta isiltasuna zein garrantzitsuak izan daitezkeen. Mezu hori helarazi nahi du eleberri honen bitartez.

Bitxikeriak

Esan dugun bezala, eleberri honek garai hartako gizartea ongi isladatzen duenez, arazoak izan zituen Michael Endek argitaratzeko. Arazo guzti horiekin, 1973 an argitaratu eta urtebete beranduago alemaniako Haur eta Gazte Literatura irabazi zuen.

Bestalde, nahiz eta Momo izenez ezagutzen den, bere jatorrizko izena alemanieraz “Momo oder Die seltsame Geschichte von den Zeit-Dieben und von dem Kind, das den Menschen die gestohlene Zeit zurückbrachte” da.

Momo pelikula

Momo pantaila handira eramana izan zen 1986 an, baina ez zuen arrakasta handirik izan.

Beste pertsonaia garrantzitsuak

Beppo garbitzailea: Gizon lasaia eta pazientzia handikoa da, batzuetan egunak pasatzen ditu galderei erantzuteko, buelta asko ematen baitio gauzei eta horrek egiten dio jakintsu. Hala ere, herrikoek erotzat hartzen diote. Momoren lagunik hoberena da.

Gigi Cicerone: Girolamo izeneko ipuin kontalari arrakastatsua da, hau ere Momoren lagunik hoberena, Beppo garbitzailearekin batera.

Casiopea: Ordu maisuaren dortoka da, baina ez da dortoka arrunta. Bere oskolean letrak irudikatuz komunikatzen da, eta bihozkadak izaten ditu, ordu erdi aurretik badaki zer gertatuko den.

Grisezko gizonak: Grisez jantzita doazen pertsonak dira, Denboraren Aurrezki Kutxaren izenean aritzen dira iruzurrean. Inguruko biztanleei denboraren garrantzia azaltzen die, soberan duten denbora Denboraren Aurrezki Kutxan sartzeko, horiekin interesak lortu eta etorkizunerako denbora gehiago irabazteko. Soberako denbora guzti hori ez da inoiz aurrezten, grisezko gizonek dena erretzen edo gastatzen dute, hortik bizi baitira, aurreztutako denbora guztia, denbora galdua delarik.

Bestalde, grisezko gizonek garai hartako gizarteko pertsona materialisten errepresentazioa dira.

Ordu gizona: Denbora kudeatzen duen gizona da. Momori grisezko gizonekin duen gatazketan laguntzen dio.

Erreferentziak

Vázquez, A. (2008). Heroínas en la Literatura infantil y Juvenil. Primeras noticias. Revista de Literatura, (232), 85-90.

Olivares, J.C. (1995). Michael Ende: el escritor de los niños-adultos. Clij,(78), 19-23.